Με αφορμή ερωτήματα που έχουν υποβληθεί στην υπηρεσία, αναφορικά με την εφαρμογή των διατάξεων της παρ. 2 του άρθρου 5 του ν.δ.1146/1972 κατά τη μεταβίβαση αυτοκινήτου οχήματος από νομικά πρόσωπα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα της περ. γ’ άρθρου 45 του ν.4172/2013, με την εγκύκλιο ΔΕΑΦ Β 1107407 ΕΞ 2017/12.7.2017 γίνονται γνωστά τα ακόλουθα:
“Σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 2 του άρθρου 5 του ν.δ.1146/1972, όπου για την κατάρτιση συμβολαιογραφικού εγγράφου μεταβίβασης δικαιώματος κυριότητος ή άλλου εμπραγμάτου δικαιώματος επί αυτοκινήτου οχήματος ή μοτοσυκλέτας, απαιτείται εκ του νόμου να λαμβάνεται υπόψη ή να αναγράφεται σε αυτό η αξία του οχήματος ως εμπορεύματος, αυτή υπολογίζεται ως το πηλίκο των προς καταβολή τελών χαρτοσήμου του οχήματος που ορίζονται με βάση τις διατάξεις αυτού του προεδρικού διατάγματος δια του συντελεστή δέκα οκτώ χιλιοστά της μονάδος (0,018). Με τον ίδιο τρόπο υπολογίζεται από τον αρμόδιο Προϊστάμενο Δημόσιας Οικονομικής Υπηρεσίας, για την εφαρμογή των διατάξεων της φορολογίας εισοδήματος, η αξία του οχήματος ως εμπορεύματος, εκτός αν προκύπτει μεγαλύτερη με βάση το συμβόλαιο ή οποιοδήποτε άλλο στοιχείο, οπότε και λαμβάνεται υπόψη αυτή. Η αξία του οχήματος ως εμπορεύματος που εξευρίσκεται κατά τα ανωτέρω φορολογείται αυτοτελώς με συντελεστή είκοσι πέντε τοις εκατό (25%) υποβάλλοντας για το σκοπό σχετική δήλωση από τον πωλητή στον Οικονομικό Έφορο αυτού πριν τη σύνταξη της πράξης μεταβίβασης. Ο αναλογών φόρος καταβάλλεται σε έξι (6) ίσες μηνιαίες δόσεις η πρώτη εκ των οποίων καταβάλλεται με την υποβολή της δήλωσης.
Η αξία αυτή δύναται να υπαχθεί σε φόρο εισοδήματος βάσει των γενικών διατάξεων περί φορολογίας εισοδημάτων, εφόσον συμπεριληφθεί στα λοιπά εισοδήματα του φορολογουμένου στην υποβαλλομένη από αυτόν δήλωση φορολογίας εισοδήματος, του οικείου οικονομικού έτους, διαφορετικά θεωρείται ότι με αυτή την αυτοτελή φορολόγηση εξαντλείται η φορολογική του υποχρέωση. Στην περίπτωση αυτή ο βεβαιωθείς ή καταβληθείς φόρος εισοδήματος που προέκυψε από την αυτοτελή φορολόγηση της αξίας του μεταβιβασθέντος οχήματος ως εμπορεύματος, συμψηφίζεται με τον οφειλόμενο βάσει της δήλωσης φόρο κατά την εκκαθάριση αυτής από τον Οικονομικό Έφορο, το δε τυχόν επιπλέον βεβαιωθέν, κατά τα ανωτέρω, ποσό φόρου εκπίπτεται ή επιστρέφεται, κατά περίπτωση. Εξαιρείται από την αυτοτελή φορολογία η ωφέλεια, η οποία προκύπτει από τη μεταβίβαση αγροτικού αυτοκινήτου ιδιωτικής χρήσης, το οποίο ανήκει κατά κυριότητα σε φυσικό πρόσωπο που ασκεί γεωργική επιχείρηση. Σ’ αυτή την περίπτωση η οικεία δήλωση μεταβίβασης του οχήματος υποβάλλεται χωρίς την καταβολή φόρου εισοδήματος.
Από την κατά τα ανωτέρω αυτοτελή φορολογία εξαιρείται, επίσης, η ωφέλεια που προκύπτει από τη μεταβίβαση οχήματος που ανήκει σε επιχείρηση που τηρεί βιβλία τρίτης κατηγορίας του Κώδικα Βιβλίων και Στοιχείων (Π.Δ. 186/1992) από 1η Ιανουαρίου 2004 και μετά (παρ. 12 άρθρου 30 ν.3220/2004).
Κατόπιν των ανωτέρω και δεδομένου ότι μετά την έναρξη ισχύος του ν.4172/2013 τα νομικά πρόσωπα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα φορολογούνται για όλα τα εισοδήματά τους – συμπεριλαμβανομένων και αυτών από τη μεταβίβαση περιουσιακών στοιχείων – ως εισόδημα από επιχειρηματική δραστηριότητα, εξαιρουμένων αυτών που πραγματοποιούνται κατά την επιδίωξη εκπλήρωσης του σκοπού τους, συνάγεται ότι οι διατάξεις της παρ. 2 του άρθρου 5 του ν.δ.1146/1972 ως μη καταργηθείσες εξακολουθούν και ισχύουν, οι σχετικές δε δηλώσεις υπεραξίας υποβάλλονται με τον πιο πάνω τρόπο.
Επομένως, ο εν λόγω φόρος που βεβαιώθηκε ή καταβλήθηκε με βάση τις ως άνω διατάξεις για τη μεταβίβαση οχήματος ιδιωτικής χρήσης, δύναται να συμπεριληφθεί στην ετήσια δήλωση φορολογίας εισοδήματος, προκειμένου να συμψηφιστεί με τον οφειλόμενο φόρο που τυχόν προκύψει κατά την εκκαθάριση αυτής. Διαφορετικά, ο υπόχρεος μπορεί να επιλέξει την αυτοτελή φορολόγηση της αξίας πώλησης του οχήματος, με εξάντληση της φορολογικής του υποχρέωσης.“
