Η Βαρσοβία φαίνεται έτοιμη να θέση θέμα επανορθώσεων για τις καταστροφές που υπέστη η χώρα στην περίοδο της γερμανικής κατοχής 1939-1945. Σύμφωνα με βουλευτή του κυβερνώντος κόμματος PiS, η Επιστημονική Υπηρεσία της πολωνικής βουλής εξετάζει τη νομική υπόσταση ενός τέτοιου αιτήματος έναντι της Γερμανίας. Το σχετικό πόρισμα θα παρουσιαστεί στις 11 Αυγούστου.
Ήδη την προηγούμενη εβδομάδα ο ισχυρός άνδρας της πολωνικής πολιτικής, ο πρόεδρος του PIS, Γιάροσλαβ Κατσίνσκι, είχε ανακοινώσει μια «ιστορική αντεπίθεση» της χώρας του. «Μιλάμε για τεράστια ποσά», είχε πει ο κ. Κατσίνκσι σε ραδιοφωνική συνέντευξη, «αλλά και για το γεγονός ότι η Γερμανία αρνούνταν για πολλά χρόνια να αναλάβει την ευθύνη για το B’ Παγκόσμιο Πόλεμο.» Ακόμη δεν έχει προσδιοριστεί το ύψος των πολωνικών αξιώσεων. Μια παλαιότερη εκτίμηση που αφορούσε μόνο τις καταστροφές στη πολωνική πρωτεύουσα Βαρσοβία έκανε λόγο για 45,3 δισ. δολάρια.
«Το ζήτημα των επανορθώσεων έχει ρυθμιστεί»
Σε μια πρώτη αντίδραση η γερμανική κυβέρνηση απέρριψε τις πολωνικές αξιώσεις. «Η Γερμανία αναγνωρίζει τις πολιτικές, ηθικές και οικονομικές της ευθύνες στο Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο» δήλωσε η αναπληρώτρια κυβερνητική εκπρόσωπος Ουλρίκε Ντέμερ. Όμως «το ζήτημα των γερμανικών επανορθώσεων για την Πολωνία έχει ρυθμιστεί οριστικά στο παρελθόν – νομικά και πολιτικά.» Η κ. Ντέμερ υπενθύμισε ότι εκτός από γερμανικές επανορθώσεις και αποζημιώσεις το 1953 η Πολωνία είχε «δεσμευτικά δηλώσει» πως παραιτείται από περαιτέρω αξιώσεις.
Την άποψη αυτή απορρίπτει ο Πολωνός υπουργός Άμυνας, Αντόνι Ματσιέρεβιτς. Όπως επεσήμανε σε ραδιοφωνική συνέντευξη, ως το 1989 η Πολωνία ήταν ένα «κράτος μαριονέτα» που εξαρτιόταν από τη Μόσχα. Και αυτή ήταν που επέβαλε το 1953 στη Βαρσοβία την παραίτηση από της αξιώσεις έναντι της Γερμανίας. «Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι οι Γερμανοί χρωστούν στην Πολωνία πολεμικές επανορθώσεις», τόνισε ο κ. Ματσιέρεβιτς. Με την άποψη αυτή διαφωνεί ο καθηγητής Διεθνούς Δικαίου, Γόχεν Φρόβαϊν. Όπως επισημαίνει στη Deutsche Welle ο πρώην αντιπρόεδρος των ερευνητικών ινστιτούτων Max-Planck, δεδομένου ότι πρόκειται για απόφαση ενός και τότε διεθνώς αναγνωρισμένου κράτους η ρύθμιση του 1953 εξακολουθεί να ισχύει και σήμερα – ανεξάρτητα από το αν το καθεστώς ήταν τότε κομμουνιστικό και σήμερα όχι.
Γερμανοπολωνικές σχέσεις
Πολιτικοί αναλυτές σχετίζουν την ανάδειξη του θέματος από τη Βαρσοβία αυτό το διάστημα με την ψυχρότητα που επικρατεί τελευταία στις γερμανοπολωνικές σχέσεις. Επίμαχα ζητήματα είναι η άρνηση της Πολωνίας να δεχθεί πρόσφυγες από την Ελλάδα και την Ιταλία, όπως και η ενεργοποίηση του πλαισίου νομικών ενεργειών από την Κομισιόν μετά τις μεταρρυθμίσεις στο δικαστικό σύστημα της Πολωνίας.
