Στο Δικαστήριο της ΕΕ η Ελλάδα επιχείρησε να δικαιολογήσει τα αδικαιολόγητα
Τα… αδικαιολόγητα προσπαθούσε να εξηγήσει ενώπιον των πέντε δικαστών του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ενωσης (ΔΕΕ) η νομική εκπρόσωπος της ελληνικής πλευράς κατά την εκδίκαση της υπόθεσης που αφορά το οξύ αποχετευτικό πρόβλημα στο Θριάσιο Πεδίο.
Παρά τη φιλότιμη προσπάθεια που έκανε την περασμένη Πέμπτη η κυρία Εύη Σκανδάλου κατά την ακροαματική διαδικασία, ήταν δύσκολο να δώσει με νομικά επιχειρήματα «ελαφρυντικά» στην ελληνική πολιτεία, η οποία από το 2004 δεν έχει ακόμα επιλύσει το πρόβλημα, με συνέπεια σήμερα ο αριθμός των ακινήτων που έχουν συνδεθεί με το αποχετευτικό σύστημα να παραμένει εξαιρετικά μικρός σε περιοχές της Δυτικής Αττικής.
Βάσει της κοινοτικής νομοθεσίας ο κόλπος της Ελευσίνας, ο οποίος έχει χαρακτηριστεί «ευαίσθητος αποδέκτης», θα έπρεπε να έχει σταματήσει να δέχεται ανεπεξέργαστα λύματα από το 1998. Ετσι, το 2002 η Επιτροπή είχε προσφύγει ενώπιον του Δικαστηρίου (υπόθεση C-119/02), το οποίο είχε τότε αναγνωρίσει ότι η έλλειψη αποχετευτικού δικτύου αστικών λυμάτων στην περιοχή του Θριασίου Πεδίου στοιχειοθετεί παράβαση. Στις 24 Ιουνίου 2004 η Ελλάδα καταδικάστηκε για πρώτη φορά για την απουσία αποχέτευσης σε Ελευσίνα, Ασπρόπυργο, Μάνδρα, Μαγούλα. Σύντομα ακολούθησε άλλη μία καταδίκη για την απόρριψη στα υπόγεια ύδατα της περιοχής του Θριασίου Πεδίου επικίνδυνων υγρών αποβλήτων από τις βιομηχανίες της περιοχής.
Κατά την Επιτροπή, παρά την πάροδο 13 ετών από την πρώτη καταδικαστική απόφαση, η χώρα μας δεν την έχει ακόμη πλήρως εκτελέσει. Οι σταθμοί επεξεργασίας αστικών λυμάτων αν και έχουν ολοκληρωθεί και τεθεί σε λειτουργία από το 2012, έχοντας τη δυνατότητα να προβούν σε αφαίρεση του αζώτου, παραμένει ακόμη ιδιαίτερα χαμηλό το ποσοστό (28%) των αστικών λυμάτων της περιοχής του Θριασίου Πεδίου που υπόκειται έως τώρα σε συλλογή και επεξεργασία. Αυτό υποστήριξε στο ακροατήριο ο εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κ. Γιώργος Ζαβός. Οπως επεσήμανε ο κ. Ζαβός, η πλήρης συμμόρφωση της χώρας θα έρθει όταν το Κέντρο Επεξεργασίας Λυμάτων θα επεξεργάζεται το σύνολο των παραγόμενων λυμάτων της περιοχής.
Ημιτελές το δευτερεύον δίκτυο
Ειδικότερα, σήμερα το «δευτερεύον δίκτυο» που αφορά την κατασκευή των αγωγών για τα αστικά λύματα είναι ημιτελές (έχουν ολοκληρωθεί 184 χιλιόμετρα αγωγών έναντι 198 χιλιομέτρων) αφήνοντας εκτός το 5% της περιοχής (αντιστοιχεί σε 2.500 κατοίκους). Το «τριτοβάθμιο δίκτυο», δηλαδή η σύνδεση των κατοικιών και των βιομηχανιών της περιοχής με τον αγωγό αποχέτευσης που περνά από τον δρόμο, έχει ολοκληρωθεί σε ποσοστό μόλις 45% αφήνοντας το 55%, δηλαδή 27.500 κατοίκους, χωρίς σύνδεση, άρα και χωρίς επεξεργασία των λυμάτων τους.
Κατά τη διάρκεια της δημόσιας ακρόασης, την οποία παρακολούθησε «Το Βήμα», η εκπρόσωπος της ελληνικής πλευράς υποστήριξε ότι κατά την κατασκευή του δευτερεύοντος δικτύου βρέθηκαν αρχαιολογικά ευρήματα που καθυστέρησαν την ολοκλήρωσή του, ενώ για το ημιτελές τριτοβάθμιο δίκτυο επικαλέστηκε την οικονομική κρίση και την αδυναμία των πολιτών – οι οποίοι στη συγκεκριμένη περιοχή ανήκουν σε ιδιαίτερα καταπονημένες οικονομικά ομάδες – να πληρώσουν τα τέλη σύνδεσης. Σύμφωνα με όσα υποστήριξε η κυρία Σκανδάλου ενώπιον των δικαστών, τα λύματα των μη συνδεδεμένων νοικοκυριών δεν ρυπαίνουν τον κόλπο της Ελευσίνας καθώς μεταφέρονται με βυτία στο Κέντρο Επεξεργασίας Λυμάτων Μεταμόρφωσης. Επεσήμανε επιπλέον ότι η Επιτροπή δεν αποδεικνύει τη ρύπανση στα ύδατα και στις χερσαίες εκτάσεις και κάλεσε το Δικαστήριο να απορρίψει τη προσφυγή.
Από την πλευρά του ο εκπρόσωπος της Κομισιόν θεώρησε ότι τα επιχειρήματα της χώρας μας είναι έωλα, καθώς δεν αποδεικνύονται. «Η Επιτροπή αμφισβητεί τους ισχυρισμούς της Ελλάδας ότι τα λύματα συλλέγονται και οδηγούνται με βυτία στη Μεταμόρφωση» σημείωσε ο κ. Ζαβός, αναφέροντας ότι η Ελλάδα δεν έχει δώσει αποδεικτικά στοιχεία για τη χωρητικότητα των βυτιοφόρων, τις ποσότητες που μεταφέρονται, τις συμβάσεις με ιδιωτικές επιχειρήσεις καθώς και τους ελέγχους στους βόθρους των νοικοκυριών (π.χ. αν είναι στεγανοί ή απορροφητικοί).
Ο δανός πρόεδρος του Δικαστηρίου κ. Μπάι Λάρσεν ρώτησε την εκπρόσωπο της Ελλάδας εάν θα προσκομίσει αποδεικτικά στοιχεία για το ποσοστό των λυμάτων που πάει στη Μεταμόρφωση, για να πάρει την απάντηση ότι η μεταφορά των λυμάτων γίνεται μέσω ιδιωτών και συνεπώς η ελληνική πολιτεία δεν μπορεί να έχει αποδεικτικά στοιχεία.
Θα παραμείνει το αδιέξοδο μέχρι να πλουτίσουν οι κάτοικοι;
Από την πλευρά του, ο έλληνας δικαστής κ. Μιχάλης Βηλαράς ρώτησε την εκπρόσωπο της Ελλάδας γιατί το Ελληνικό Δημόσιο, αφού επικαλείται αδυναμία των πολιτών να καταβάλουν τα έξοδα σύνδεσης λόγω της οικονομικής ύφεσης, δεν τους διευκολύνει οικονομικά και στη συνέχεια να εισπράξει το ποσό σε δόσεις μέσω των τιμολογίων κατανάλωσης ύδατος, όπως άλλωστε έχει γίνει και σε άλλες περιπτώσεις στο παρελθόν. «Αλλωστε τα βυτιοφόρα τα πληρώνει σήμερα ο κάτοικος» σημείωσε ο κ. Βηλαράς, επισημαίνοντας επιπλέον ότι αν γίνει δεκτή η προσφυγή της Κομισιόν η Ελλάδα θα κληθεί να καταβάλει ένα σημαντικό κονδύλι.
Η ελληνική πλευρά επανέλαβε ότι οι κάτοικοι της περιοχής είναι φτωχοί, για να προκαλέσει την εύλογη απορία του δικαστή: «Θα παραμείνει δηλαδή το αδιέξοδο μέχρι να πλουτίσουν οι κάτοικοι;».
Το αίτημα της Επιτροπής προς το ΔΕΕ είναι να διατάξει την Ελλάδα να της καταβάλει χρηματική ποινή ύψους 34.974 ευρώ ανά ημέρα καθυστέρησης στην εκτέλεση της πρώτης καταδικαστικής απόφασης (C-119/02) από την ημέρα που θα εκδοθεί η απόφαση στην παρούσα υπόθεση έως την ημέρα που θα έχει εκτελεστεί η πρώτη απόφαση. Επίσης, ζητεί να επιβάλει στην Ελλάδα την καταβολή ημερησίου κατ’ αποκοπή ποσού ύψους 3.828 ανά ημέρα από την ημέρα έκδοσης της πρώτης απόφασης έως την ημερομηνία που θα εκδοθεί η απόφαση στην παρούσα υπόθεση (με έναν πρόχειρο υπολογισμό μπορεί να φτάσει τα 19 εκατ. ευρώ) ή έως την ημερομηνία εκτέλεσης της πρώτης απόφασης εάν επέλθει νωρίτερα.
