Με τον υψηλότερο ρυθμό οικονομικής ανάπτυξης, τη μεγαλύτερη άνοδο απασχόλησης στην Ευρώπη και τις επιχειρήσεις να αναπτύσσονται δυναμικά, η αυτοπεποίθηση και η αισιοδοξία σε όλη την Κύπρο είναι έκδηλες: «Ανεβαίνουμε»!
Η κυπριακή περιπέτεια ξεκίνησε το φθινόπωρο του 2011 με την υποβάθμιση της οικονομίας της ενώ το καλοκαίρι του 2012 αιτήθηκε την ένταξή της στον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Στήριξης. Στο τέλος του 2012 συμφώνησε με την τρόικα μνημόνιο με σκληρά μέτρα (μειώσεις μισθών, κοινωνικών παροχών, αύξηση φόρων, ιδιωτικοποιήσεις κ.ά.) Η κρίση κορυφώθηκε την άνοιξη του 2013 καθώς το «κούρεμα» των ελληνικών ομολόγων προκάλεσε δυσθεώρητες ζημιές στις κυπριακές τράπεζες με τελικό αποτέλεσμα το «κούρεμα» των καταθέσεων (άνω των 100.000 ευρώ) και την επιβολή capital controls.
Σήμερα, περίπου 4 χρόνια μετά το «κούρεμα», οι πάντες στην Κύπρο, από στελέχη τραπεζών και επιχειρήσεων μέχρι οδηγοί ταξί και υπάλληλοι ξενοδοχείων, αποπνέουν αέρα αισιοδοξίας. Η κρίση μάς πείσμωσε, αναφέρουν, κατεβάσαμε το κεφάλι, σηκώσαμε τα μανίκια, δουλέψαμε περισσότερο με λιγότερα χρήματα, και τα καταφέραμε.
Μια βόλτα στη Λεμεσό αρκεί για να διαπιστώσει κανείς ότι η κρίση αποτελεί παρελθόν. Η καινούργια μαρίνα με 650 θέσεις ελλιμενισμού, 236 οικιστικές μονάδες και πολλά εστιατόρια, καφέ, μπαρ και καταστήματα σφύζει ζωή. Η πόλη θυμίζει εργοτάξιο: πολλές τουριστικές μονάδες αναβαθμίζονται ενώ παλαιά ξενοδοχεία μετατρέπονται σε πολυτελή διαμερίσματα και πωλούνται σε ξένους. Οι πολυώροφοι οικιστικοί πύργοι είναι το νέο μεγάλο βήμα. Το υπό κατασκευή συγκρότημα One, 36 ορόφων, θα είναι το υψηλότερο οικιστικό κτίριο στη Μεσόγειο. Αποτελείται από 84 υπερπολυτελή διαμερίσματα τα οποία πωλούνται σε τιμές ακόμα και 15.000 ευρώ/τ.μ. Λέγεται ότι ο τελευταίος όροφος έχει πωληθεί έναντι 17 εκατ. σε Κινέζο. Διαμερίσματα στους αποκαλούμενους δίδυμους πύργους αγοράζονται από Ρώσους, Ισραηλινούς, Αραβες κ.ά. αντί 1,5 εκατ. ευρώ! Σύντομα, λίγο έξω από τη Λεμεσό θα δημιουργηθεί καζίνο που θα περιλαμβάνει πολυτελές ξενοδοχείο, εστιατόρια, καταστήματα κ.ά. Σε εξέλιξη βρίσκεται η κατασκευή μαρίνας στην Αγία Νάπα, στην οποία μετέχουν με 80% ξένοι επενδυτές. Το έργο περιλαμβάνει μαρίνα με 600 θέσεις σκαφών, 29 βίλες και δύο πολυώροφους πύργους με 190 υπερπολυτελή διαμερίσματα. Οι πύργοι περιστρέφονται προσφέροντας μοναδική θέα. Μεγάλες ιδιωτικές επενδύσεις έχουν γίνει στην εκπαίδευση, με τη δημιουργία πολλών νέων σχολών. Το Πανεπιστήμιο Λευκωσίας, με βασική γλώσσα τα αγγλικά, διδάσκει σε 11.000 φοιτητές από 70 χώρες! Από το 2011 έχουν δημιουργηθεί στο πανεπιστήμιο 500 νέες θέσεις εργασίας. Μεγάλες ιδιωτικές επενδύσεις έχουν γίνει στον τομέα της Υγείας.
Πώς από την κρίση και την παραλίγο κατάρρευση του 2013 φτάσαμε στη μεγάλη ανατροπή; Τρία είναι τα σημεία που έκαναν τη διαφορά.
Το πρώτο ήταν το πολιτικό πλαίσιο. Τη συμφωνία με την τρόικα την ψήφισαν όλα τα κόμματα. Δεν υπήρξαν «προδότες», «γερμανοτσολιάδες» και «αυταπάτες».
Το δεύτερο ήταν η ιδιοκτησία και η συνέπεια. Ολη η κοινωνία κατανόησε την ανάγκη εφαρμογής της συμφωνίας. Τα μέτρα δεν αμφισβητήθηκαν. Οκτώ αξιολογήσεις, χωρίς να χαθεί μία ημέρα. «Μετά την τέταρτη αξιολόγηση, όταν είδαν ότι εδώ δεν είναι Ελλάδα, οι αξιολογήσεις απέκτησαν περισσότερο διαδικαστικό χαρακτήρα», αναφέρουν Κύπριοι. Ο υπουργός Οικονομικών Χάρης Γεωργιάδης χαρακτηρίζεται «πράττων» προσηλωμένος στην υλοποίηση του έργου του. Επιπλέον, σε διαρκή επαφή με τους κοινωνικούς εταίρους, άκουγε, συζητούσε και εντέλει υιοθέτησε πολλές προτάσεις τους για την έξοδο από την κρίση.
Τέλος, το τρίτο ήταν η υιοθέτηση μέτρων για την αναθέρμανση της οικονομίας. Στο τέλος του 2013 δόθηκε σε πολίτες και επιχειρήσεις το δικαίωμα να χτίσουν 20% περισσότερα τετραγωνικά από όσο ήταν το ακίνητό τους. Επιπλέον, όσοι αγόρασαν ακίνητα στην κρίση εξαιρούνται ισοβίως από φόρο υπεραξίας. Ετσι, ξενοδοχεία και οικιστικά έργα επεκτάθηκαν και έγιναν πολλές αγοραπωλησίες ακινήτων δίνοντας ώθηση στον κατασκευαστικό τομέα. Οσοι ξένοι κατέθεταν, μετά το «κούρεμα», ποσά άνω των 5 εκατ. σε κυπριακές τράπεζες, δεσμευμένα για 3 χρόνια, λάμβαναν κυπριακό διαβατήριο. Το ίδιο και όσοι πραγματοποιήσαν επενδύσεις άνω των 2 εκατ. ευρώ. Η Κύπρος συγκέντρωσε 4 δισ. που αντιστοιχούν στο 20% του κυπριακού ΑΕΠ! Επιπλέον, η κυβέρνηση απέκρουσε τις πιέσεις για αύξηση των εταιρικών φόρων (αυξήθηκε στο 12,5% από 10%) δίνοντας βαρύτητα στις περικοπές κρατικών δαπανών και σε άλλες διαρθρωτικές αλλαγές. Ετσι η χώρα κέρδισε γρήγορα την εμπιστοσύνη που αποτέλεσε «κλειδί» για την προσέλκυση επενδυτών μέσω και των οικονομικών κινήτρων που δόθηκαν.
Μελαγχολία στη χώρα μας από το παράδειγμα της Μεγαλονήσου
Το παράδειγμα της Κύπρου προκαλεί μάλλον μελαγχολία. Στην Ελλάδα η κρίση μετατράπηκε σε έναν νέο εμφύλιο με «προδότες μνημονιακούς» και «πατριώτες αντιμνημονιακούς», με τα κόμματα να υποσκάπτουν το ένα το άλλο με στόχο την αρπαγή της εξουσίας. Από το «λεφτά υπάρχουν» στο «δεν συναινώ στο λάθος» και το «σκίσιμο των μνημονίων με ένα νόμο», εννέα χρόνια ξεπεσμού, με τεράστιο κοινωνικό και οικονομικό κόστος. Στο διάστημα 2009-2015 έγιναν 6 φορές εκλογές, όλες πρόωρες. Από την κρίσιμη θέση του υπουργού Οικονομικών πέρασαν 10 άτομα!
Το «θαύμα»
Ο Μιχάλης Λούης, διευθύνων σύμβουλος της Eurobank Κύπρου, σημειώνει: «Οικονομία, τραπεζικό σύστημα, σταθερό πολιτικό περιβάλλον και κοινωνικοί φορείς λειτουργούν σαν συγκοινωνούντα δοχεία στη διαμόρφωση της οικονομικής ευρωστίας και αξιοπιστίας μιας χώρας. Η ώριμη στάση που τήρησαν κυβέρνηση, κόμματα και συντεχνίες εργαζομένων, απέναντι στα σκληρά μέτρα του προγράμματος, λειτούργησαν καταλυτικά. Στην καλύτερη του αναμενομένου πορεία συνέβαλε και η στοχευμένη παροχή φορολογικών, πολεοδομικών και άλλων κινήτρων σε όλους τους κύριους τομείς της οικονομίας, προσελκύοντας έτσι μεγάλες επενδύσεις. Ετσι, η Κύπρος κατάφερε να εξέλθει του προγράμματος πιο νωρίς, να εισέλθει σε σημαντικούς ρυθμούς ανάπτυξης και να κοιτάζει πλέον το μέλλον με αισιοδοξία».
Ο πρόεδρος του Κυπριακού Οργανισμού Τουρισμού Αγγελος Λοΐζου σημειώνει: «Στον τομέα του τουρισμού, που αποτελεί μεγάλο και σημαντικό κομμάτι της οικονομίας μας, σε συνεννόηση με τους Eυρωπαίους εταίρους μας, πετύχαμε μέσω κινήτρων και άλλων δράσεων την επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου, την προσέλκυση επενδυτών αλλά και τη διευκόλυνση της χρηματοδότησης τουριστικών επενδύσεων. Ετσι, πετύχαμε να αντιστρέψουμε σχετικά γρήγορα την καθοδική πορεία».
Ο Σταύρος Καραμοντάνης, γενικός διευθυντής της μαρίνας Αγίας Νάπας, αναφέρει: «Αναλάβαμε, όλη η κοινωνία, την ιδιοκτησία του προγράμματος και ταυτόχρονα υιοθετήσαμε μια σειρά κινήτρων για την αναθέρμανση της οικονομίας. Δείξαμε ωριμότητα, επαγγελματισμό, πειθαρχία και συνέπεια, κερδίζοντας γρήγορα την εμπιστοσύνη, με τελικό αποτέλεσμα τα μέτρα για την αναθέρμανση της οικονομίας μας να αποδώσουν εξαιρετικά».
Ο Χρίστος Μουσκής, εκτελεστικός πρόεδρος της Muskita Hotels, σημειώνει: «Μετά το αδιέξοδο, η κυβέρνησης και όλοι οι οικονομικοί εταίροι ακολούθησαν μια πολύ συνετή διαχείριση των οικονομικών των επιχειρήσεων και του κράτους. Ο κόσμος ένιωθε ότι τα προηγούμενα χρόνια σημειώθηκαν υπερβολές στα επίπεδα δανεισμού των επιχειρήσεων και των εξόδων του κράτους. Η κοινωνία μας αποδέχθηκε τη συμφωνία και δούλεψε σκληρά και με πείσμα για να ανατρέψει την κατάσταση. Η συνεπής και αποτελεσματική υλοποίηση της συμφωνίας από το υπουργείο Οικονομικών και τα μέτρα για την ενίσχυση της οικονομίας σε συνδυασμό με τη θεαματική άνοδο των εσόδων από τον τουρισμό έχουν συμβάλει για να βγούμε πιο γρήγορα από το αδιέξοδο».
