Οι κατηγορούμενοι ήταν τόσο πολλοί, που έπιαναν όλα τα μπροστινά έδρανα του Τριμελούς Εφετείου Κακουργημάτων Θεσσαλονίκης. Μέχρι να βρεθούν εκεί, είχαν προηγηθεί πολύμηνες έρευνες σε τουλάχιστον τρεις χώρες, άρσεις ηλεκτρονικού απορρήτου και επιχειρησιακές συναντήσεις αξιωματικών της Ελληνικής Αστυνομίας στην έδρα της Europol, στη Χάγη. Συγκροτούσαν ένα από τα μεγαλύτερα δίκτυα διακίνησης ανθρώπων στη Βόρεια Ελλάδα, με οδηγούς και «περπατητές» που υπόσχονταν σίγουρη μετάβαση στη Δύση. Επειτα από πέντε δικασίμους, αργά το απόγευμα της Τετάρτης, γράφτηκε ο επίλογος: 15 εκ των 25 κατηγορουμένων καταδικάστηκαν με ποινές πολυετούς φυλάκισης.
Σύμφωνα με το κατηγορητήριο, τουλάχιστον από τον Ιούλιο του 2014 οχήματα των διακινητών παραλάμβαναν πρόσφυγες και μετανάστες από την περιοχή του Βαρδάρη για να τους μεταφέρουν στα σύνορα. Το συνολικό αντίτιμο ήταν 1.500 ευρώ και δινόταν σε τρεις δόσεις: 600 ευρώ μπροστά ως εγγύηση, 130 ευρώ με την αποβίβαση στους Ευζώνους, 500 ευρώ μετά τη διάσχιση της ΠΓΔΜ και τα υπόλοιπα κατά την άφιξη στη Σερβία. Είχαν βαφτίσει το δρομολόγιό τους «Γραμμή του Τζαμάλ του Παλαιστίνιου», από το όνομα του φερομένου ως επικεφαλής.
Ο 27χρονος Τζαμάλ, όμως, δεν βρέθηκε προχθές στο δικαστήριο. Κρατείται στην Αγγλία, όπου είχε εισέλθει κρυμμένος σε καρότσα φορτηγού τον Μάιο του 2014 και ακόμη εκκρεμεί αίτημα έκδοσής του στην Ελλάδα. Οι δικηγόροι του προσπαθούν να αποτρέψουν την έκδοσή του, υποστηρίζοντας ότι οι συνθήκες στις ελληνικές φυλακές είναι απάνθρωπες. Σκοπιανός τηλεφωνικός αριθμός που του ανήκε είχε βρεθεί στα τηλέφωνα 151 προσφύγων και μεταναστών σε υποθέσεις διακίνησης στην Αυστρία.
Από εκείνη τη χώρα, σε έναν τυπικό αστυνομικό έλεγχο των αυστριακών αρχών τον Οκτώβριο του 2014, ξετυλίχθηκε το κουβάρι. Τότε είχε συλληφθεί διακινητής που μετέφερε 14 ανθρώπους. Κάποιοι εξ αυτών διαπιστώθηκε ότι είχαν περάσει από τη Θεσσαλονίκη, ενώ στις τηλεφωνικές επαφές του συλληφθέντος βρέθηκε και ελληνικό νούμερο. Τρεις μήνες αργότερα αυτό το στοιχείο οδήγησε σε σύλληψη μέλους του δικτύου στη Θεσσαλονίκη. Ακολούθησε εντατική παρακολούθηση τηλεφώνων. Οι συνομιλίες αποθηκεύτηκαν σε 22 dvd και συντάχθηκαν 1.238 εκθέσεις απομαγνητοφώνησης.
«Τα αδέρφια μου τα βοηθήσατε εσείς να φύγουν και έμειναν ευχαριστημένοι. Είπαν ότι ο Τζαμάλ είναι καλό παιδί και κάνει σωστές δουλειές», λέει υποψήφιος πελάτης του δικτύου σε μία από τις συνομιλίες. «Είμαστε γνωστοί από τότε που γεννηθήκαμε, η γραμμή του Τζαμάλ του Παλαιστίνιου έτσι λειτουργεί», του απαντούν.
Πέρα από τους οδηγούς οχημάτων τουλάχιστον ένα μέλος της ομάδας είχε ρόλο «περπατητή», παραλάμβανε δηλαδή τους διακινουμένους στα ελληνοσκοπιανά σύνορα και τους οδηγούσε στην ΠΓΔΜ από μονοπάτια. Σε μία περίπτωση, πάντως, τον Απρίλιο του 2015, μέλη του δικτύου εγκατέλειψαν σύμφωνα με τη δικογραφία ομάδα μεταναστών –ανάμεσά τους και δύο βρέφη– σε δασώδη περιοχή στην ΠΓΔΜ εν μέσω χιονόπτωσης.
Οι αστυνομικές έρευνες κατέληξαν σε συλλήψεις σε Ελλάδα, Αυστρία, Ουγγαρία, Σουηδία και Βρετανία. Η δίκη ξεκίνησε στη Θεσσαλονίκη τον Απρίλιο. Κατηγορούνταν για διευκόλυνση εξόδου αλλοδαπών, συγκρότηση και διεύθυνση εγκληματικής οργάνωσης καθώς και για ένταξη και συμμετοχή σε εγκληματική οργάνωση. Η μεγαλύτερη ποινή φυλάκισης που επιβλήθηκε ήταν τα 17 έτη και η μικρότερη τρία έτη σε Ελληνες οδηγούς που κρίθηκε ότι έκαναν ένα δρομολόγιο. Μεταξύ όσων αθωώθηκαν ήταν και τρεις άντρες που συνελήφθησαν στην Αυστρία και εκδόθηκαν στην Ελλάδα. Ο δικηγόρος τους, Ζαχαρίας Κεσσές, χαρακτηρίζει την απαλλαγή τους «πανηγυρική». «Παρά το γεγονός ότι εκδόθηκαν με ευρωπαϊκό ένταλμα σύλληψης και παρέμειναν κρατούμενοι επί μήνες μέχρι την έκδοση της απόφασης, κατάφεραν να καταστήσουν σαφή τη θέση τους και να διαφωτίσουν το δικαστήριο σε σχέση με την πραγματική διάσταση της εμπλοκής τους στην υπόθεση», λέει.
