Πρέπει να είναι κάποιος αφελής για να πιστεύει ότι οι ανθελληνικές κινήσεις των Τσάμηδων γίνονται ερήμην της αλβανικής ηγεσίας. Πράγματι τα Τίρανα δεν προβαίνουν σε εδαφικές διεκδικήσεις εις βάρος της Ελλάδος. Για την ώρα τουλάχιστον. Όμως η γένει συμπεριφορά τους δεικνύει κουτοπονηρία, χαμηλωτάτου μάλιστα επιπέδου. Μπορεί οι διεκδικήσεις να τίθενται επισήμως, όμως η παρουσία του Πρωθυπουργού Έντι Ράμα είναι αψευδές τεκμήριο του παιγνίου το οποίο παίζεται απροκαλύπτως εις βάρος μας. Η ελληνική πλευρά καυχάται, ότι στον υπουργό Εξωτερικών Νίκο Κοτζιά, ο Ράμα δεν έθεσε θέμα Τσάμηδων. Αλλά το ερώτημα είναι γιατί δεν το έθεσε ο κ. Κοτζιάς. Για ποιο λόγο άραγε απέφυγε να θέσει τον κ. Ράμα ενώπιον των ευθυνών του και να τον εγκαλέσει για τις προσβλητικές εκφράσεις που εχρησιμοποίησε για την χώρα μας μόλις δύο ημέρες προ της επισήμου επισκέψεώς του; Διότι επιδιώκει την επίλυση των προβλημάτων που υπάρχουν μεταξύ Ελλάδος και Αλβανίας; Εάν σκοπεύει να τα επιλύσει υποχωρώντας προ των διεκδικήσεων των Τιράνων, μάλλον δεν ευρίσκεται στην ορθή οδό.
Άλλωστε ούτε για τις αυθαιρεσίες εις βάρος των Βορειοηπειρωτών έγινε συζήτησις. Η Ελλάς, αφού άφησε στην τύχη τους τους ομογενείς μας στην Αλβανία κατά τις τελευταίες δημοτικές εκλογές, τώρα αδιαφορεί για το γεγονός ότι καταπατώνται οι ιδιοκτησίες τους και καταληστεύονται οι περιουσίες τους. Αυτά είναι θέματα για τα οποία έπρεπε να γίνονται προσφυγές στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Όχι οι διεκδικήσεις των Τσάμηδων οι οποίοι είχαν τραπεί σε άτακτη φυγή, προκειμένου να διαφύγουν της τιμωρίας για τα εγκλήματά τους στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Αξίζει όμως να υπενθυμίσουμε ποιοι είναι οι Τσάμηδες και πώς ευρέθημεν στην σημερινή κατάσταση να αντιμετωπίζουμε τις προσφυγές τους στο ΕΔΑΔ. Οι Τσάμηδες λοιπόν είναι πληθυσμός της Θεσπρωτίας που εξισλαμίσθηκε στον 17ο αιώνα. Το όνομά τους ανάγεται στην παραφθορά του αρχαίου ονόματος του ποταμού Καλαμά που ήταν Θύαμις. Ο εξισλαμισμός τους είχε ως αποτέλεσμα και την διαστροφή της εθνικής τους συνειδήσεως, στην οποία συνετέλεσε και το γεγονός ότι πολλοί από αυτούς βρέθηκαν μισθοφόροι στο στρατό του σουλτάνου.
Ο ρόλος τους ήταν ύποπτος και κατά την περίοδο των Βαλκανικών Πολέμων, όπως και αργότερα όταν οι Βορειοηπειρώτες διεξήγαγαν τον απελευθερωτικό τους αγώνα που ολοκληρώθηκε με την υπογραφή του Πρωτοκόλλου της Κερκύρας που διασφάλιζε την αυτονομία της Βορείου Ηπείρου.
Ως μουσουλμάνοι έπρεπε να είχαν φύγει από την Ελλάδα το 1923, δυνάμει της Συνθήκης της Λωζάννης και των όσων προέβλεπε περί ανταλλαγής πληθυσμών. Ήταν απόφασις της ελληνικής Κυβερνήσεως να μην εκτοπισθούν διότι εκρίθη ότι αυτή θα ήταν μια ενέργεια καλής θελήσεως που θα έθετε τις βάσεις των σχέσεων καλής γειτονίας που επιδιώκονταν με το νεοσύστατο αλβανικό Κράτος. Στο πλαίσιο αυτής της επιδιώξεως «ξεχάσθηκε» και το Πρωτόκολλο της Κερκύρας και οι Βορειοηπειρώτες αφέθησαν στην τύχη τους.
Το πόσο εξετίμησαν οι Αλβανοί αυτές τις κινήσεις καλής θελήσεως, είναι γνωστό και θα έπρεπε να είχε γίνει μάθημα στην ελληνική Πολιτεία, η οποία παρά ταύτα επαναλαμβάνει τα ίδια λάθη.
Όταν το 1940 εκδηλώθηκε η επίθεσις κατά της Ελλάδος, η Αλβανία συμπαρατάχθηκε ενθουσιωδώς με τους Ιταλούς. Δεκατέσσερα αλβανικά τάγματα πολέμησαν στο πλευρό των εισβολέων. Από αυτά, τα τρία ήσαν στελεχωμένα με Τσάμηδες. Η «ειδική αυτή σχέσις» συνεχίσθηκε κατά την κατοχή, οπότε αρχικά η Ήπειρος είχε αφεθεί στην ιταλική ζώνη. Στην περιοχή συγκροτήθηκε «Αλβανική Εθνική Επιτροπή» με αρχηγό τον Ντίνο Μπέη που πρωτοστάτησε σε βιαιότητες, σφαγές και λεηλασίες εις βάρος των κατοίκων της περιοχής. Στόχος τους ήταν η εθνοκάθαρσις των εδαφών μέχρι και την Πρέβεζα ώστε στην συνέχεια να τα διεκδικήσουν ως αλβανικά.
Η συνθηκολόγησις των Ιταλών το 1943 ουδόλως επτόησε τους Τσάμηδες, οι οποίοι εστράφησαν στους Γερμανούς, συνεργαζόμενοι με τους οποίους συνέχισαν την εγκληματική τους δράση. Την επεξέτειναν μάλιστα σε περιοχές της Θεσσαλίας, όπου αποκορύφωμα της θηριωδίας τους ήταν η μαζική εκτέλεσις 49 προκρίτων στην Παραμυθιά.
Καθ’ όλη την διάρκεια της κατοχής, μοναδική άμυνα του ελληνισμού της Ηπείρου ήσαν οι ανταρτικές ομάδες ΕΔΕΣ ΕΟΕΑ του Ναπολέοντος Ζέρβα. Με την ήττα και την αποχώρηση των Γερμανών, ο Ζέρβας πέρασε σε αντεπίθεση και σε δύο μάχες στην Μενίνα (γνωστές ως μάχες της Νεράιδας) στις 17 Αυγούστου και στις 20 Σεπτεμβρίου 1944 τους κατενίκησε. Έτσι οι Τσάμηδες και οι λίγοι Γερμανοί που είχαν μείνει ετράπησαν εις φυγήν προς την Αλβανία παίρνοντας και τις οικογένειές τους.
Το 1945 το Ειδικό Δικαστήριο Δοσιλόγων Ιωαννίνων ασχολήθηκε με τα εγκλήματα των Τσάμηδων, οι οποίοι ήδη είχαν διαφύγει. Κατεδικάσθησαν ερήμην 1930 Τσάμηδες. Πρόκειται για εξαιρετικά μεγάλο αριθμό αν ληφθεί υπ’ όψιν ότι ο συνολικός πληθυσμός των Τσάμηδων ήταν 19.000. Λίγες δεκάδες Τσάμηδων από οικογένειες που δεν διέπραξαν εγκλήματα ζουν ακόμη στην Θεσπρωτία.
Η ιστορία ομιλεί από μόνη της. Τα γεγονότα είναι τεκμήρια που έπρεπε να προβάλλονται έναντι των Αλβανών, κάθε φορά που ζητούσαν την βοήθεια της Ελλάδος. Τα Τίρανα έπρεπε να έχουν κληθεί να απολογηθούν δημοσία και να αποκηρύξουν τις αξιώσεις των Τσάμηδων. Αντ’ αυτού έχουμε ανεχθεί την αλβανική Βουλή να ψηφίζει ότι «η Τσαμουριά αποτελεί εθνική υπόθεση». Αυτά είναι τα αποτελέσματα της ανοχής και των κινήσεων καλής θελήσεως…
