Περισσότερες από 1.000 δασικές πυρκαγιές έχουν ξεσπάσει φέτος σε χώρες της Ε.Ε. (έως τα μέσα Αυγούστου), αριθμός σχεδόν τρεις φορές μεγαλύτερος από τον μέσο όρο της περιόδου 2008-16, σύμφωνα με το European Forest Fire Information Service (EFFIS). Οσον αφορά την επιφάνεια των καμένων εκτάσεων, τα πράγματα είναι ακόμα χειρότερα: φέτος έχουν καεί σχεδόν 6 εκατομμύρια στρέμματα, έναντι μέσου όρου λίγο πάνω από 1,5 εκατομμύριο στρέμματα την περίοδο 2008-16.
Η θεαματική αύξηση των πυρκαγιών έχει οδηγήσει σε αναζωπύρωση της συζήτησης σχετικά με τον ρόλο της κλιματικής αλλαγής στην επιδείνωση του φαινομένου. Δεν είναι μόνο στην Ευρώπη που η κατάσταση έχει χειροτερεύσει: σειρά μελετών έχει δείξει ότι την τρέχουσα δεκαετία ξεσπούν σχεδόν πέντε φορές περισσότερες δασικές πυρκαγιές στις δυτικές Ηνωμένες Πολιτείες σε σύγκριση με τις δεκαετίες του 1970 και του 1980.
Οι φωτιές αυτές διαρκούν πέντε φορές περισσότερο και καίνε εκτάσεις έξι φορές μεγαλύτερες σε σχέση με πριν από 30 και 40 χρόνια. To 2015 κάηκαν 40 εκατομμύρια στρέμματα στις ΗΠΑ – αρνητικό ρεκόρ όλων των εποχών. Μάλιστα, σύμφωνα με προβλέψεις του Union of Concerned Scientists στις ΗΠΑ, οι δασικές πυρκαγιές μπορεί να γίνουν έως και έξι φορές πιο καταστροφικές εντός του 21ου αιώνα.
Θερινές θερμοκρασίες
Κατά την ίδια περίοδο, καταγράφεται με τρόπο αδιαμφισβήτητο η αυξητική τάση της θερμοκρασίας κατά τους καλοκαιρινούς μήνες. Σύμφωνα με πρόσφατη ανάλυση για τις θερινές θερμοκρασίες στο βόρειο ημισφαίριο από το 1951 έως το 2015 του Τζέιμς Χάνσεν, του διάσημου πρώην κλιματολόγου της NASA και νυν καθηγητή στο Πανεπιστήμιο Columbia, η τάση είναι ξεκάθαρη. Η ανάλυση παίρνει ως βάση την περίοδο 1951-80, κατά την οποία οι καταγεγραμμένες θερμοκρασίες κατανέμονται ισότιμα μεταξύ φυσιολογικών για την εποχή, κρύων και θερμών. Στις επόμενες δεκαετίες (1983-93, 1994-2004 και 2005-15), η εικόνα αυτή ανατρέπεται. Στην τελευταία περίοδο, οι θερμές θερμοκρασίες κυριαρχούν (φτάνουν τα 2/3 των καταγεγραμμένων), ενώ οι κρύες έχουν περιοριστεί σε μεγέθη μικρότερα από τις πολύ θερμές – μια κατηγορία που το 1951-80 ήταν αμελητέα.
«Είναι σαφής ο αντίκτυπος της κλιματικής αλλαγής στον κίνδυνο πυρκαγιάς», δηλώνει στην «Κ» ο Κριστόφ Ορατσιό, στέλεχος του Ευρωπαϊκού Ινστιτούτου Δασών (EFI). «Οι δείκτες κινδύνου πυρκαγιάς στις περισσότερες προγνωστικές μελέτες επιδεινώνονται καθώς εξελίσσεται το φαινόμενο της κλιματικής αλλαγής». Αυτό, όπως εξηγεί, «ισχύει ειδικά στη Νότια Ευρώπη, αλλά ακόμα και ευρωπαϊκές χώρες που σήμερα δεν επηρεάζονται ιδιαίτερα από δασικές φωτιές θα γίνουν πιο ευάλωτες, καθώς θα επιμηκύνονται οι περίοδοι ξηρασίας και οι καύσωνες και θα ενισχύονται οι άνεμοι κατά τη ζεστή περίοδο».
Σύμφωνα με τον ειδικό του Ευρωπαϊκού Ινστιτούτου Δασών, οι δράσεις που απαιτούνται είναι «η ενεργός διαχείριση των δασών με σκοπό τη μείωση της καύσιμης ύλης, η αυξημένη ετοιμότητα, ακόμα και σε περιοχές που είχαν σπάνια φωτιές στο παρελθόν, και η επανεξέταση των αιτιών των πυρκαγιών στο πλαίσιο του φαινομένου της κλιματικής αλλαγής» και του τρόπου που επηρεάζει τα δάση.
Η τελευταία δημοσιευμένη Εθνική Αξιολόγηση του Κλίματος από την ομοσπονδιακή κυβέρνηση των ΗΠΑ συνδέει με σαφή τρόπο την κλιματική αλλαγή με την αυξανόμενη συχνότητα και σφοδρότητα των δασικών πυρκαγιών. Οπως αναφέρεται στην έκθεση, «ειδική ανησυχία προκαλεί η πιθανότητα αυξημένης όχλησης των δασών εξαιτίας της ξηρασίας και των πιο ζεστών θερμοκρασιών, που μπορούν να προκαλέσουν τόσο δασικές πυρκαγιές όσο και θάνατο δέντρων». Οι συντάκτες της έκθεσης προβλέπουν «με υψηλό επίπεδο βεβαιότητας» ότι τα επεισόδια ξηρασίας στο μέλλον θα συνοδεύονται από θερμότερες συνθήκες.
