Η μεσαία τάξη της Ευρώπης που συρρικνώνεται
Ο αντίκτυπος της κρίσης στις κοινωνικές δομές μπορεί να αξιολογηθεί εναλλακτικά διαχωρίζοντας τις διαφορετικές κατηγορίες που καθορίζονται από τα επίπεδα εισοδήματός τους: τη χαμηλότερη, τη μεσαία και την ανώτερη κατηγορία εισοδήματος. Αυτό επιτρέπει σε κάποιον να εκτιμήσει τον αντίκτυπο της κρίσης στο μέγεθος της μεσαίας τάξης.
Το επόμενο σχήμα 1 δείχνει πώς η κρίση ανέτρεψε τις τάσεις στην εξέλιξη της μεσαίας τάξης. Πριν από την κρίση, επεκτάθηκε σε περίπου τα δύο τρίτα των κρατών μελών, ιδίως στην ευρωπαϊκή περιφέρεια (αν και μειώθηκε σημαντικά στην Αυστρία, τη Γερμανία, τη Σουηδία, το Λουξεμβούργο και τη Λετονία). Όμως, η Μεγάλη ύφεση έχει πιέσει τη μεσαία τάξη στα περισσότερα κράτη μέλη της ΕΕ (όλα εκτός από τη Λετονία, το Λουξεμβούργο, την Πολωνία και τη Λιθουανία).
Αυτή η συμπίεση είναι ιδιαίτερα έντονη στις χώρες που πλήττονται περισσότερο από την κρίση στην ευρωπαϊκή περιφέρεια (μεσογειακές χώρες όπως η Κύπρος, η Ελλάδα και η Ισπανία και οι ανατολικές χώρες όπως η Εσθονία, η Ουγγαρία και η Σλοβενία), αλλά είναι επίσης εκπληκτικά σημαντική στις σκανδιναβικές χώρες. Στη Γερμανία, όπου τα μεσαία εισοδήματα έχουν συρρικνωθεί σε όλη τη διάρκεια της περιόδου (όπως στη Σουηδία).
Αυτή η αποκοπή από την ευρωπαϊκή μεσαία τάξη γενικά είχε ως αποτέλεσμα την επέκταση της τάξης των χαμηλότερων εισοδημάτων παρά στην τάξη των ανώτερων εισοδημάτων, μολονότι η τελευταία επέκτεινε σημαντικά και σε ορισμένες χώρες (ιδίως στην Ιρλανδία και την Τσεχική Δημοκρατία).
Αυτές οι τάσεις αναδεικνύονται ως μια σαφής πηγή ανησυχίας και, εάν δεν επανέλθουν, μπορεί να έχουν σημαντικές επιπτώσεις.
Η μεσαία τάξη είναι απαραίτητη για τη σταθερότητα των ευρωπαϊκών δημοκρατιών και των συστημάτων κοινωνικής πρόνοιας και η διάβρωσή της μπορεί να προκαλέσει αυξανόμενες αναταραχές σε πολιτικό και κοινωνικό επίπεδο.
Σχήμα 1 : Μεταβολή μεγέθους κατηγορίας μεσαίου εισοδήματος πριν (2004-2008) και μετά (2008-2013) η κρίση και η αποσύνθεση της μεταβολής ανά κατηγορία εισοδήματος προορισμού μετά την κρίση, σε ποσοστιαίες μονάδες
Πηγή: EU-SILC. Σημείωση: Οι χώρες κατατάσσονται σύμφωνα με το απόλυτο μέγεθος (σε ποσοστιαίες μονάδες) της μείωσης του μεγέθους της μεσαίας τάξης από το 2008 έως το 2013. Ορίζουμε τη μεσαία τάξη ως περιλαμβανομένου εκείνου με διαθέσιμο εισόδημα νοικοκυριού που κυμαίνεται μεταξύ 75 και 200% Διαθέσιμο εισόδημα σε κάθε χώρα.
Στην Ελλάδα η Συρρίκνωση των μεσαίων εισοδημάτων αποτυπώνεται και από τα στατιστικά της ΑΑΔΕ σχετικά με τα δηλούμενα εισοδήματα από το έτος 2008 έως το 2015
| 2008 | 2009 | 2010 | 2011 | 2012 | 2013 | 2014 | 2015 | |
| Μηδέν | 331,315 | 379,650 | 426,255 | 548,418 | 853,644 | 917,585 | 564,611 | 598,266 |
| Από 1-10 χιλ | 1,942,852 | 1,909,745 | 1,906,148 | 2,038,767 | 2,210,905 | 2,571,629 | 2,945,400 | 2,977,724 |
| Από 10 έως 50 χιλ | 3,098,019 | 3,094,155 | 3,065,230 | 2,911,210 | 2,742,057 | 2,511,917 | 2,512,525 | 2,486,551 |
| Από 50-100 χιλ | 247,279 | 272,664 | 244,884 | 192,720 | 138,266 | 97,731 | 112,462 | 106,997 |
| Από 100-500 χιλ | 35,269 | 38,509 | 38,262 | 28,108 | 20,173 | 16,721 | 24,763 | 23,658 |
| Από 500 χιλ και πάνω | 366 | 255 | 287 | 233 | 221 | 256 | 1,196 | 1,037 |
| 5,655,100 | 5,694,978 | 5,681,066 | 5,719,456 | 5,965,266 | 6,115,839 | 6,160,957 | 6,194,233 |
Οι φορολογούμενοι που δήλωναν εισόδημα από 10-50 χιλ ευρώ μειώθηκαν κατά περίπου 600 χιλιάδες την περίοδο 2008 – 2015, ενώ οι φορολογούμενοι οι οποίοι δήλωσαν από 50-100 χιλ ευρώ ετήσιο εισόδημα μειώθηκαν κατά 140 χιλιάδες.
Αντίστοιχα οι φορολογούμενοι οι οποίοι δήλωσαν από 1 – 10 χιλ. ευρώ αυξήθηκαν κατά περίπου 1 εκατομμύριο.
