Μία προσπάθεια να εξευμενιστούν οι απανταχού ευρω-σκεπτικιστές: το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο συζητά τρόπους για να αναδειχθούν οι ευκαιρίες, αλλά και να τιθασευτούν οι κίνδυνοι της παγκοσμιοποίησης.
Η συζήτηση γίνεται μετά την πρωτοβουλία της Κομισιόν να παρουσιάσει, στις αρχές Μαΐου, ένα “έγγραφο προβληματισμού” για το φαινόμενο της παγκοσμιοποίησης, το οποίο βέβαια δεν αμφισβητείται, αλλά αντιθετως εκθειάζεται. Στη συζήτηση του Στρασβούργου, οι περισσότεροι ομιλητές αντιλαμβάνονται την παγκοσμιοποίηση ως ευκαιρία, αλλά με εμφανείς παρενέργειες. Η ευρωβουλευτής της Ν.Δ. Μαρία Σπυράκη εξηγεί: “Ένα δισεκατομμύριο εμπορικών συναλλαγών δημιουργεί 14.000 θέσεις εργασίας σε ευρωπαϊκό έδαφος. Την ίδια ώρα όμως το 45% των Ευρωπαίων εκτιμούν ότι η παγκοσμιοποίηση είναι απειλή, ενώ το 53% θεωρούν ότι αποτελεί κίνδυνο για την ταυτότητα της πατρίδας τους. Εκεί λοιπόν είναι η ανάγκη, στην οποία πρέπει να απαντήσουμε. Πρέπει να απαντήσουμε στους φόβους των πολιτών, οι οποίοι φοβούνται ένα μέλλον που δεν μπορούν να σχεδιάσουν”.
Μικρότερες χώρες, όπως η Ελλάδα, φαίνεται κατ’αρχήν να συνθλίβονται υπό το βάρος της παγκοσμιοποίησης. Ωστόσο, επισημαίνει η ελληνίδα ευρωβουλευτής, για την Ελλάδα η εξωστρέφεια δεν αποτελεί απειλή, αλλά ευκαιρία. “Δεν μπορούμε να κλειστούμε στο δωμάτιο, να κλειδώσουμε και έτσι να αποφύγουμε την παγκοσμιοποίηση” λέει η Μαρία Σπυράκη στην Deutsche Welle. “Αντίθετα, μπορούμε να βγούμε εκεί έξω, να τα καταφέρουμε πάρα πολύ καλά και να επωφεληθούμε από τις νέες προκλήσεις. Άλλωστε οι νέες συμφωνίες που αφορούν στο εμπόριο είναι σαφώς επωφελείς για την ΕΕ. Η CETA, για παράδειγμα, δίνει πολλαπλά οφέλη στην ΕΕ και στις χώρες-μέλη, όπως η Ελλάδα, που έχουν τη δυνατότητα να αυξήσουν τις εξαγωγές τους”.
“Παγκοσμιοποιείται” και ο τουρισμός
Για τον Μίλτο Κύρκο, ευρωβουλευτή με “Το Ποτάμι”, οι εξαγωγικές δυνατότητες της Ελλάδας περιορίζονται κυρίως στο πλαίσιο της ΕΕ. Αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι η παγκοσμιοποίηση δεν προσφέρει σημαντικές ευκαιρίες, ώστε να αναπτυχθεί ακόμη περισσότερο η “ατμομηχανή” της ελληνικής οικονομίας, δηλαδή ο τουρισμός. “Το εμπόριό μας είναι προσανατολισμένο προς την ΕΕ, όσο είναι εξαγωγικό. Υπάρχουν μεγάλες δυνατότητες, αλλά το να φανταζόμαστε μακρινές αγορές που θα κατακλυστούν ξαφνικά από ελληνικά προϊόντα είναι λίγο στον χώρο της φαντασίας. Αυτό δεν σημαίνει βέβαια πως δεν μπορούν να έρθουν τουρίστες από πάρα πολλά μέρη σε όλον τον κόσμο. Έχει ένα ενδιαφέρον για μας…” λέει ο έλληνας ευρωβουλευτής. Οι προσδοκίες για ενάμισι εκατομμύριο τουρίστες ετησίως από την Κίνα φαίνεται να επαληθεύουν αυτή την εκτίμηση.
Όμως η πρόκληση δεν αφορά μόνο τον παραγωγό προϊόντων και υπηρεσιών, δηλαδή τον αγρότη, τον βιοτέχνη ή τον ξενοδόχο. Αφορά και τον καταναλωτή. Και εδώ δοκιμάζεται η ειλικρίνεια των ενδοιασμών απέναντι στην παγκοσμιοποίηση: μπορείς να την αντιστρατεύεσαι, αλλά την ίδια στιγμή να αγοράζεις ένα μπλουζάκι των τριών ευρώ που μπορεί να υποκρύπτει “μεσαιωνικές” συνθήκες εργασίας; “Όταν για παράδειγμα σε μία χώρα εργάζονται φυλακισμένοι ή μικρά παιδιά, ή δουλεύουν οι εργαζόμενοι 16 ώρες το 24ωρο, αυτός ο εταίρος δεν μπορεί να είναι ισότιμος” λέει ο Μίλτος Κύρκος στην Deutsche Welle. “Δεν μπορούμε δηλαδή να έχουμε εμπορικές συμφωνίες που να μην παίρνουν υπόψη και άλλα πράγματα πέραν από τη δυνατότητα των εμπορευμάτων να κινούνται και του κεφαλαίου να μετακινείται. Αυτά τα πράγματα είναι που πρέπει να βάζουμε και στις εμπορικές μας συμφωνίες, αλλά και άλλα θέματα όπως η προστασία του περιβάλλοντος ή επίσης θέματα δημοκρατίας”.
“Οικονομία της γνώσης” το μεγάλο στοίχημα
Ενδεικτικό για τους δαιμονιώδεις ρυθμούς της παγκοσμιοποίησης είναι το ότι ο αντιπρόεδρος της Κομισιόν Γίρι Κατάινεν προσήλθε… ασθμαίνοντας στη συζήτηση του Στρασβούργου, προερχόμενος από υπηρεσιακό ταξίδι, που αλλού; Στο Πεκίνο. Ενδεικτικό είναι και κάτι άλλο: λίγο μετά τη συζήτηση οι ευρωβουλευτές ενέκριναν, στην ίδια αίθουσα, οικονομική βοήθεια για τους απολυμένους της άλλοτε πανίσχυρης ΝΟΚΙΑ, που έχασαν τη δουλειά τους, όταν τα εργοστάσια της εταιρίας μεταφέρθηκαν από τη Φινλανδία στην Άπω Ανατολή. Οι εκτιμήσεις για το μέλλον προκαλούν προβληματισμό, καθώς οι ειδικοί εκτιμούν ότι σε μερικά χρόνια τα ρομπότ θα έχουν ανεπτυγμένη τεχνητή νοημοσύνη και θα εκτοπίζουν όχι μόνο βιομηχανικούς εργάτες, αλλά και δικηγόρους, οικονομικούς αναλυτές, δημοσιογράφους και άλλα ακαδημαϊκά επαγγέλματα. Ένα μικρό δείγμα της προόδου που συντελείται με γεωμετρικούς ρυθμούς: η αποθήκευση ενός gigabyte πληροφοριών στοιχίζει σήμερα κατά μέσο όρο λιγότερο από 0,03 δολάρια ετησίως, έναντι 10.000 δολαρίων πριν από 20 χρόνια.
Το σχόλιο από τον Μίλτο Κύρκο: “Δεν ξέρουμε πότε πραγματικά η ρομποτική θα μπει στην καθημερινότητά μας. Βλέπουμε ήδη πως διαμορφώνονται εργασιακές σχέσεις, όπου πάρα πολλοί, κυρίως νέοι άνθρωποι, έχουν τρεις και τέσσερις δουλειές, εργάζονται από το σπίτι ή εργάζονται μετακινούμενοι. Είναι μοντέλα, στα οποία δεν έχουμε μία απάντηση. Γιατί και η απάντηση που θα φέρουμε θα είναι καθυστερημένη, μέχρι να βγει. Αυτό που πρέπει να κρατήσουμε πάντως, είναι πως η καινούρια οικονομία είναι μία οικονομία γνώσης και καινοτομίας. Σε αυτούς τους τομείς πρέπει η Ευρώπη να ρίξει το βάρος της για να συνεχίσει να είναι μπροστά”.
