Με την απάλειψη του πιστοποιητικού μηχανικού από τις κληρονομιές και τα επαγγελματικά ακίνητα αλλά με την ανάγκη νομιμοποίησης αυθαιρέτων και στις μισθώσεις, παίρνει με καθυστέρηση ενός έτους, το δρόμο της θεσμοθέτησης, ο νέος νόμος για τα αυθαίρετα.
Η ρύθμιση αναμένεται να προκαλέσει σοβαρές δυσλειτουργίες στην κτηματαγορά και πρόσθετα βάρη, σε μια περίοδο που τα ενοίκια γνωρίζουν σημαντική ανάκαμψη και οι τιμές έχουν πάρει την ανηφόρα. Μέχρι σήμερα, υποχρέωση νομιμοποίησης με προσκόμιση βεβαίωσης μηχανικού έχουν όσα ακίνητα μεταβιβάζονται ή υπάρχει σύσταση εμπράγματος δικαιώματος.
Ειδικά για τις μισθώσεις, η διάταξη στο άρθρο 82 του νόμου που παρουσιάζει, αποκλειστικά το newmoney (από την δημοσίευση του παρόντος απαγορεύεται η κατάρτιση συμβάσεων μίσθωσης, παραχώρησης που αφορά ακίνητο στο οποίο έχει εκτελεστεί αυθαίρετη κατασκευή ή έχει εγκατασταθεί αλλαγή χρήσης), υποχρεώνει με έμμεσο τρόπο την νομιμοποίηση πολεοδομικών παραβάσεων. Σύμφωνα με αρμόδιες πηγές, στο εξής στις συμβάσεις μίσθωσης θα πρέπει ο μισθωτής να δηλώνει ότι το ακίνητο είναι χωρίς αυθαιρεσίες, προσκομίζοντας τον αριθμό της οικοδομικής άδειας ή της δήλωσης υπαγωγής εφόσον πρόκειται για αυθαίρετο που έχει τακτοποιηθεί. Φυσικά, εάν η αναγραφή στις συμβάσεις περιοριστεί σε αυτά τα σημεία “ξεσκεπάζει” πρωτίστως τις μεγάλες αυθαιρεσίες (χωρίς άδεια). Αφήνει όμως στο απυρόβλητο τις μικρότερης κλίμακας παραβάσεις (ημιυπαίθριους, αλλαγές χρήσης κ.α.).
Οι αρχικές σκέψεις να υποχρεωθούν οι ιδιοκτήτες σε βεβαίωση μηχανικού εγκαταλείφθηκαν με την προτροπή της πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου να μην επιβαρυνθούν οι νόμιμοι ιδιοκτήτες. Στην πραγματικότητα όμως η επίμαχη διάταξη, γεμίζει με πρόσθετες υποχρεώσεις τους παρανομούντες, καθώς ο μισθωτής θα είναι αναγκασμένος σε σοβαρές περιπτώσεις να προβεί σε ρύθμιση, προκειμένου να αποφύγει σύγκρουση ή μελλοντικό κάρφωμα, από τον ενοικιαστή του.
Η υποχρέωση αυτή αφαιρέθηκε από τις κληρονομιές, σημείο που προκάλεσε τις σφοδρές αντιδράσεις των πολιτών τους προηγούμενους μήνες αλλά και από τα επαγγελματικά ακίνητα. Στον αρχικό νόμο (Τσιρώνη) που βγήκε στην διαβούλευση τον περασμένο Σεπτέμβριο, η υπεύθυνη δήλωση του ιδιοκτήτη και η βεβαίωση μηχανικού ήταν προαπαιτούμενα και για καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος, τουριστικές επιχειρήσεις, όπως ξενοδοχεία, ξενώνες, ενοικιαζόμενα κ.α, πρατήρια καυσίμων και άλλα.
Με δύο συστήματα η νομιμοποίηση αυθαιρέτων
Καταληκτική ημερομηνία υποβολής των δηλώσεων για τα αυθαίρετα, ορίζεται η 8η Ιουνίου του 2019, η οποία δύναται να παραταθεί με απόφαση του υπουργού Περιβάλλοντος.
Χθες το υπουργείο Περιβάλλοντος, αποφάσισε να δώσει άλλη μια παράταση 45 ημερών στον τελευταίο νόμο για τα αυθαίρετα (4178/2013) προκειμένου να καλύψει τα κενό που δημιουργεί, η ψήφιση του νέου νόμου για τον έλεγχο και την προστασία του δομημένου περιβάλλοντος, στην βουλή. Σύμφωνα με πληροφορίες, το υπουργείο θα διατηρήσει, το υφιστάμενο πληροφοριακό σύστημα υποδοχής των δηλώσεων που λειτουργεί το Τεχνικό Επιμελητήριο ενώ στις 8 Ιουλίου, προβλέπεται να είναι λειτουργικό και το νέο σύστημα που θα υποστηρίξει τον καινούριο νόμο. Με τον τρόπο αυτό καλύπτονται ενδεχόμενα μελλοντικά συνταγματικά κενά, καθώς η νέα ρύθμιση δεν θα υποχρεώνει κανέναν από όσους ιδιοκτήτες ακινήτων έχουν ξεκινήσει διαδικασία υπαγωγής. Στο 4178 αυτό ήταν επιβεβλημένο, από την στιγμή που ο προηγούμενος νόμος (4014) είχε κηρυχθεί αντισυνταγματικός.
Για όσους δεν έχουν ολοκληρώσει τις διαδικασίες υπαγωγής με τους προηγούμενους νόμους και δεν έχουν προσκομίσει και όλα τα απαραίτητα δικαιολογητικά, προβλέπεται η μετάπτωση στο νέο νόμο με συμψηφισμό προστίμων. Εφόσον τα καταβληθέντα ποσά υπερβαίνουν τα ποσά του παρόντος νόμου, δεν αναζητούνται. Ειδικά για όσους δεν εξόφλησαν τα πρόστιμα από την υπαγωγή στο νόμο των ημιυπαίθριων (3843/2010), προβλέπεται να καταβάλλουν το υπολειπόμενο ποσό ως παράβαλο, υπέρ του Πράσινου Ταμείου.
Το ειδικό πρόστιμο θα υπολογίζεται με τις αντικειμενικές του 2016 και θα καταβάλλεται όπως αρχικά είχε προβλεφθεί σε 80 μηνιαίες δόσεις, προσαυξημένο κατά 1% για κάθε μήνα καθυστέρησης.
Ηλεκτρονικά η έκδοση οικοδομικών αδειών
Η υποβολή, ο έλεγχος και η έκδοση των διοικητικών πράξεων εκτέλεσης οικοδομικών εργασιών γίνεται αποκλειστικά ηλεκτρονικά. Ο νόμος ορίζει ότι μέσα σε διάστημα έξι μηνών από την ψήφιση του νομοσχεδίου, με απόφαση του υπουργού Περιβάλλοντος καθορίζονται η διαδικασία ηλεκτρονικής υποβολής και των δικαιολογητικών, το πληροφοριακό σύστημα και οι ηλεκτρονικές υπηρεσίες που θα παρέχονται αντίστοιχα στους πολίτες αλλά και προς τις δημόσιες αρχές.
Ωστόσο ο τρόπος έκδοσης των οικοδομικών αδειών διαχωρίζεται σε τρεις κατηγορίες ανάλογα με την περιοχή, την θέση, την χρήση, το μέγεθος και το περιβαλλοντικό αποτύπωμα του κτιρίου.
Προέγκριση οικοδομικής άδειας εκδίδεται αποκλειστικά από την υπηρεσία δόμησης. Η διαδικασία προέγκρισης για την έκδοση οικοδομικής άδειας είναι προαιρετική, πλην των παρακάτω περιπτώσεων που είναι υποχρεωτική:
α) Σε νεοαναγειρόμενα κτίρια με επιφάνεια που προσμετράται στη δόμηση μεγαλύτερη των 3.000 τ.μ. και προσθηκών σε υφιστάμενα κτίρια με συνολική επιφάνεια στη δόμηση μεγαλύτερη των 3.000 τ.μ..
β) Όπου από την κείμενη νομοθεσία, προβλέπεται η έκδοση οικοδομικής αδείας από άλλες υπηρεσίες πλην της Υ.ΔΟΜ., η προέγκριση δόμησης είναι υποχρεωτική και χορηγείται από την οικεία Υ.ΔΟΜ. Η οικοδομική άδεια στις ως άνω περιπτώσεις θα χορηγείται από την κατά περίπτωση αρμόδια άλλη υπηρεσία.
γ) Για την κατασκευή μόνιμων κτιριακών εγκαταστάσεων, έργων ιδιαίτερης περιβαλλοντικής και οικιστικής σημασίας ή έργων που άπτονται ειδικού ελέγχου ως προς τους όρους δόμησης, όπως και στις περιπτώσεις κτιρίων επιφάνειας άνω των 3.000 τ.μ., η προέγκριση είναι υποχρεωτική.
Παρατηρητήριο δομημένου περιβάλλοντος
Το νομοσχέδιο προβλέπει τη δημιουργία ενός νέου θεσμού, του Παρατηρητηρίου Δομημένου Περιβάλλοντος που θα ελέγχεται από το ΥΠΕΝ και θα έχει διευθύνσεις σε κάθε Περιφέρεια, με σκοπό την παρακολούθηση, την καταγραφή, τον έλεγχο και την λήψη μέτρων για την προστασία του δομημένου περιβάλλοντος. Επιπλέον, θα επιφορτιστεί, με την ευθύνη λειτουργίας της Μεταφοράς Συντελεστή Δόμησης μέσω της εποπτείας της «Τράπεζας Δικαιωμάτων Δόμησης και Κοινόχρηστων Χώρων», την εξασφάλιση κοινόχρηστων χώρων και την εφαρμογή δράσεων «Περιβαλλοντικής και Πολεοδομικής Εξισορρόπησης σε περιοχές Αυξημένης Επιβάρυνσης Συντελεστή από το Πράσινο Ταμείο. Στη Μεταφορά Συντελεστή Δόμησης θα στηριχθεί και η νομιμοποίηση των μεγάλων πολεοδομικών παραβάσεων.
Έκπτωση έως 20% για όσους δηλώσουν τα ακίνητα έως τις 9 Δεκεμβρίου 2017
To υπουργείο επιχειρεί να δελεάσει τους ιδιοκτήτες ακινήτων προσφέροντας έκπτωση έως 20% στο ειδικό πρόστιμο για όσους ενταχθούν εγκαίρως στο νόμο αλλά και αντίστοιχες αυξήσεις για τους αργοπορημένους. Η μείωση 20% ισχύει για εκείνους που θα δηλώσουν το ακίνητό τους, έως της 8 Δεκεμβρίου 2017. Το πρόστιμο θα είναι κατά 10% μειωμένο, εφόσον η αυθαίρετη κατασκευή ενταχθεί στο νόμο από τις 9 Δεκεμβρίου έως τις 8 Ιουνίου του 2018. Από την περίοδο αυτή και μετά δηλαδή από της 9 Ιουνίου έως και της 8 Δεκεμβρίου 2018 τα πρόστιμα θα επιβαρύνονται με αύξηση 10% και 20% αντίστοιχα για όσους προσέλθουν στο νόμο μετά τις 9 Δεκεμβρίου 2018. Οι μειώσεις στα πρόστιμα μπορεί να φτάσουν έως και το 60% στις ακόλουθες περιπτώσεις:
-εφόσον εκπονηθεί στατική μελέτη σε περιοχές σεισμικής επικινδυνότητας 3, η έκπτωση φτάνει το 60%,
-50% σε περιοχές σεισμικής επικινδυνότητας 2
-30% σε περιοχές σεισμικής επικινδυνότητας 1
-50% σε όσα κτίσματα ολοκληρωθούν οι εργασίες προσαρμογής σε αυθαίρετα που παραβίασαν τις αρχές του πολιτιστικού περιβάλλοντος ή αφορούν διατηρητέα κτίσματα.
Μείωση επίσης από 30% έως 50% θα ισχύσει και για κτίσματα που προχώρησαν σε εργασίες ενεργειακής αναβάθμισης. Στην περίπτωση αυτή 50% θα είναι τα μειωμένα πρόστιμα για υπερβάσεις έως 250 τ.μ σε οριζόντιες ή κάθετες ιδιοκτησίες με χρήση κατοικίας και έως 500 τ.μ για άλλες χρήσεις. Για τις υπόλοιπες περιπτώσεις, η έκπτωση θα είναι 30%.
Παράβολα
Σε ότι αφορά το παράβολο το ύψος του θα διατηρηθεί στα 250 ευρώ για αυθαίρετη κατασκευή ή χρήση μέχρι 100 τ.μ., στα 500 ευρώ από 100 τ.μ. μέχρι 500 τ.μ. Στο ποσό των 1.000 ευρώ για άνω των 500 τ.μ. και μέχρι 2.000 τ.μ., στα 4.000 ευρώ για άνω των 2.000 τ.μ. και μέχρι 5.000 τ.μ. και στα 10.000 ευρώ για κτίριο ή χρήση μεγαλύτερα των 5.000 τ.μ.
Πως θα κατανεμηθούν τα πρόστιμα για ειδικές ομάδες πληθυσμού
-Το 15% του προστίμου θα καταβάλλουν, άτομα με ποσοστό αναπηρίας 80% και άνω καθώς και πρόσωπα με ατομικό εισόδημα έως 40.000 ευρώ ή οικογενειακό εισόδημα έως 60.000 ευρώ. Για άτομα με ποσοστό αναπηρίας 67% και άνω, καθώς και πρόσωπα με ατομικό εισόδημα έως 18.000 ευρώ ή οικογενειακό εισόδημα έως 24.000 ευρώ, καταβάλουν ποσοστό 20% του ενιαίου ειδικού προστίμου.
-Το 20% του προστίμου θα καταβάλλουν επίσης παλιννοστούντες ομογενείς. Ειδικά για τους κατοίκους της Θράκης, και για τα ακίνητά τους που έχουν ελλείψεις στους τίτλους ιδιοκτησίας, τα δικαιολογητικά θα καθοριστούν με Κοινή Υπουργική Απόφαση του αρμόδιου Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας και των Υπουργών Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης και Οικονομικών.
-Πολύτεκνοι, με ατομικό εισόδημα έως 40.000 ευρώ ή οικογενειακό εισόδημα έως 80.000 ευρώ, καταβάλουν επίσης ποσοστό 20% του ενιαίου ειδικού προστίμου. Επίσης πολύτεκνοι με δευτερεύουσα κατοικία αλλά με την προϋπόθεση ότι αυτή δεν είναι άνω των 80 τ.μ, καταβάλουν ποσοστό 50% του ενιαίου ειδικού προστίμου.
-Το 30% καταβάλλουν τρίτεκνοι για την κύρια κατοικίας τους, με ατομικό εισόδημα έως 25.000 ευρώ ή οικογενειακό εισόδημα έως 40.000 ευρώ.
-Μακροχρόνια άνεργοι για αυθαιρεσίες σε κύρια κατοικία καταβάλουν ποσοστό 30% του ενιαίου ειδικού προστίμου. Προβλέπεται επίσης ότι κατά τα δύο πρώτα έτη από την υποβολή της δήλωσης αναστέλλεται η καταβολή των δόσεων.
-Άτομα τα οποία είναι δικαιούχοι του Κοινωνικού Εισοδήματος Αλληλεγγύης, καταβάλουν ποσοστό 20% του προστίμου. Και για αυτούς ισχύει η αναστολή καταβολής δόσεων για τα δύο πρώτα χρόνια, από την υποβολή της δήλωσης.
Για αυθαίρετες κατασκευές και αυθαίρετη αλλαγή χρήσης, που προϋφίστανται της 1/1/1983, καταβάλλεται ποσοστό 15% του ενιαίου ειδικού προστίμου. Για αυθαιρεσίες από 1.1.1983 έως 1.1.1993, καταβάλλεται ποσοστό 60% του ενιαίου ειδικού προστίμου, ενώ για αυθαίρετες κατασκευές και αυθαίρετη αλλαγή χρήσης από 01.1.1993 έως 31.12.2003, καταβάλλεται ποσοστό 80 % του ενιαίου ειδικού προστίμου.
Στατικός έλεγχος
Μελέτη στατικής επάρκειας, πραγματοποιείται για κάθε κατασκευή και προσκομίζεται εντός προθεσμίας 3 ετών από την ημερομηνία υπαγωγής για τα κτίρια σπουδαιότητας Σ4, Σ3 και 5 ετών για τα κτίρια σπουδαιότητας Σ2. Για τα κτίρια που έχουν ήδη υπαχθεί στο Ν. 4178/2013, η υποχρέωση υποβολής μελέτης στατικής επάρκειας ή τεχνικής έκθεσης, εφ’ όσον απαιτείται, θα γίνεται κατά την σύνταξη της ταυτότητας κτιρίου. Δεν απαιτείται υποβολή μελέτης στατικής επάρκειας, αλλά τεχνική έκθεση αρμόδιου μηχανικού στις ακόλουθες περιπτώσεις:
– Μετατροπή ημιυπαίθριου χώρου σε κλειστό.
– Διαμερισμάτωση ή αλλαγή διαρρύθμισης χώρου, που δεν επιφέρει αύξηση μόνιμου Φορτίου πάνω από 10% στην επιφάνεια που έχει συντελεστεί η παρέμβαση.
– Πατάρια ισογείου που είναι στατικά ανεξάρτητα από τον φέροντα οργανισμό του κτηρίου. Πατάρια υπερκείμενων ορόφων όταν το συνολικό ίδιο βάρος δεν επιφέρει αύξηση του μόνιμου φορτίου της υποκείμενης πλάκας πάνω από 15%.
– Πρόβολοι με προσαύξηση μέχρι 30% του εμβαδού τους και μέχρι 25% του πλάτους τους.
– Κατασκευή στο δώμα κτιρίων μέχρι το 20% της επιφάνειας αυτού.
– Υπόγειοι χώροι μέγιστης επιφανείας έως αυτής του ισογείου, κατασκευασμένοι με περιμετρικούς τοίχους από μπατική τοιχοποιία ή οπλισμένο σκυρόδεμα τα οποία καλύπτουν τουλάχιστον το 75% της περιμέτρου.
– Αλλαγή χρήσης με την προϋπόθεση ότι δεν διαφοροποιείται η κατηγορία σπουδαιότητας και η οποία δεν επιφέρει αθροιστική αύξηση των κινητών και μόνιμων φορτίων πάνω από 30% του μόνιμου φορτίου πριν την παρέμβαση.
– Μετατροπή πυλωτής σε κλειστό χώρο με προσθήκη περιμετρικών τοίχων από μπατική τοιχοποιία ή οπλισμένο σκυρόδεμα το οποίο καλύπτει τουλάχιστον το 75% της περιμέτρου.
– Υπόγεια που ξεμπαζώθηκαν και είναι κατασκευασμένα με περιμετρικούς τοίχους από μπατική τοιχοποιία ή οπλισμένο σκυρόδεμα το οποίο καλύπτει τουλάχιστον το 75% της περιμέτρου.
– Σοφίτες υπό προϋποθέσεις
Η τεχνική έκθεση του μηχανικού (έλεγχος ηλεκτρομηχανολογικών γειώσεων κ.α) υποβάλλεται εντός προθεσμίας 5 ετών από την ημερομηνία υπαγωγής και σε κάθε περίπτωση πριν την συμπλήρωση της ταυτότητας του κτιρίου.
Ακολουθεί το πλήρες κείμενο του νομοσχεδίου
