Πώς θα γίνεται η ρύθμιση των οφειλών και πότε θα δεσμεύονται τα ακίνητα με τον εξωδικαστικό συμβιβασμό – Τι θα ισχύσει για τους ελεύθερους επαγγελματίες που δεν μπορούν να υπαχθούν στον εξωδικαστικό μηχανισμό
Του Γιώργου Χ. Παπαγεωργίου
Τα περιουσιακά τους στοιχεία θα βάζουν στο τραπέζι όσοι διεκδικούν αναδιάρθρωση οφειλών μέσω τουεξωδικαστικού μηχανισμού, η λειτουργία του οποίου θα ξεκινήσει από τις 3 Αυγούστου με το άνοιγμα της ηλεκτρονικής πλατφόρμας της Ειδικής Γραμματείας Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους.
Για τις οφειλές από 20.000 έως 50.000 ευρώ, θα γίνεται αυτόματη ρύθμιση σε έως 120 δόσεις και ταυτόχρονα διαγραφή των τόκων υπερημερίας για τα δάνεια, αλλά και των προσαυξήσεων και των προστίμων της εφορίας και των ασφαλιστικών ταμείων στο πλαίσιο μιας διαδικασίας fast track, χωρίς να μπαίνει χέρι στα περιουσιακά στοιχεία.
Οι ρυθμίσεις ισχύουν για τις οφειλές που δημιουργήθηκαν μέχρι τις 31/12/2016.
Fast track κούρεμα μέχρι 50.000 ευρώ
Ηδη οι τράπεζες από την πλευρά τους έχουν αποφασίσει να προτείνουν μαζικά έναν ενιαίο τύπο λύσης για οφειλές από 20.000 ευρώ έως 50.000 ευρώ, ο οποίος θα προβλέπει 120 δόσεις και διαγραφή των «πανωτοκίων», δηλαδή των τόκων υπερημερίας που έχουν συσσωρευτεί – όχι όμως και των τόκων κεφαλαίου. Ετοιμάζεται, μάλιστα, υπουργική απόφαση η οποία θα ρυθμίζει τις λεπτομέρειες για τη διαδικασία fast track και για το Δημόσιο, με την οποία θα διαγράφεται αυτόματα σχεδόν μέχρι και το σύνολο των προσαυξήσεων και των προστίμων προς την εφορία και τα ασφαλιστικά ταμεία (μέχρι το 95% και το 85% αντίστοιχα), ενώ θα δίνονται αυτομάτως μέχρι 120 δόσεις, ανάλογα με το εισόδημα του οφειλέτη, χωρίς να τίθεται ζήτημα αξιοποίησης περιουσιακών στοιχείων. Στόχος είναι οι περιπτώσεις αυτές (που υπολογίζεται ότι αφορούν περίπου 100.000-150.000 ΑΦΜ) να διεκπεραιώνονται αυτόματα, χωρίς να ακολουθείται η πλήρης διαδικασία του εξωδικαστικού, με πρόσκληση όλων των πιστωτών κ.λπ.
Εάν ο οφειλέτης την αποδέχεται, τότε η ρύθμιση θα τίθεται σε ισχύ. Εάν κάποιοι κρίνουν πάντως ότι δεν τους συμφέρει, θα μπορούν να μη δεχτούν την αυτόματη λύση και να υπαχθούν κανονικά στη διαδικασία του εξωδικαστικού συμβιβασμού διεκδικώντας κάτι περισσότερο.
Ελεύθεροι επαγγελματίες
Τις 120 δόσεις αλλά μόνο για τις οφειλές προς την εφορία και τα Ταμεία θα μπορούν να διεκδικήσουν με τους ίδιους όρους και οι ελεύθεροι επαγγελματίες, παρότι δεν μπορούν να ενταχθούν στον εξωδικαστικό μηχανισμό. Εφόσον ρυθμίζουν με τον τρόπο αυτό τις οφειλές τους με το Δημόσιο, οι ελεύθεροι επαγγελματίες θα πρέπει στη συνέχεια να ρυθμίζουν τα δάνειά τους με διαπραγμάτευση με τις τράπεζες, με βάση τον Κώδικα Δεοντολογίας. Δηλαδή οι ελεύθεροι επαγγελματίες θα διακανονίζουν τις οφειλές τους προς την εφορία και τα Ταμεία, με βάση τα όσα προβλέπει ο εξωδικαστικός μηχανισμός, αλλά απευθείας με τις υπηρεσίες και όχι μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας. Οι μεγάλοι αδικημένοι είναι τα φυσικά πρόσωπα (μισθωτοί, συνταξιούχοι) οι οποίοι δεν έχουν δικαίωμα στις 120 δόσεις για τις οφειλές προς την εφορία ή τα Ταμεία (δικαιούνται μέχρι 12 δόσεις ή 24 για έκτακτες οφειλές, όπως από κληρονομιά) και για τα δάνεια υπάγονται και αυτοί στον κώδικα δεοντολογίας.
Οι εύλογες δαπάνες διαβίωσης
Για τους ελεύθερους επαγγελματίες και τους αυτοαπασχολούμενους που θα ζητούν αναδιάρθρωση για τις οφειλές προς εφορία και Ταμεία, προκειμένου να υπολογιστεί το διαθέσιμο εισόδημα για τον υπολογισμό των δόσεων θα λαμβάνονται υπ’ όψιν οι λεγόμενες εύλογες δαπάνες διαβίωσης, οι οποίες κυμαίνονται περίπου στις 20.000 ευρώ ετησίως για μια οικογένεια με δύο παιδιά.
Τι θα γίνεται με τα ακίνητα
Για όσους δεν ενταχθούν στη διαδικασία fast track, o εξωδικαστικός μηχανισμός προβλέπει τη δυνατότητα κουρέματος ακόμα και του κεφαλαίου των τραπεζικών δανείων, καθώς και των βασικών οφειλών προς την εφορία και τα Ταμεία, αλλά αυτό θα συμβαίνει μόνο αφού πρώτα έχουν αξιοποιηθεί κινητά ή ακίνητα περιουσιακά στοιχεία ώστε να μειωθεί η οφειλή.
Αλλωστε ο νόμος ορίζει ότι ουδείς πιστωτής μπορεί από τη ρύθμιση του εξωδικαστικού να λάβει τελικά λιγότερα από εκείνα που θα έπαιρνε εάν ρευστοποιούνταν η περιουσία του οφειλέτη. Προϋπόθεση για να εγκρίνεται το σχέδιο αναδιάρθρωσης των οφειλών είναι, επίσης, να γίνεται δεκτό από τους πιστωτές που κατέχουν τουλάχιστον το 60% των οφειλών.
Η αξιοποίηση των περιουσιακών στοιχείων προβλέπεται ρητά από την υπουργική απόφαση η οποία καθορίζει τα κριτήρια που θα έχουν οι εκπρόσωποι του Δημοσίου (εφορία, ασφαλιστικά ταμεία) προκειμένου να συμφωνούν με την πρόταση αναδιάρθρωσης που θα βρίσκεται στο τραπέζι, αλλά η διαδικασία θα ενεργοποιείται μόνο εφόσον χρειάζεται κούρεμα των βασικών οφειλών (κεφάλαιο τραπεζικού δανείου ή αρχική οφειλή στην εφορία ή το ταμείο). Εάν διαγράφονται μόνο προσαυξήσεις και υπερημερίες, τότε δεν θα χρειάζεται η αξιοποίηση περιουσιακών στοιχείων, εάν όμως απαιτείται διαγραφή και βασικής οφειλής, τότε θα είναι υποχρεωτική η δέσμευση ακινήτων ή κινητών περιουσιακών στοιχείων για να μειωθεί η απαίτηση. Τα ακίνητα, πάντως, στην πράξη κατά κάποιο τρόπο «προστατεύονται» από το ότι σύμφωνα με τον νόμο σε περίπτωση πώλησης ακινήτου όλα τα έσοδα πάνε αυτομάτως στην εφορία.
Αντιθέτως, σε περίπτωση πλειστηριασμού, το 65% των εσόδων πηγαίνει στις τράπεζες, το 25% στο Δημόσιο και το 10% σε άλλους πιστωτές. Επομένως οι τράπεζες, που κατά τεκμήριο έχουν και τις μεγαλύτερες απαιτήσεις, δύσκολα θα έχουν λόγο να δέχονται την πώληση ακινήτων, αφού θα εισπράττουν μετά την πλήρη εξόφληση της εφορίας. Ετσι, εφόσον υπάρχει θέμα κάλυψης της οφειλής με ακίνητα, αυτά δεν θα πωλούνται αμέσως, αλλά θα παραμένουν δεσμευμένα μέχρι το τέλος της περιόδου καταβολής των δόσεων.
Τα πέντε βήματα για τη ρύθμιση
Στην πράξη, δηλαδή, τα βήματα για την αναδιάρθρωση των οφειλών, εφόσον δεν ενταχθούν στη διαδικασία fast track, θα είναι τα εξής:
■ Θα υπολογίζεται η δυνατότητα αποπληρωμής ανάλογα με τα κέρδη προ φόρων, τόκων, αποσβέσεων (EBITDA) για τα επόμενα τρία χρόνια, με βάση τη μελέτη βιωσιμότητας ή την πρόβλεψη της εταιρείας.
■ Το σύνολο των κερδών θα είναι διαθέσιμο για αποπληρωμή των παλαιών οφειλών (αυτές που δημιουργήθηκαν μέχρι 31-12-2016).
■ Στις περιπτώσεις αυτοαπασχολούμενων, πριν υπολογιστεί το διαθέσιμο ποσό για αποπληρωμή των παλαιών οφειλών, θα αφαιρούνται οι εύλογες δαπάνες διαβίωσης. Εάν το διαθέσιμο ποσό για αποπληρωμή που προκύπτει δεν αρκεί για να εξοφληθούν οι οφειλές, τότε θα αξιοποιούνται τα περιουσιακά στοιχεία για να μειώνεται το ύψος της οφειλής.
■ Εάν οι δόσεις αποπληρωμής και πάλι δεν επαρκούν για την εξόφληση των οφειλών, τότε αυτές θα διαγράφονται αναλόγως.
