«Φονικό» πλήγμα στην οικονομία αλλά και στην κοινωνία επιφέρει το παράνομο εμπόριο σύμφωνα με όσα ανέφεραν οι ομιλητές σε ημερίδα που διοργάνωσε το Ελληνο- αμερικανικό Επιμελητήριο με θέμα: «Η πάταξη του λαθρεμπορίου και του παραεμπορίου: Μοχλός ανάπτυξης στην ελληνική και ευρωπαϊκή οικονομία».
Πέρα από τις συνθήκες αθέμιτου ανταγωνισμού που δημιουργεί επιφέρει ζημιά στα δημόσια έσοδα σε μια περίοδο που η χώρα βρίσκεται υπό τη μέγγενη μνημονίων και περιοριστικών πολιτικών ενώ εθίζει την κοινωνία σε παραβατικές συμπεριφορές. Ο άτυπος αυτός «μιθριδατισμός» όμως προκαλεί μόνο από διαφυγόντα έσοδα από ποτά και τσιγάρα μια τρύπα στον κρατικό κορβανά σχεδόν 1 δισεκ. ευρώ από απώλειες ΕΦΚ, ΦΠΑ, και άλλων φόρων. Ένα ποσό δηλαδή που ισούται με το 0,8% του ΑΕΠ.
«Σήμερα, μετά το κλείσιμο της αξιολόγησης παρουσιάζεται μια νέα ευκαιρία για ανάπτυξη της οικονομίας αλλά υπό αυστηρές προϋποθέσεις, καθώς οι μακρές διαπραγματεύσεις καθόλη τη διάρκεια του 2016 και κατά το α` εξάμηνο του 2017 είχαν υφεσιακές συνέπειες για την αγορά», σύμφωνα με τον Σίμο Αναστασόπουλο, Πρόεδρο του Ελληνο-Αμερικανικού Εμπορικού Επιμελητηρίου.
Ο κ. Αναστασόπουλος συνέδεσε την επάνοδο της οικονομάς σε ρυθμούς ανάπτυξης με την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης σημειώνοντας μεταξύ άλλων ότι πέρα από την άρση των capital controls η προσέλκυση ξένων επενδύσεων είναι απαραίτητη για την αποκατάσταση της αγοράς εργασίας και την μακροπρόθεσμη ανάπτυξη. «Στο πλαίσιο αυτό η πάταξη του λαθρεμπορίου μπορεί να αναδειχθεί σε μοχλό ανάπτυξης», τόνισε.
Την σημασία της προστασίας των πνευματικών δικαιωμάτων ως προϋπόθεση για τη διασφάλιση της καινοτομίας και των θέσεων εργασίας σε κλάδους αιχμής κατέδειξε ο Brian Hoyt, Economic Officer, US Embassy, που αναφέρθηκε μεταξύ άλλων στην δεκαετή επέτειο από το λανσάρισμα του iphone και την ανάπτυξη των smart phones που μας έδωσαν δυνατότητες γρήγορης πρόσβασης στο internet και δκτύωσης από οποιοδήποτε μέρος του κόσμου.
Προσπάθειες από την πολιτεία
Ο Βασίλης Μαστρογιάννης, Εκτελεστικός Υπεύθυνος του Συντονιστικού για την Καταπολέμηση κι Αντιμετώπιση του Παρεμπορίου (Σ.Υ.Κ.Α.Π.) τόνισε «ότι υπό τον συντονισμό του ΣΥΚΑΠ και με την ενεργή συμμετοχή όλων των συναρμόδιων ελεγκτικών Υπηρεσιών έχουμε προβεί σε 4000 ελέγχους με εντυπωσιακά αποτελέσματα παρακάμπτοντας κάθε εγγενές εμπόδιο και καλύπτοντας μέσα από τα επιμέρους επιχειρησιακά σχέδια όσο μεγαλύτερο εύρος είναι δυνατόν υπό τις υπάρχουσες συνθήκες.
Ένα όμως από τα σοβαρότερα επιτεύγματά μας είναι η επιχειρησιακή ενεργοποίηση του Συντονιστικού Κέντρου και ότι έχουμε φθάσει στο σημείο να πείσουμε όλους τους ελεγκτικούς μηχανισμούς για την αναγκαιότητα για συνεργασίες, για την διασύνδεση των πληροφοριών και για τις από κοινού δράσεις»
Φόροι και γραφειοκρατία φέρνουν λαθρεμπόριο
«Η μεγάλη αύξηση φόρων και η γραφειοκρατία στην Ελλάδα σε συνδυασμό με τους χαμηλούς συντελεστές σε γειτονικές χώρες έχουν συντείνει στην αύξηση του λαθρεμπορίου στη χώρα μας», σύμφωνα με τον Γιώργο Πιτσιλή, Διοικητή της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων, που παραδέχθηκε ότι “δεν γνωρίζουμε τα πραγματικά μεγέθη του λαθρεμπορίου και του παραεμπορίου” στη χώρα μας.
Σημείωσε ότι τα χρήματα που δεν εισπράττονται από τις φορολογικές αρχές λόγω του φαινομένου χάνονται από το σύνολο της κοινωνίας και για την αντιμετώπισή του πρέπει να εστιάσουμε τόσο στην καταστολή όσο και στην πρόληψη.
Μεταξύ άλλων τόνισε ότι «Χρειάζεται ουσιαστική αύξηση του τελωνειακού δυναμικού, καθώς σήμερα το προσωπικό στα τελωνεία είναι το μισό απ` ότι πριν 6 χρόνια… Θέλουμε επιπλέον μέσα δίωξης.»
Aναφερόμενος στις πρωτοβουλίες που έχουν ήδη αναληφθεί σημείωσε την ολοκλήρωση των διαδικασιών στέγασης του συντονιστικού κέντρου για το λαθρεμπόριο που στοχεύει στις κοινές επιχειρήσεις ελεγκτικών και διωκτικών αρχών, στην ανάπτυξη τελωνειακού συνδέσμου με τη Europol, στον σχεδιασμό για την προμήθεια μηχανημάτων x-ray, με πρώτο στόχο 15 σε όλη τη χώρα με επιπλέον προμήθεια αυτοκινούμενων x-rays για μεγαλύτερα φορτία και εμπορευματικούς συρμούς, τα οποία έχουν ήδη παραγγελθεί.
Ο κ. Πιτσιλής μίλησε επίσης για το έργο που έχει γίνει ως προς τις θαλάσσιες και χερσαίες ομάδες ελέγχου (με ενδεικτική τη δράση τους στα σύνορα με τη Βουλγαρία), καθώς και για την προσπάθεια που γίνεται για τη θέσπιση τμημάτων δίωξης στα κεντρικά τελωνεία, με στελέχη που – όπως είπε χαρακτηριστικά – σε λίγο διάστημα θα μπορούν να φοιτούν στην ορολογική και τελωνειακή ακαδημία.
Σύμφωνα με τον κ. Πιτσιλή, το πρόβλημα του λαθρεμπορίου αντμετωπίζεται σε συνδυασμό με το ξέπλυμα μαύρου χρήματος ενώ αυτό το διάστημα εξετάζεται το καθεστώς των ελεύθερων ζωνών ώστε να θεσπιστούν κανόνες και κυρώσεις με όρους διαφάνειας…
«Η προσπάθεια είναι υπόθεση όλων μας και πρέπει να αναπτυχθούν συνέργειες μεταξύ δημόσιου και ιδιωτικού φορέα», κατέληξε.
Πληγή τα παράνομα ποτά και τσιγάρα
Ο Γιάννης Μαστροκώστας, Manager Illicit Trade Strategies & Prevention EU, Philip Morris International, σχολίασε ότι με περισσότερα από 400 εκατ. ευρώ χαμένα έσοδα στα ποτά και πάνω από 90% της λιανικής τιμής φόρο στα τσιγάρα δεν είναι περίεργο που ένα στα πέντε πακέτα τσιγάρα στη χώρα μας είναι παράνομα, όπως έδειξε η έκθεση της KPMG που δημοσιεύθηκε προ ημερών.
«Η Ελλάδα κατέλαβε και το 2016 τη δεύτερη θέση μεταξύ των χωρών της ΕΕ με την υψηλότερη κατανάλωση παράνομων τσιγάρων, παρά την πτώση κατά μία ποσοστιαία μονάδα σε σχέση με το 2015 (18,8% – 2016, έναντι 19,8 – 2015) σύμφωνα με την έρευνα της KPMG που παρουσιάστηκε τις τελευταίες ήμερες τόνισε ο Ιάκωβος Καργαρώτος, Αντιπρόεδρος της Παπαστράτος – εταιρείας με 86 χρόνια παρουσίας στην ελληνική αγορά, η οποία έχει επενδύσει 700 εκατ. ευρώ κι επενδύει επιπλέον 300 εκατ. ευρώ για νέα γραμμή παραγωγής.
Όπως ανέφερε ο όγκος των παράνομων τσιγάρων μειώθηκε κατά 12% σε σχέση με το 2015, λόγω των συνεχών ελέγχων που διενήργησαν οι διωκτικές Αρχές, αλλά παραμένει ακόμα πολύ υψηλός, στα 3,62 δισεκατομμύρια τσιγάρα. Στη μείωση αυτή συνετέλεσε όπως είπε η σταθερότητα στο φορολογικό πλαίσιο κάτι που με τις τελευταίες αυξήσεις έχει ανατραπεί.
«Εάν αυτά τα παράνομα τσιγάτα είχαν καταναλωθεί στη νόμιμη αγορά, θα είχαν προσθέσει έσοδα στο ελληνικό κράτος περισσότερα από 600 εκατομμύρια ευρώ», όπως είπε ο Ιάκωβος Καργαρώτος
Όμως η πρόβλεψη για το 2017, με βάση μελέτη του ΙΟΒΕ αναφέρει ότι το παράνομο εμπόριο θα ανοίξει το 30%. Δυστυχώς η μελέτη τείνει να επιβεβαιωθεί αφού ήδη στο πεντάμηνο έχουμε 0,5 δις. ευρώ λιγότερα έσοδα από φόρους.
Μετά από δύο χρόνια μείωσης του λαθρεμπορίου η νέα αύξηση οφείλεται αποκλειστικά στις τιμές, η αύξηση των οποίων αποδίδεται αποκλειστικά στην αύξηση των φόρων (90% της λιανικής τιμής φθάνει η φορολογία των τσιγάρων στην Ελλάδα).
Απαιτείται, όπως ανέφερε, ενδυνάμωση διωκτικών αρχών και διόρθωση της φορολογίας.
Η Αναστασία Αγγελή, Διευθύντρια Εταιρικών Υποθέσεων, Diageo Hellas αναφερόμενη στη λαθραία διακίνηση ποτών τόνισε ότι «υγιείς και νόμιμες επιχειρήσεις οδηγούνται σε μαρασμό και κλείσιμο εφόσον το πρόβλημα δεν αντιμετωπίζεται. Στα αλκοολούχα ποτά μία στις πέντε φιάλες διαφεύγει της φορολογίας, που σημαίνει 10 εκατ. φιάλες το χρόνο. Στα τοπικά αποστάγματα 5-7 εκατ. λίτρα είναι οι δηλωμένες ποσότητες. Επιπλέον 24 εκατ. λίτρα παράγονται παράνομα που σημαίνει ότι το κράτος χάνει πάνω από 400 εκατ. ευρώ φόρους ανέφερε χαρακτηριστικά
45 υπηρεσίες για έναν έλεγχο
«Και δεν είναι μόνο ο Ειδικός Φόρος Κατανάλωσης που έχει επιδεινώσει το πρόβλημα αλλά και η γραφειοκρατία, με ενδεικτικό ότι το 2016 αναδείχθηκαν 75 υποθέσεις λαθρεμπορίας στις οποίες ενεπλάκησαν 45 υπηρεσίες» είπε.
Το 2009 με το ξέσπασμα της κρίσης η πολιτική αύξησης των φόρων αύξησε την τιμή των αλκοολούχων ποτών κατά 125% μέσα σε 12 μήνες συμπαρασσύροντας τα τοπικά προϊόντα τσίπουρο και ούζο. Η αύξηση της φορολογίας και η αύξηση της τιμής συνέβαλλε στην αύξηση του παρεμπορίου τόνισε η κα Αγγελή.
Η Ελλάδα έχει τον υψηλότερο φόρο στην γεωγραφική περιοχή μας (πλην της Τουρκίας που έχει υψηλούς φόρους για θρησκευτικούς λόγους), με ενδεικτική την περίπτωση της Βουλγαρίας που έχει 5 φορές χαμηλότερη φορολογία. «Δημιουργήσαμε την υπηρεσία IFSP που συλλέγει πληροφορίες και τις μοιράζεται με τις αρχές – σε συνδυασμό με τεχνολογία και τεχνογνωσία. Επισκεπτόμαστε 800 τελικά σημεία πώλησης στην αγορά και σε συνδυασμό με τα παραπάνω προχωράμε σε προτάσεις πολιτικής» ανέφερε σε σχέση με τις δράσεις της βιομηχανίας ενώ έκανε έκκληση να περιοριστεί η κατάσταση με το χύμα τσίπουρο, που είναι μια βόμβα για την υγεία.
Δίκτυα κι έγκλημα
Η Cathy Haenlain, Research Fellow – Serious & Organized Crime, RUSI – Royal United Services Institute for Defence and Security Studies, ερευνητής στο παλαιότερο ανεξάρτητο think tank σε θέματα ασφάλειας τόνισε ότι πίσω από το παράνομο εμπόριο ειδικά για τα τσιγάρα βρίσκονται ομάδες οργανωμένου εγκλήματος. «Αναπτύσσονται όπου υπάρχει διαφθορά κενά νομοθεσίας ανεκτικότητα κοινωνίας. Στην Ελλάδα υπάρχουν αυτά. Πρέπει να αλλάξει η αντίληψη του κόσμου για το παράνομο εμπόριο. Χρειάζονται καμπάνιες ευαισθητοποίησης. Επίσης πρέπει να υπάρξουν μέτρα για τον περιορισμό εγχώριας παραγωγής» τόνισε.
Ο επικεφαλής του ΣΔΟΕ Τ. Θωμαδάκης σημείωσε ότι «κοντά στα 83 δισεκ. είναι ο τζίρος από απώλειες νόμιμου εμπορίου ενώ χάνονται 790 χιλιάδες θέσεις εργασίας χάνονται σε επίπεδο ΕΕ. Οι άμεσες απώλεια στην Ελλάδα είναι 2.1 δις ευρώ και χωρίς τις παράπλευρες επιπτώσεις περίπου 25 χιλιάδες θέσεις χάνονται από το παρεμπόριο.»
Γιώργος αλεξάκης
