Ολοκληρώθηκε και αναμένεται να παρουσιαστεί την προσεχή εβδομάδα το πλήρες αναπτυξιακό σχέδιο της κυβέρνησης, στο πλαίσιο της Growth Strategy που έχει προαναγγείλει ο Αλέξης Τσίπρας.
Το “Κεφάλαιο” έχει στη διάθεσή του τι περιλαμβάνει αναλυτικά το αναπτυξιακό σχέδιο του υπουργού Οικονομίας, Δημήτρη Παπαδημητρίου, για τους τομείς της ναυτιλίας, των μεταφορών και των logistics, που αποτελούν βασικό πυλώνα της ελληνικής οικονομίας.
Βάσει των στοιχείων, το αναπτυξιακό σχέδιο της κυβέρνησης (το οποίο θα παρουσιαστεί αναλυτικά στις περιφερειακές συνδιασκέψεις που θα πραγματοποιηθούν, αρχής γενομένης από τη Δυτική Μακεδονία) προβλέπει για:
Ναυτιλία
Πρόκειται για τον κλάδο με την πιο φιλόδοξη, μάλλον, από κυβερνητικής πλευράς δυνατότητα συνεισφοράς στην οικονομική ανάπτυξη της χώρας και σε μακροοικονομικό επίπεδο. Παρά ταύτα, όπως επισημαίνεται στο αναπτυξιακό σχέδιο, στον εν λόγω χώρο δεν επιδιώκεται η δημιουργία συνθηκών χαμηλού κόστους σε όφελος της ανταγωνιστικότητας. Κατά την κυβέρνηση, άλλωστε, αυτή η επιλογή θα είχε βραχυπρόθεσμα οφέλη και θα οδηγούσε τον κλάδο σε γρήγορη απαξίωση.
Αντ’ αυτού, η κυβέρνηση προκρίνει οι δράσεις για τις προτεραιότητες της ναυτιλιακής πολιτικής να διατρέξουν “οριζόντια” όλα τα υπουργεία που σχετίζονται με θέματα ναυτιλιακού ενδιαφέροντος σε τεχνικό, εμπορικό και περιβαλλοντικό επίπεδο.
Στο πλαίσιο αυτό, οι άξονες στους οποίους θα βασιστεί η ενίσχυση της ναυτιλίας είναι:
1. Η λιμενική βιομηχανία, με στόχο την αξιοποίηση της γεωγραφικής θέσης της χώρας, ώστε τα ελληνικά λιμάνια να αποτελέσουν χώρους υποδοχής φορτίων και πύλες εισόδου εμπορευμάτων με προορισμό τις ευρωπαϊκές αγορές.
2. Αύξηση της κίνησης στα λιμάνια που λειτουργούν με τη μορφή Α.Ε. και βελτίωση των οικονομικών τους αποτελεσμάτων. Πρώτη προτεραιότητα είναι η αξιοποίησή τους με την υλοποίηση στοχευμένων επενδύσεων, με τη διασφάλιση της έγκαιρης υλοποίησης των υποχρεωτικών επενδύσεων εκ μέρους της ΟΛΠ Α.Ε., όπως περιγράφονται στη σχετική σύμβαση παραχώρησης, και ειδικότερα σε υποδομές και ανωδομές για τη διαχείριση φορτίων, την κρουαζιέρα και τη ναυπηγοεπισκευή.
3. Λιμάνια και παραχωρήσεις: Είναι σε πλήρη εξέλιξη στον Λιμένα Θεσσαλονίκης η διαδικασία μεταβίβασης του πλειοψηφικού πακέτου των μετοχών, ενώ παράλληλα για τους υπόλοιπους δέκα Οργανισμούς Λιμένων Α.Ε. δρομολογείται η παραχώρηση του δικαιώματος εκμετάλλευσης συγκεκριμένων ή και συνδυασμένων λιμενικών δραστηριοτήτων/υπηρεσιών σε ιδιώτες επενδυτές. Αυτό θα γίνει ύστερα από μελέτες, ώστε να “αποτιμηθεί” ποιοι λιμένες έχουν τις μεγαλύτερες αναπτυξιακές δυνατότητες και ποιοι είναι οι τομείς στους προκριθέντες Οργανισμούς Λιμένων που είναι θελκτικότεροι για τους επενδυτές.
4. Ενίσχυση πλοηγικής υπηρεσίας: Καταγραφή των λιμενικών υποδομών σε ενιαία βάση δεδομένων με στόχο τις βελτιώσεις. Σχεδιάζονται ενέργειες για στοχευμένες επενδύσεις, δημιουργία εγκαταστάσεων παροχής νέων υπηρεσιών, την αξιοποίηση εναλλακτικών πηγών ενέργειας στις χερσαίες ζώνες λιμένων, την παροχή LNG ως ναυτιλιακού καυσίμου, την ηλεκτροδότηση πλοίων κ.λπ. Κρίσιμος παράγοντας η βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών στη λιμενική λειτουργία, ως εκ τούτου η πλοηγική υπηρεσία θα ενισχυθεί με τη ναυπήγηση επτά νέων πλοηγίδων, την προμήθεια δέκα μηχανών και την πρόσληψη προσωπικού.
5. Κρουαζιέρα: Η ενίσχυσή της θα βασιστεί σε ενιαία στρατηγική μέσω της Εθνικής Συντονιστικής Επιτροπής Κρουαζιέρας, με στόχο την προώθηση μέτρων και κινήτρων για βελτίωση και ανάπτυξη του κλάδου. Παράλληλα, σε ό,τι αφορά τα τουριστικά επαγγελματικά πλοία και σκάφη αναψυχής, έχει δημιουργηθεί ηλεκτρονικό μητρώο τουριστικών πλοίων και μικρών σκαφών, το οποίο αναμένεται εντός του 2017 να τεθεί σε πλήρη λειτουργία. Το ίδιο ισχύει και για την εφαρμογή ηλεκτρονικού ναυλοσυμφώνου.
6. Ναυπηγοεπισκευή: Επενδύσεις στο λιμάνι του Πειραιά και συντονισμός προσπαθειών για επίλυση θεσμικών και λειτουργικών προβλημάτων στα μεγάλα ναυπηγεία της χώρας. Τα ναυπηγεία πρέπει να προετοιμαστούν για την προώθηση της χρήσης του υγροποιημένου φυσικού αερίου ως ναυτιλιακού καυσίμου. Αυτό συνδέεται με την ανάγκη για κατασκευή νέων πλοίων ή τη μετασκευή υφιστάμενων (retroffiting). Στο πλαίσιο του προγράμματος “Europa Ship Plan“, με πρωτοβουλία της Ένωσης Εφοπλιστών Ναυτιλίας Μικρών Αποστάσεων, δίνεται η δυνατότητα κατασκευής νέων πλοίων, δεδομένου ότι βασική προϋπόθεση των διευκολύνσεων χρηματοδότησης από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων και τις εμπορικές τράπεζες που θα συμμετέχουν στο πρόγραμμα είναι τα πλοία να κατασκευαστούν σε ευρωπαϊκά ναυπηγεία.
7. Προώθηση ναυτιλίας: Δρομολόγηση συγκεκριμένων ενεργειών, σε συνεργασία με θεσμικούς φορείς της ναυτιλίας και τα συναρμόδια Επιμελητήρια, για τη συγκρότηση λιμενικής συστάδας επιχειρήσεων και την ενίσχυση και άλλων επιχειρηματικών κλάδων, με σκοπό την ανάπτυξη συνεργειών και την επίτευξη των βέλτιστων αποτελεσμάτων.
Εφοδιαστική αλυσίδα (logistics)
Η σημασία της δημιουργίας ενός ολοκληρωμένου συστήματος μεταφορών για τη συμβολή του στην οικονομική ανάπτυξη και την ενίσχυση της παραγωγικότητας μιας χώρας αποτελεί κοινό τόπο σε όλα τα πρόσφατα κείμενα της Ε.Ε.
Σημειώνεται πως ο κλάδος των logistics υπολογίζεται, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή σε παγκόσμιο επίπεδο, σε περίπου 5,4 τρισ. ευρώ ή 13,8% του παγκόσμιου ΑΕΠ. Στην Ε.Ε. ανέρχεται στο 13% του ΑΕΠ (Council for Supply Chain Management Professionals, 2013).
Σύμφωνα με μελέτη της Παγκόσμιας Τράπεζας για το 2014, με βάση τον δείκτη LPI(Logistics Performance Index), και ανάμεσα σε 160 χώρες, η Ελλάδα παρουσιάζει μέτρια επίδοση, ευρισκόμενη στην 47η θέση. Τούτου δοθέντος, η συνεισφορά των logistics στο ΑΕΠ της Ελλάδας υπολογίζεται στο 10,8% του ΑΕΠ. Ωστόσο, μελέτες τόσο σε εθνικό (ΙΟΒΕ, ΣΕΒ) όσο και σε διεθνές επίπεδο (WB, McKinsey) αναδεικνύουν τα logistics ως τον κλάδο με τη μεγαλύτερη προοπτική να καταστεί μοχλός ανάκαμψης της χώρας, βραχυπρόθεσμα και μεσοπρόθεσμα.
Στα “αντικίνητρα”, όμως, που έχουν εντοπιστεί για την ανάπτυξη του κλάδου συγκαταλέγονται ως τα κυριότερα: η κατακερματισμένη αγορά, τα χαμηλά επίπεδα εξωτερικής ανάθεσης για υπηρεσίες logistics (περίπου 40%, σε σύγκριση με 70%-80% στην υπόλοιπη Ευρώπη), η ελλιπής σύνδεση των εγκαταστάσεων logistics με τα κύρια μέσα μεταφοράς (λιμάνια, σιδηρόδρομος), η πολύπλοκη και ασυνεχής νομοθεσία, καθώς και η έλλειψη συντονισμού μεταξύ των εμπλεκόμενων μερών.
Για την άρση των εμποδίων στο αναπτυξιακό σχέδιο η κυβέρνηση στοχεύει σε:
1. Ανάδειξη της Ελλάδας σε διαμετακομιστικό κόμβο της Ν.Α. Ευρώπης, με αύξηση του ποσοστού εξυπηρέτησης του διερχόμενου φορτίου.
2. Ανάπτυξη της εφοδιαστικής αλυσίδας για υποστηρικτική λειτουργία στην ανάκαμψη των υπόλοιπων κλάδων της οικονομίας, βιομηχανίας, εμπορίου, της αγροτικής παραγωγής και του τουρισμού.
Προϋποθέσεις:
– Ολοκληρωμένος στρατηγικός σχεδιασμός: Προώθηση της ολοκλήρωσης της δευτερογενούς νομοθεσίας του Νόμου 2302/2014 για την άρση των χρόνιων δυσκαμψιών που δημιουργούν κλίμα ανασφάλειας σε επίδοξους επενδυτές.
– Αναβάθμιση και βελτίωση των υποδομών: Ολοκλήρωση-εκσυγχρονισμός του οδικού και σιδηροδρομικού δικτύου και των αντίστοιχων συνδέσεων με διεθνείς λιμένες, εμπορευματικά κέντρα και βιομηχανικές περιοχές. Προωθείται η ανάπτυξη σύγχρονου σιδηροδρομικού δικτύου με τέσσερις πύλες εισόδου προς τα Βαλκάνια και την Κεντρική, Δυτική και Ανατολική Ευρώπη (Ορμένιο, Προμαχώνας, Ειδομένη και Κρυσταλλοπηγή).
– Ανάπτυξη λιμένων: Ο Πειραιάς, με 3,45 TEUs για το 2016, κατέχει την 8η θέση στην Ευρώπη ως προς τον όγκο, τη 18η σε διακινούμενο όγκο (σε τόνους) και την 40ή στον κόσμο σε μέγεθος (Eurostat 2016, World Shipping Council 2016). Για τη Θεσσαλονίκη, επίσης, ο εκσυγχρονισμός του λιμένα αναμένεται να φέρει οικονομικό όφελος στην Περιφέρεια της Κεντρικής Μακεδονίας, της τάξης των 1,5-2 δισ. ευρώ (ΣΕΒΕ 2013, ΟΛΘ 2014). Για την επίτευξη του σχεδιασμού προγραμματίζεται περαιτέρω εκσυγχρονισμός και ανάπτυξη των λιμένων, με αποτελεσματικότερη σύνδεση με το οδικό και το σιδηροδρομικό δίκτυο, ενώ δρομολογείται η ανάπτυξη της ενδοχώρας για την προώθηση του εμπορευματικού όγκου των φορτίων που μπαίνουν στη χώρα.
– Ανάπτυξη εμπορευματικών κέντρων: Κρίσιμη για την κυβέρνηση η προγραμματιζόμενη ανάπτυξη και ολοκλήρωση του Θριάσιου Πεδίου και του Στρατοπέδου Γκόνου, ως εμπορευματικών κέντρων εθνικής προτεραιότητας, για την προσέλκυση υποψήφιων επενδυτών. Προωθούνται Εμπορευματικά Κέντρα με ειδικό συμπληρωματικό αντικείμενο (Αλεξανδρούπολη, Βόλος, Πάτρα, Λάρισα).
– Εφαρμογή καινοτόμων χρηματοδοτικών εργαλείων και μηχανισμών: Για την κάλυψη του χρηματοδοτικού κενού, σχεδιάζεται η αξιοποίηση χρηματοδοτικών εργαλείων και εναλλακτικών ευρωπαϊκών πόρων. Η εισροή σημαντικών πόρων για τις δραστηριότητες του κλάδου και η συνέργεια διαφόρων εργαλείων (ΕΣΠΑ, σχέδιο Γιούνκερ, αναπτυξιακός νόμος, CEF κ.λπ.), σε συνδυασμό με την αναβάθμιση των τελωνείων, την κατάρτιση και τη διεθνή πιστοποίηση σε δραστηριότητες εφοδιαστικής, θα αυξήσουν την ανταγωνιστικότητα του μεταφορικού συστήματος.
Μεταφορές
Τα πιο κρίσιμα σημεία για την ανάπτυξη στις μεταφορές είναι, βάσει του αναπτυξιακού σχεδίου της κυβέρνησης:
1. Ολοκλήρωση και εκσυγχρονισμός του βασικού οδικού και σιδηροδρομικού άξονα Πάτρα – Αθήνα – Θεσσαλονίκη – Ειδομένη/Προμαχώνας (ΠΑΘΕ/Π) και η ολοκλήρωση των κάθετων αξόνων της Εγνατίας Οδού και του Βόρειου Οδικού Άξονα Κρήτης (ΒΟΑΚ).
2. Σύνδεση βασικών οδικών και σιδηροδρομικών αξόνων με διεθνείς λιμένες, εμπορευματικά κέντρα και βιομηχανικές περιοχές της χώρας.
3. Ανάπτυξη –κατά προτεραιότητα– των λιμένων Πειραιά, Θεσσαλονίκης και Αλεξανδρούπολης. Εκτιμάται ότι θα προσελκύσουν σημαντικές επενδύσεις από διεθνείς παίκτες.
4. Περαιτέρω ανάπτυξη των αεροπορικών μεταφορών και αύξηση του ποσοστού συμμετοχής τους στο σύνολο του τομέα μεταφορών, μέσω των έργων που σχεδιάζονται, και ειδικότερα: υλοποίηση επενδύσεων στα 14 περιφερειακά αεροδρόμια, επέκταση σύμβασης του “Ελ. Βενιζέλος”, κατασκευή, παραχώρηση και εκμετάλλευση του νέου αεροδρομίου στο Καστέλι Κρήτης. Σχεδιάζεται, παράλληλα, και αξιοποίηση του συνόλου των αεροδρομίων της χώρας.
5. Ανάπτυξη θαλάσσιων ενδομεταφορών και ακτοπλοϊκής συγκοινωνίας. Σε αυτό εντάσσεται και η ανάπτυξη των μεταφορών με υδροπλάνα και η δημιουργία δικτύου υδατοδρομίων. Για τούτο έρχεται και νομοθετική ρύθμιση, με στόχο την επιτάχυνση των διαδικασιών αδειοδότησης των υδατοδρομίων.
6. Αναδιάρθρωση αστικών συγκοινωνιών: Επέκταση του Μετρό της Αθήνας και ολοκλήρωσή του στη Θεσσαλονίκη, με στόχο την αναβάθμιση της συγκοινωνιακής εξυπηρέτησης και τη δημιουργία ενιαίου συστήματος μεταφορών, με βασικό κορμό τα μέσα σταθερής τροχιάς και τις συνδυασμένες μεταφορές.
7. Δημιουργία Κεντρικού Σταθμού Υπεραστικών Λεωφορείων στον Ελαιώνα. Το έργο, προγραμματίζεται, εκτός από τα υπεραστικά ΚΤΕΛ, να εξυπηρετεί και τις Διεθνείς Επιβατικές Μεταφορές.
