Οι ενδοομιλικές συναλλαγές, οι συναλλαγές δηλαδή που λαμβάνουν χώρα διασυνοριακά μεταξύ μιας ελληνικής επιχείρησης και των εταιρειών του πολυεθνικού ομίλου στον οποίο ανήκει, αλλά και μεταξύ ελληνικών συνδεδεμένων επιχειρήσεων, αποτελούν αντικείμενο ελέγχου από τις ελληνικές φορολογικές αρχές.
Το σχετικό νομοθετικό πλαίσιο καθορίζεται πλέον (από 1/1/2014) από τον Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος (άρθρο 50 Ν. 4172/2013) και τον Κώδικα Φορολογικών Διαδικασιών (άρθρο 21 του Ν. 4174/2013). Η βασική αρχή που διέπει τις ενδοομιλικές συναλλαγές είναι η λεγόμενη «αρχή των ίσων αποστάσεων», η οποία επιβάλλει οι συναλλαγές αυτές (π.χ. αγορές και πωλήσεις εμπορευμάτων, λήψη και παροχή υπηρεσιών, πληρωμές δικαιωμάτων, δάνεια κ.λπ.) να πραγματοποιούνται με οικονομικούς και εμπορικούς όρους ανάλογους με εκείνους που θα ίσχυαν μεταξύ μη συνδεδεμένων προσώπων (ανεξάρτητων επιχειρήσεων) υπό ανάλογες συνθήκες.
Σε περίπτωση μη τήρησης της εν λόγω αρχής, τα κέρδη τα οποία τελικά δεν πραγματοποιήθηκαν από την ελληνική επιχείρηση, λόγω της εφαρμογής των διαφορετικών όρων, προστίθενται στα φορολογητέα κέρδη της τελευταίας. Αντίστροφα, δαπάνες της δεν αναγνωρίζονται φορολογικά ως εκπεστέες, στο μέτρο που κρίνεται ότι υπερβαίνουν την αγοραία αξία τους.
Ο νόμος προβλέπει ρητά ότι οι σχετικές διατάξεις πρέπει να εφαρμόζονται και να ερμηνεύονται σύμφωνα με τις γενικές αρχές και τις κατευθυντήριες γραμμές του ΟΟΣΑ για τις ενδοομιλικές συναλλαγές.
Η τήρησης της αρχής των ίσων αποστάσεων στις ενδοομιλικές συναλλαγές πρέπει να τεκμηριώνεται από τις ελληνικές επιχειρήσεις κάθε χρόνο με την κατάρτιση Φακέλου Τεκμηρίωσης Ενδοομιλικών Συναλλαγών. Από την υποχρέωση τήρησης φακέλου τεκμηρίωσης απαλλάσσεται η επιχείρηση που εντός της διαχειριστικής περιόδου πραγματοποίησε ενδοομιλικές συναλλαγές αξίας έως και 200.000 ευρώ αθροιστικά και με την προϋπόθεση ότι τα ακαθάριστα έσοδά της υπερβαίνουν τα 5.000.000. ευρώ. Σε περίπτωση που τα ακαθάριστα έσοδά της δεν υπερβαίνουν το ποσό αυτό, το πιο πάνω όριο των συναλλαγών ορίζεται στις 100.000 ευρώ.
Ο φάκελος τεκμηρίωσης των τιμών των ενδοομιλικών συναλλαγών καταρτίζεται μέχρι το τέλος της προθεσμίας υποβολής της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος της διαχειριστικής περιόδου και συνοδεύεται από τον Συνοπτικό Πίνακα Πληροφοριών, ο οποίος υποβάλλεται ηλεκτρονικά στη Γενική Γραμματεία Πληροφοριακών Συστημάτων του υπουργείου Οικονομικών μέσα στην ίδια προθεσμία. Ο πίνακας αυτός περιλαμβάνει πληροφορίες σχετικά με τη λειτουργική ταυτότητα της επιχείρησης, όπως τον όμιλο στον οποίο ανήκει, τις λειτουργίες που επιτελεί και τους κινδύνους που αναλαμβάνει, καθώς και κατάλογο με τις ενδοομιλικές συναλλαγές προς τεκμηρίωση και σύντομη περιγραφή της μεθόδου τεκμηρίωσης που εφαρμόζεται ανά περίπτωση.
Αξίζει να σημειωθεί ότι οι ενδοομιλικές συναλλαγές απετέλεσαν σημαντικό μέρος της συμφωνίας κοινών δράσεων και πρακτικών των κρατών-μελών του ΟΟΣΑ και του G20 για την αντιμετώπιση της διάβρωσης της φορολογικής βάσης και της μεταφοράς κερδών μεταξύ των κρατών (Δράσεις ΒEPS – Base Erosion and Profit Shifting). Οι δράσεις στοχεύουν στην πρόληψη της φοροδιαφυγής και της φοροαποφυγής ώστε τα κέρδη να φορολογούνται στο κράτος που δημιουργούνται.
Μεταξύ άλλων εισάγεται για πρώτη φορά ως στοιχείο τεκμηρίωσης, για το έτος 2016, ο Πίνακας Πληροφοριών ανά Χώρα, ο οποίος υποβάλλεται από τις μητρικές εταιρείες των μεγάλων πολυεθνικών ομίλων και περιέχει συνοπτικά στοιχεία για την κατανομή των εσόδων, των κερδών, των περιουσιακών στοιχείων, των εργαζομένων και των φόρων ανά χώρα. Ουσιαστικά, ο εν λόγω πίνακας δίνει μια ακτινογραφία του ομίλου από την οποία μπορούν να εξαχθούν πολύτιμα συμπεράσματα για την αλυσίδα αξίας του ομίλου και τον καταμερισμό των κερδών και των φόρων.
*Ο κ. Γιώργος Σαμοθράκης και η κ. Τζένη Πάνου είναι υπεύθυνοι του φορολογικού τμήματος της ASnetwork (www.asnetwork.gr).
