Περικοπές και χαράτσια χωρίς τέλος για συνταξιούχους και επαγγελματίες επιφυλάσσουν οι δεσμεύσεις που ανέλαβε η κυβέρνηση απέναντι στους πιστωτές με τη συμφωνία της δεύτερης αξιολόγησης.
Πρόκειται για μέτρα που θα αρχίσουν να ξεδιπλώνονται σταδιακά από το ερχόμενο φθινόπωρο, αρχής γενομένης από τις περικοπές των κοινωνικών επιδομάτων, θα συνεχισθούν το 2018 με το νέο χαράτσι στις εισφορές των ελεύθερων επαγγελματιών και θα κλιμακωθούν στις αρχές του 2019 με την κατάργηση της προσωπικής διαφοράς για τη συντριπτική πλειονότητα των συνταξιούχων, μαζί με το οριστικό τέλος του ΕΚΑΣ.
Στο σύνολό τους τα μέτρα αυτά εκτιμάται ότι θα πλήξουν 2.240.000 εκατομμύρια συνταξιούχους και επαγγελματίες και αφορούν τη δέσμη μέτρων λιτότητας που ψήφισε προκαταβολικά η κυβέρνηση για να κλείσει η αξιολόγηση.
Είναι ενδεικτικό ότι σύμφωνα με τις κυβερνητικές εκτιμήσεις – όπως αυτές αποτυπώνονται στον νέο νόμο 4472/17 – το σύνολο των νέων παρεμβάσεων στους Οργανισμούς Κοινωνικής Ασφάλισης θα ανέλθει το 2019 στα 2,6 δισ. ευρώ, το 2020 στα 2,7 δισ. ευρώ και το 2021 στα 2,8 δισ. ευρώ.
Συντάξεις
Καταργείται στους ήδη συνταξιούχους από 1/1/2019 η προσωπική διαφορά στις συντάξεις. Παλαιοί συνταξιούχοι ευθυγραμμίζονται με τους νέους. Χάνουν άμεσα έτσι έως 18% κύριας και επικουρικής σύνταξης. Ωστόσο οι μειώσεις δεν θα είναι 18%, αλλά φτάνουν και στο 25%, γιατί δεν κόβεται μόνο σύνταξη, λόγω προσωπικής διαφοράς, αλλά καταργούνται και τα επιδόματα συζύγου και τέκνων. Τα επιδόματα συζύγου και παιδιών καταργούνται ξεχωριστά και δεν μπαίνουν στο πλαφόν του 18%.
Εντός του 2018 στα ενημερωτικά σημειώματα των συντάξεων θα περιλαμβάνεται το ποσό της νέας σύνταξης που έχει επανυπολογιστεί και το ποσό της λεγόμενης προσωπικής διαφοράς, που είναι η μείωση της νέας σύνταξης από αυτή που παίρνει σήμερα. Για όλο το 2018 θα λαμβάνουν το άθροισμα των δύο ποσών, δηλαδή η νέα μικρότερη σύνταξη + την προσωπική διαφορά που καταργείται το 2019. Την 1/1/2019 η μείωση από τα χαράτσια θα περάσει στην τσέπη. Οσοι έχουν προσωπική διαφορά που οδηγεί σε μείωση άνω του 18% θα έχουν περικοπή μέχρι το 18%. Οσοι έχουν προσωπική διαφορά που βγάζει μείωση 15% θα μείνουν στο 15%. Στην πρώτη γραμμή του πυρός βρίσκονται περί τους 1,35 εκατομμύρια συνταξιούχους, που αναμένεται να επηρεαστούν με τον έναν ή τον άλλον τρόπο από τις περικοπές.
Οι απώλειες στο εισόδημα υπολογίζεται ότι θα κυμαίνονται από λίγα ευρώ ενώ δεν αποκλείεται να ξεπερνούν τα 300 ευρώ τον μήνα. Οι μεγάλοι χαμένοι, που θα μετρήσουν απώλειες τουλάχιστον από δύο οδούς, υπολογίζονται σε περίπου 650.000. Είναι εκείνοι που θα χάσουν από την κατάργηση των οικογενειακών επιδομάτων, αλλά ταυτόχρονα και από το ψαλίδι στην προσωπική διαφορά της κύριας σύνταξης. Για σημαντική μερίδα εξ αυτών – περίπου τους μισούς – οι απώλειες δεν αποκλείεται να υπερβούν το 18% και να αγγίξουν κατά περιπτώσεις το 25%.
Οπως παρατηρούν οι ειδικοί, ακόμη και για συνταξιούχους με προσωπική διαφορά μικρότερη από 18%, οι περικοπές μπορεί να ξεπεράσουν το 20% με την κατάργηση των οικογενειακών επιδομάτων. Αναλυτικά, περίπου 1.100.000 συνταξιούχοι υπολογίζεται ότι πλήττονται από 1/1/2019 από τον επανυπολογισμό και την περικοπή της προσωπικής διαφοράς. Σύμφωνα με τη διάταξη του νόμου, η διαφορά αυτή θα περικόπτεται τόσο, ώστε το σύνολο της σύνταξης να μη μειώνεται πάνω από 18%. Τέθηκε δηλαδή πλαφόν προστασίας στο 18%. Από όλους όσοι μπαίνουν στο φάσμα των περικοπών, περίπου 450.000 θα υποστούν και το μεγαλύτερο μαχαίρι στην προσωπική διαφορά, απορροφώντας όλη τη μείωση του 18%.
Μεταξύ αυτών είναι:
– δημόσιοι υπάλληλοι με 30 και άνω έτη υπηρεσίας (ένστολοι, γιατροί κ.ά.)
– συνταξιούχοι από το πρώην ΤΕΒΕ
– μητέρες ανηλίκων που έχουν συνταξιοδοτηθεί από το ΙΚΑ, όπως και άλλοι συνταξιούχοι ΙΚΑ με αρκετά υψηλές αποδοχές και άνω των 30 ετών ασφάλιση
– συνταξιούχοι νομικοί, μηχανικοί, γιατροί, φαρμακοποιοί,
n διπλοσυνταξιούχοι (π.χ. γιατροί του ΕΣΥ).
Επισημαίνεται ότι ο νέος νόμος προβλέπει ταυτόχρονα πάγωμα όλων των συντάξεων μέχρι το 2021.
Προνοιακά επιδόματα
Μειώσεις, συγχωνεύσεις και καταργήσεις επιδομάτων μαζί με νέες ανατροπές στα εργασιακά φέρνει το συμπληρωματικό Μνημόνιο. Στο στόχαστρο αναμένεται να βρεθούν οικογενειακά επιδόματα και αναπηρικές παροχές. Συνολικά έως το επόμενο καλοκαίρι (2018) το υπουργείο Εργασίας πρέπει να εφαρμόσει 22 προαπαιτούμενα στα επιδόματα, στα εργασιακά και στο Ασφαλιστικό.
Οσον αφορά τα προνοιακά επιδόματα έως τον Οκτώβριο του 2017 θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί η πλήρης χαρτογράφηση των κοινωνικών υπηρεσιών και να ενταχθεί στην αγορά εργασίας το 10% των δικαιούχων του ΚΕΑ (Κοινωνικό Εισόδημα Αλληλεγγύης) που είναι και εγγεγραμμένοι άνεργοι στον ΟΑΕΔ (έως τον Σεπτέμβριο του 2017).
Στο στόχαστρο βρίσκονται 35 επιδόματα και παροχές, εκ των οποίων ορισμένα ήδη, με το κλείσιμο της δεύτερης αξιολόγησης, μειώθηκαν δραστικά ή έπαψαν να χορηγούνται.
Οι αλλαγές υποκρύπτουν μείωση, συγχώνευση ή και κατάργηση επιδομάτων, είτε λόγω αλληλοκάλυψης είτε λόγω της καθολικής εφαρμογής του Κοινωνικού Εισοδήματος Αλληλεγγύης (ΚΕΑ).
Για τα επιδόματα αναπηρίας προβλέπεται η καθιέρωση ενιαίου συστήματος παροχής με αυστηρά κριτήρια, ενώ για τα οικογενειακά η ενοποίηση του ενιαίου επιδόματος τέκνων με το επίδομα τριτέκνων/πολυτέκνων, με παράλληλη αναπροσαρμογή προς τα κάτω των εισοδηματικών κριτηρίων, ώστε τα χρήματα που θα περισσέψουν να χρησιμοποιηθούν για αύξηση του ποσού ανά παιδί.
Ειδικότερα, το ημερολόγιο των αλλαγών του προνοιακού χάρτη της χώρας προβλέπει:
– Ιούνιος 2017: Νομοθεσία για το επίδομα στέγασης.
– Οκτώβριος 2017: Εξορθολογισμός των εκπαιδευτικών επιδομάτων.
– Νοέμβριος 2017: α) Μεταρρύθμιση των οικογενειακών επιδομάτων. β) Μεταρρύθμιση αναπηρικών επιδομάτων – νέα νομοθεσία για τον καθορισμό των προϋποθέσεων απόδοσης των αναπηρικών επιδομάτων.
– Α’ τρίμηνο 2018: Μεταρρύθμιση των παροχών αναπηρίας.
– Β’ τρίμηνο 2018:
α) Εναρμόνιση των κανόνων για τα επιδόματα αναπηρίας και κοινωνικής μέριμνας σύμφωνα και με τη μεταρρύθμιση των παροχών αναπηρίας έως τον Ιούνιο του 2018.
β) Τον Μάιο του 2018 θα αναθεωρηθούν οι κανόνες παροχών αναπηρίας και κοινωνικής πρόνοιας, συμπεριλαμβανομένου του νόμου 4387/2016.
Εισφορές ελεύθερων επαγγελματιών
Οι νέες ρυθμίσεις θα δημιουργήσουν πρόσθετη επιβάρυνση στον τρόπο υπολογισμού των ασφαλιστικών εισφορών για 1,4 εκατ. ελεύθερους επαγγελματίες, εμπόρους, επιστήμονες και αγρότες (σε σύγκριση με τον σημερινό τρόπο υπολογισμού). Ειδικότερα, αυξάνονται στους αυτοαπασχολούμενους από 1/1/2018 οι ασφαλιστικές κρατήσεις ΕΦΚΑ.
Μεγαλύτερο απ’ ό,τι το 2017 θα είναι το 2018 και το 2019 το χαράτσι εισφορών στον ΕΦΚΑ για 1 και πλέον εκατ. ελεύθερους επαγγελματίες και αγρότες, καθώς οι εισφορές που πλήρωσαν το προηγούμενο έτος θα θεωρούνται εισόδημα, και επί αυτού του εισοδήματος θα υπολογίζονται οι νέες εισφορές.
Ειδικότερα προβλέπεται:
– Οι εισφορές του 2018 θα υπολογίζονται επί του καθαρού εισοδήματος του προηγούμενου έτους (2017) με έκπτωση 15% χωρίς να αφαιρούνται οι εισφορές.
– Οι εισφορές του 2019 (και των επόμενων ετών) θα υπολογίζονται επί του καθαρού εισοδήματος του προηγούμενου έτους (2018 και επόμενων) χωρίς έκπτωση 15% και χωρίς να αφαιρούνται οι εισφορές.
Στην πράξη, από το 2018 οι εισφορές δεν αφαιρούνται και θεωρούνται εισόδημα. Ετσι, οι νέες εισφορές θα υπολογίζονται επί αυξημένου εισοδήματος και οι επιβαρύνσεις θα είναι μεγαλύτερες ακόμη και αν το καθαρό εισόδημα (αυτό που προκύπτει από τα κέρδη μείον δαπάνες) είναι το ίδιο!
Από το νέο χαράτσι, σύμφωνα με το πολυνομοσχέδιο, ο ΕΦΚΑ θα πάρει επιπλέον 53 εκατ. ευρώ για το 2018, 124 εκατ. ευρώ για το 2019, 126 για το 2020 και 128 για το 2021.
Αυτό σημαίνει ότι για τους ελεύθερους επαγγελματίες που δηλώνουν από 5.700 έως 50.500 ευρώ καθαρό εισόδημα, οι εισφορές του 2018 θα υπολογιστούν επί εικονικά αυξημένου εισοδήματος κατά 2.015 ευρώ έως 13.730 ευρώ, που είναι οι εισφορές του 2017, οι οποίες δεν αφαιρούνται από το εισόδημα του 2017.
