Πόσο ανοργάνωτο παραμένει το ελληνικό Δημόσιο; Τόσο ώστε και δυο – τρεις στοιχειώδεις διασταυρώσεις να θέλει να κάνει, για τον εντοπισμό για παράδειγμα απλών παραβάσεων ή αδήλωτων εισοδημάτων ή ανασφάλιστης εργασίας, να μην μπορεί! Και αυτό γιατί εν έτει 2017 εξακολουθεί να μην έχει ολοκληρωμένες ηλεκτρονικές βάσεις δεδομένων.
Απόδειξη; Το τελευταίο αλαλούμ που προκλήθηκε στην προσπάθεια να εντοπιστούν τα οχήματα που κυκλοφορούν ανασφάλιστα. Εκεί, αποδείχθηκε μεγαλοπρεπώς ότι η δημόσια διοίκηση δεν έχει εικόνα για το ιδιοκτησιακό καθεστώς των Ι.Χ.! Αυτό είναι ένα ενδεικτικό, αλλά όμως δεν είναι και το μοναδικό πρόβλημα.
Αντίστοιχα ή και μεγαλύτερα ζητήματα εξακολουθούν να υπάρχουν και με:
• Το ιδιοκτησιακό καθεστώς των ακινήτων.
• Το «μητρώο» των ασφαλισμένων στον ΕΦΚΑ.
• Το ιδιοκτησιακό καθεστώς των σκαφών αναψυχής.
• Ή τη συνολική περιουσιακή κατάσταση των Ελλήνων.
Εξαγγελίες που έγιναν εδώ και τουλάχιστον μία δεκαετία έμειναν στα χαρτιά και τώρα φαίνεται το αποτέλεσμα, κάθε φορά που επιχειρείται μια αλλαγή: η δημόσια διοίκηση δεν είναι αυτή τη στιγμή σε θέση ούτε καν να εντοπίσει τα οχήματα που δεν έχουν περάσει από ΚΤΕΟ ή να βρει τους οδηγούς που άφησαν απλήρωτα τα τέλη κυκλοφορίας προηγούμενων ετών. Η εξίσωση των αντικειμενικών αξιών των ακινήτων με τις πραγματικές αποδεικνύεται «Γολγοθάς», ενώ το ξεκαθάρισμα του ιδιοκτησιακού καθεστώτος για τη γη εκτός σχεδίου φαντάζει αυτή τη στιγμή «άλυτος γρίφος».
Βοηθεία κοινού…
Είναι τόσα πολλά τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η δημόσια διοίκηση στην προσπάθειά της να οργανώσει τις ηλεκτρονικές βάσεις δεδομένων, που θεωρείται πλέον δεδομένο ότι πολύ σύντομα θα καταφύγει στη… βοήθεια του κοινού. Ηδη συζητείται απογραφή τύπου Ε9 για τα σκάφη αναψυχής. Στην πράξη, μελετάται να ζητηθεί από τους ιδιοκτήτες σκαφών να συμπληρώσουν ηλεκτρονική φόρμα με όλα τα στοιχεία των σκαφών.
Αντίστοιχη απογραφή θα γίνει σύντομα και για τα αγροτεμάχια, καθώς η επιβολή συμπληρωματικού φόρου δεν σκοντάφτει μόνο σε πολιτικούς αλλά και σε τεχνικούς λόγους. Αργά ή γρήγορα, χιλιάδες ιδιοκτήτες θα κληθούν να διορθώσουν τα λάθη στο Ε9 τα οποία παραμένουν «κρυμμένα» εδώ και περίπου 20 χρόνια.
Στα αυτοκίνητα σχεδιάζεται αλλαγή στο σύστημα κατάθεσης των πινακίδων, με το κυρίαρχο σενάριο να προβλέπει ότι η κατάθεση θα γίνει πλέον μέσω ταχυδρομείου στο υπουργείο Μεταφορών και όχι στο υπουργείο Οικονομικών. Προωθείται, τέλος, η υποχρεωτική δήλωση όλων των στοιχείων που αφορούν στην αγοραπωλησία ενός ακινήτου στη νέα βάση δεδομένων που ξεκίνησε να τηρεί πιλοτικά το υπουργείο Οικονομικών.
Την υποχρέωση δήλωσης των στοιχείων θα έχουν οι συμβολαιογράφοι.
Ακόμη και να υπήρχε μεταρρυθμιστική διάθεση για τον εκσυγχρονισμό του δημοσίου, αυτή θα «σκόνταφτε» στην έλλειψη υποδομών. Η ιστορία με το 1,15 εκατομμύριο ανασφάλιστα Ι.Χ. το απόδειξε περίτρανα: Χρειάστηκαν τέσσερα χρόνια από την ψήφιση του σχετικού νόμου μόνο και μόνο για να γίνει η ηλεκτρονική διασταύρωση. Και όταν τελικώς προέκυψε η τελική λίστα, ήρθαν στο φως όλα τα προβλήματα της ελληνικής δημόσιας διοίκησης. Το γεγονός ότι ακόμη και σήμερα οι δημόσιοι φορείς αμφιβάλουν για το κατά πόσον οι ανασφάλιστοι οδηγοί είναι όντως 1,15 εκατομμύριο ή αν ο μακροσκελής κατάλογος περιλαμβάνει χιλιάδες θύματα κλοπής οχημάτων, ιδιοκτήτες αυτοκινήτων που έχουν καταστραφεί, οδηγούς που απλώς αμέλησαν να δηλώσουν σωστά ότι το όχημά τους τέθηκε σε «ακινησία» κ.λπ., εν πολλοίς οφείλεται στο ότι μόνο για τα αυτοκίνητα η δημόσια διοίκηση τηρεί πέντε διαφορετικές βάσεις δεδομένων:
1. Το αρχείο οχημάτων, βάσει του οποίου επιβάλλονται τα τέλη κυκλοφορίας και το οποίο τηρείται στην Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων.
2. Το αρχείο των οχημάτων τα οποία είναι δηλωμένα ως κλεμμένα και το οποίο τηρείται από τις αστυνομικές αρχές. Χρειάστηκε να προκληθεί ο σάλος με τα δήθεν ανασφάλιστα αυτοκίνητα ώστε η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων να ζητήσει το περιεχόμενο της βάσης δεδομένων με τα «κλεμμένα» που τηρούν οι αστυνομικές αρχές. Τα στοιχεία δεν είχαν δοθεί μέχρι και το τέλος της προηγούμενης εβδομάδας και πλέον είναι αμφίβολο αν στις 14 Ιουλίου (σ.σ.: τότε τελειώνει η προθεσμία που δόθηκε στους οδηγούς να ασφαλίσουν τα οχήματά τους χωρίς το παράβολο) η κατάσταση θα είναι καλύτερη σε σχέση με αυτή που είχε διαμορφωθεί στο τέλος Ιουνίου υποχρεώνοντας το υπουργείο Οικονομικών να προχωρήσει σε παρατάσεις και νομοθετικές αλλαγές.
3. Το αρχείο των οχημάτων που βρίσκονται σε ακινησία και το οποίο τηρείται από τη Διεύθυνση Ανάπτυξης, Συντήρησης και Λειτουργίας Εφαρμογών του υπουργείου Μεταφορών.
4. Το ξεχωριστό αρχείο ακινησίας που τηρείται από την Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων, όπου και καταγράφονται τα οχήματα για τα οποία κατατίθενται πινακίδες στις ΔΟΥ. Και μόνο το γεγονός ότι τηρούνται δύο διαφορετικά αρχεία «ακινησίας» οχημάτων σε δύο διαφορετικά υπουργεία, δημιουργεί πολλά προβλήματα.
5. Το αρχείο δελτίων περιοδικών τεχνικών ελέγχων οχημάτων που τηρείται στο υπουργείο Μεταφορών. Υποτίθεται ότι θα έπρεπε ήδη να έχουν επιβληθεί πρόστιμα σε όσους δεν έχουν περάσει τα οχήματά τους από τα ΚΤΕΟ. Και αυτή η διαδικασία «πάγωσε» όμως προς το παρόν μέχρι το υπουργείο Μεταφορών να ξεκαθαρίσει το θέμα με την αξιοπιστία των στοιχείων που εμφανίζονται στα διαφορετικά αρχεία του υπουργείου Οικονομικών, της Αστυνομίας και του υπουργείου Μεταφορών.
Η «μη παραμετρική» αιτία του κακού…
Υπάρχουν μέτρα που μπορούν να αποδώσουν εισπρακτικά χωρίς να συνδέονται με αύξηση των υφιστάμενων φορολογικών συντελεστών ή με την επιβολή νέων φόρων. Τα μέτρα αυτά λέγονται «μη παραμετρικά» και αν αποδώσουν, μπορούν να γίνουν βασικό επιχείρημα στη διαπραγμάτευση με τους δανειστές για τη μείωση των φορολογικών βαρών. Στην πράξη αποδεικνύεται, όμως, ότι πολλές από τις «μη παραμετρικές αλλαγές» σκοντάφτουν στην έλλειψη οργάνωσης της δημόσιας διοίκησης. Η αποτυχία εντοπισμού των ανασφάλιστων οχημάτων ήταν ένα παράδειγμα, αλλά όχι το μοναδικό:
• Αλυτο παραμένει το πρόβλημα του εντοπισμού των αυτοκινήτων που δεν έχουν περάσει από τεχνικό έλεγχο. Υποτίθεται ότι το μέτρο θα απέδιδε πάνω από 50 – 60 εκατ. ευρώ. Αυτά τα χρήματα δεν πρόκειται να εισπραχθούν, αν δεν ξεκαθαρίσει η βάση δεδομένων με το ιδιοκτησιακό καθεστώς των Ι.Χ.
• Το υπουργείο Οικονομικών πρέπει να καταλογίσει τα τέλη κυκλοφορίας σε όσους τα έχουν αφήσει απλήρωτα. Υποτίθεται ότι έχουν εντοπιστεί ένα εκατομμύριο οδηγοί, οι οποίοι φέρονται να έχουν στην κατοχή τους οχήματα που κυκλοφόρησαν πρώτη φορά πριν από το 2013. Το υπουργείο Οικονομικών «βλέπει» ότι δεν έχουν πληρωθεί τα τέλη κυκλοφορίας, δεν γνωρίζει όμως αν τα οχήματα εξακολουθούν να βρίσκονται σε κυκλοφορία.
• Ο συμπληρωματικός φόρος στα αγροτεμάχια δεν μπορεί να ενεργοποιηθεί, καθώς δεν έχει καν ξεκαθαρίσει το ιδιοκτησιακό καθεστώς στη γη εκτός σχεδίου. Χρειάστηκε άλλη μία διετής αναβολή, με αποτέλεσμα να εξακολουθούν να ισχύουν δύο μέτρα και σταθμά στη φορολόγηση των ακινήτων: επιβάλλεται φόρος κατοχής στα κτίσματα και στα εντός σχεδίου οικόπεδα και απαλλάσσονται τα αγροτεμάχια. Η φορολόγηση των αγροτεμαχίων μπορεί να αποφέρει τουλάχιστον 250 εκατ. ευρώ.
• Το ηλεκτρονικό περιουσιολόγιο που θα αποτύπωνε την περιουσιακή κατάσταση όλων των Ελλήνων παραμένει «σχέδιο» εδώ και τουλάχιστον μία δεκαετία. Η λειτουργία του ήταν βασική εξαγγελία του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά δεν έχει γίνει καμία προετοιμασία.
• Το μητρώο του ΕΦΚΑ, στο οποίο συγχωνεύτηκαν τα δεδομένα από όλα τα ασφαλιστικά ταμεία της χώρας, βρίθει λαθών και παραλείψεων, με αποτέλεσμα να είναι εξαιρετικά αμφίβολο αν και σε ποιο βαθμό είναι σαφής η «ασφαλιστική ιστορία» του κάθε πολίτη και αν σε αυτήν μπορεί να στηριχτεί η παροχή ηλεκτρονικών υπηρεσιών προς τους πολίτες χωρίς να απαιτείται η πολύωρη αναμονή μπροστά τα γκισέ. Το ηλεκτρονικό σύστημα εμφανίζει τους πολίτες να μετρούν ένσημα ακόμη και από τα μαθητικά τους χρόνια.
• Εικόνα για τις πραγματικές τιμές στις οποίες γίνονται οι αγοραπωλησίες ακινήτων δεν υπάρχει στο υπουργείο Οικονομικών, με αποτέλεσμα η ανάγκη για εξίσωση των αντικειμενικών αξιών με τις πραγματικές να πηγαίνει από αναβολή σε αναβολή.
• Το κτηματολόγιο είναι ανολοκλήρωτο, ενώ το ίδιο ακίνητο μπορεί να έχει διαφορετική «εικόνα» από βάση δεδομένων σε βάση δεδομένων. Αλλη επιφάνεια εμφανίζεται στα αρχεία της ΔΕΗ, άλλη στο Ε9 της εφορίας και άλλη στην άδεια οικοδομής που έχει κατατεθεί στην πολεοδομία. Ειδικά με το Ε9, η πρακτική που ακολουθεί η ελληνική δημόσια διοίκηση είναι μοναδική σε διεθνές επίπεδο. Για να γίνει μια αγοραπωλησία, ή μια γονική παροχή, πρέπει να προηγηθεί η κατάθεση της δήλωσης μεταβίβασης στην εφορία. Αυτή η δήλωση, η οποία περιέχει όλες τις πληροφορίες του ακινήτου, κατατίθεται χειρόγραφα οπότε η ηλεκτρονική βάση δεδομένων του υπουργείου Οικονομικών δεν ενημερώνεται κατά τη στιγμή της υποβολής της δήλωσης. Χρειάζεται να ολοκληρωθεί η μεταβίβαση και να συνταχθεί το συμβολαιογραφικό έγγραφο προκειμένου την ευθύνη ενημέρωσης της βάσης να μην αναλάβει καν ο ίδιος ο συμβολαιoγράφος αλλά ο ίδιος ο φορολογούμενος.
• Επί σειρά ετών, το υπουργείο Οικονομικών συλλέγει –σε ηλεκτρονική– αναλυτικά δεδομένα από ΔΕΚΟ, ιδιωτικές επιχειρήσεις και άλλους φορείς σχετικά με τις συναλλακτικές συνήθειες των φορολογουμένων. Οι φορολογικές αρχές ενημερώνονται για το ύψος των λογαριασμών κινητής τηλεφωνίας, για το ποιοι γονείς στέλνουν τα παιδιά τους σε ιδιωτικά σχολεία, για το ποιοι εμπιστεύονται ιδιωτικά νοσοκομεία και θεραπευτήρια για να αντιμετωπίσουν προβλήματα υγείας, για το ποιοι επενδύουν σε αμοιβαία κεφάλαια και ομόλογα κ.λπ. Ο τεράστιος όγκος δεδομένων που έχει συσσωρευτεί παραμένει αναξιοποίητος.
