Ενα χρόνο, κατά μέσον όρο, παραμένει η πλειονότητα των μεταναστών και προσφύγων που φτάνουν στα ελληνικά νησιά μετά τη συμφωνία Ε.Ε. – Τουρκίας. Κάποιοι μάλιστα βρίσκονται «εγκλωβισμένοι» στη Λέσβο από τον Μάρτιο του 2016 σε πολύ δύσκολες συνθήκες, περιμένοντας να ολοκληρωθεί η εξέταση των αιτημάτων ασύλου που έχουν καταθέσει. Απόπειρες αυτοκτονίας, αυτοτραυματισμοί, κατάθλιψη είναι πολύ συχνά φαινόμενα στα hotspots, ειδικά όταν αυξάνεται υπερβολικά ο πληθυσμός σε σχέση με τις υφιστάμενες υποδομές.
«Οι κακές συνθήκες διαβίωσης, η μακροχρόνια αναμονή και η ανασφάλεια για το τι θα συμβεί στο μέλλον έχουν οδηγήσει στην αύξηση των ψυχικών διαταραχών», τονίζει ο ψυχολόγος κ. Πάνος Δούρος από την ομάδα των Γιατρών του Κόσμου. Ο κ. Δούρος δραστηριοποιείται στη Λέσβο και ειδικά στο Καρά Τεπέ (καταυλισμός που λειτουργεί υπό την εποπτεία του δήμου κυρίως για οικογένειες και μονογονεϊκές οικογένειες) και εξηγεί ότι πολλές περιπτώσεις παρουσιάζουν σημαντική επιδείνωση εξαιτίας των συνθηκών. Τα συχνά επεισόδια στη Μόρια (κέντρο υποδοχής και ταυτοποίησης εντός του οποίου λειτουργεί και προαναχωρησιακό κέντρο) τις τελευταίες εβδομάδες δείχνουν ότι η κατάσταση βρίσκεται για μία ακόμη φορά στα όρια.
Τις συνθήκες δυσκολεύει ακόμη περισσότερο το γεγονός ότι το σύστημα λειτουργίας των δομών φιλοξενίας μεταναστών στα νησιά βρίσκεται σε μεταβατική περίοδο. Οι ΜΚΟ αποχωρούν σταδιακά έως το τέλος Αυγούστου, παραδίδοντάς τα «κλειδιά» της διαχείρισης στο κράτος. Είναι χαρακτηριστικό ότι πολλοί ασυνόδευτοι ανήλικοι παραμένουν στη Μόρια, καθώς δομές φιλοξενίας που υπήρχαν στη Λέσβο σταματούν να λειτουργούν.
Στο νησί έχει δημιουργηθεί τους δύο τελευταίους μήνες και πάλι το αδιαχώρητο, καθώς οι αφίξεις μεταναστών έχουν αυξηθεί (καμία σχέση με το καλοκαίρι του 2015 που έφταναν χιλιάδες καθημερινά, οι οποίοι όμως μέσα σε λίγες ημέρες προωθούνταν στην ενδοχώρα), ενώ παράλληλα ελάχιστοι μεταφέρονται στην ηπειρωτική Ελλάδα ή επιστρέφονται στην Τουρκία – ανάλογα με το εάν γίνει δεκτό ή απορριφθεί το αίτημα ασύλου που υποβάλλουν.
Δυσκολίες μεταφοράς
Σε σχετική ερώτηση της «Κ», ο υπουργός Μεταναστευτικής Πολιτικής Γιάννης Μουζάλας τόνισε ότι από την αρχή εφαρμογής της κοινής δήλωσης Ευρωπαϊκής Ενωσης – Τουρκίας (Μάρτιος 2016) έχουν μεταφερθεί στην ενδοχώρα 8.500 αιτούντες άσυλο από τα νησιά. «Υπάρχει κενό στη διαδικασία γιατί για να οργανωθεί η μεταφορά ανθρώπων πρέπει αντίστοιχα να δημιουργηθούν “ελεύθερες” θέσεις στους καταυλισμούς στην ενδοχώρα» τόνισε.
Οσον αφορά τα επεισόδια στα hotspots στα νησιά, ο υπουργός προσέθεσε ότι «εάν οι προτάσεις που είχαμε κάνει τον Σεπτέμβριο στις τοπικές αρχές για βελτίωση και διεύρυνση των υφιστάμενων δομών φιλοξενίας και δημιουργία μικρών προαναχωρησιακών κέντρων εκτός των κέντρων υποδοχής και ταυτοποίησης (hotspots) είχαν γίνει αποδεκτές, δεν θα υπήρχαν αυτά τα προβλήματα».
Διευκρίνισε ότι το υπουργείο δεν μπορεί πλέον να παρέμβει, εφόσον οι τοπικές αρχές αντιδρούν σε οποιαδήποτε εναλλακτική λύση. «Μπορούμε να κάνουμε μόνο δύο πράγματα και αυτά προσπαθούμε: να γίνει πιο γρήγορη και αποτελεσματική η διαδικασία εξέτασης των αιτημάτων ασύλου και των προσφυγών και να φέρνουμε στην ενδοχώρα όσους δεν εμπίπτουν στη Κοινή Δήλωση Ε.Ε.- Τουρκίας και άρα μπορούν να μεταφερθούν», κατέληξε.
