ΟΥΑΣΙΓΚΤΟΝ – ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ. Αυτές τις ημέρες, κάποια από τα πιο ισχυρά μηνύματα μεταφέρονται με ένα tweet. Οχι του προέδρου Τραμπ, στην προκειμένη περίπτωση, αλλά του επίσημου λογαριασμού της διοίκησης των ναυτικών δυνάμεων των ΗΠΑ στην Ευρώπη. Πάνω από δύο φωτογραφίες από την Κρήτη, γράφει ότι «το “USS Carney” φτάνει στη βάση της Σούδας ώστε να διατηρήσει #ΣταθερήΠαρουσία, σε υποστήριξη των αμερικανικών συμφερόντων εθνικής ασφάλειας στην Ευρώπη». Το tweet εστάλη στις 2 Αυγούστου, όταν το αντιτορπιλικό πλοίο επέστρεφε από την Ουκρανία, όπου έλαβε μέρος στη διεθνή άσκηση Sea Breeze 2017. Η «σταθερή παρουσία» είναι το βασικό μήνυμα που θέλουν να εκπέμψουν οι Αμερικανοί στην Ευρώπη, ιδιαίτερα σε μία εποχή που οι διατλαντικές σχέσεις γίνονται πιο απρόβλεπτες και οι προκλήσεις στην ευρύτερη περιοχή παραμένουν κρίσιμες. Σε αυτό το πλαίσιο, Αμερικανός διπλωμάτης υπογραμμίζει στην «Κ» τη στρατηγική σημασία που δίνουν στη βάση της Σούδας οι ΗΠΑ ως απαραίτητης βάσης για τις επιχειρήσεις τους στην Ανατολική Μεσόγειο. Η Σούδα βρίσκεται στο προσκήνιο λόγω και της αυξανόμενης ανησυχίας του ΝΑΤΟ για το μέλλον της συνεργασίας τους με την Τουρκία στη βάση του Ιντσιρλίκ.
Σχέδιο Β
Σύμφωνα με το αμερικανικό περιοδικό Stars & Stripes, στρατιωτικοί αναλυτές θεωρούν ότι είναι «το χειρότερο μέρος» για να φυλάσσουν οι ΗΠΑ τις περίπου πενήντα πυρηνικές κεφαλές που εικάζεται ότι βρίσκονται στην τουρκική βάση. Ο πρώην ανώτατος διοικητής των δυνάμεων ΝΑΤΟ στην Ευρώπη, ναύαρχος Τζέιμς Σταυρίδης δήλωσε μάλιστα στο περιοδικό ότι «θα ήταν σοφό» για το ΝΑΤΟ να σκεφτεί ένα Σχέδιο Β για την περίπτωση που η Συμμαχία εκδιωχθεί από το Ιντσιρλίκ. Ο ίδιος προσθέτει πως μια άμεση εναλλακτική βάση για τους περίπου 2.500 Αμερικανούς στρατιωτικούς θα ήταν η χώρα μας, «η οποία σίγουρα έχει εξαίρετες υποδομές τόσο στην Κρήτη όσο και στην ηπειρωτική Ελλάδα». Η βάση της Σούδας αναδεικνύεται σε ισχυρό χαρτί της Ελλάδας, αν αποφασίσει να το αξιοποιήσει. Ενας άλλος τομέας που μπορεί να αναβαθμίσει τη σημασία της Ελλάδας για τις ΗΠΑ είναι η ενέργεια. Ο πρέσβης των ΗΠΑ στην Αθήνα Τζέφρεϊ Πάιατ «έδωσε εύσημα στις ενεργειακές πρωτοβουλίες της χώρας» κατά την πρόσφατη συνάντησή του με τον υπουργό Επικρατείας Αλέκο Φλαμπουράρη. Σύμφωνα με την ανακοίνωση του Μέγαρου Μαξίμου, τόνισε μάλιστα «πόσο κρίσιμη και χρήσιμη είναι για την Ελλάδα η προσπάθεια που γίνεται στο ενεργειακό πεδίο, είτε αφορά το φυσικό αέριο, είτε τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, είτε τις έρευνες για την εξόρυξη υδρογονανθράκων». Βεβαίως, οι αιφνίδιες αλλαγές στο νομικό πλαίσιο για συνεκμετάλλευση των υδρογονανθράκων με το Δημόσιο μάλλον δεν ενθουσίασαν τον κ. Πάιατ, στου οποίου την ατζέντα ως πρέσβη βρίσκονται τα συμφέροντα αμερικανικών εταιρειών όπως η ExxonMobil.
Η τετραμερής συνεργασία
Πάντως, ο ίδιος υποστηρίζει την τετραμερή συνεργασία της Ελλάδας με την Κύπρο, το Ισραήλ και την Αίγυπτο στον τομέα της ενέργειας. Αυτή άλλωστε θα μπορούσε να συνεισφέρει στη διαφοροποίηση των παρόχων της Ευρώπης και είναι σύμφωνη με την επιδίωξη των ΗΠΑ για απεξάρτηση της Ευρώπης από το ρωσικό αέριο. Μάλιστα, η πρόσφατη ανακοίνωση της ελληνικής πετρελαϊκής εταιρείας Energean ότι έφτασε τον στόχο των συμβολαίων παράδοσης φυσικού αερίου ώστε να ξεκινήσει την εκμετάλλευση των κοιτασμάτων που αγόρασε από τις αμερικανοϊσραηλινές εταιρείες Delek και Noble αποτελεί ίσως τον πρώτο επιχειρηματικό «καρπό» αυτής της στρατηγικής συνεργασίας για την Ελλάδα.
Είχε προηγηθεί η ξεκάθαρη θέση των Αμερικανών υπέρ του δικαιώματος της Κύπρου να αξιοποιήσει τις δικές της πηγές πλούτου. Οπως επιβεβαίωσε την Πέμπτη στην «Κ» εκπρόσωπος του αμερικανικού υπουργείου Εξωτερικών, «η πολιτική των ΗΠΑ για την αποκλειστική οικονομική ζώνη της Κύπρου ισχύει εδώ και καιρό: αναγνωρίζουμε το δικαίωμα της Κυπριακής Δημοκρατίας να αναπτύξει τους πόρους της στην αποκλειστική οικονομική της ζώνη. Εξακολουθούμε να πιστεύουμε ότι οι πηγές πετρελαίου και φυσικού αερίου, όπως και όλοι οι πλουτοπαραγωγικοί της πόροι, θα πρέπει να μοιραστούν δίκαια μεταξύ των δύο κοινοτήτων στο πλαίσιο μίας συνολικής συμφωνίας. Εξακολουθούμε να αποθαρρύνουμε πράξεις που αυξάνουν τις εντάσεις στην περιοχή». Αυτή η δήλωση, σύμφωνα με πληροφορίες, έχει ήδη προκαλέσει την ενόχληση της Τουρκίας.
