Ποια funds αναζητούν ευκαιρίες στην Ελλάδα – Ιδιωτικοποιήσεις και εξαγορές διαμορφώνουν το νέο ιδιοκτησιακό καθεστώς σε δεκάδες επιχειρήσεις – Η οικονομία πασχίζει ακόμα να επιστρέψει στο… 2014 – Ποιες εταιρείες αλλάζουν χέρια – Πώς κινούνται οι τράπεζες
Του Αλέξανδρου Κασιμάτη
Η χώρα και η οικονομία της πασχίζουν και ακόμη δεν έχουν καταφέρει να επιστρέψουν στο σημείο που ήταν προς το τέλος του 2014, προτού η άνοδος του ΣΥΡΙΖΑ στην εξουσία και η πολιτική που ακολούθησε διακόψουν την έξοδο από τα μνημόνια. Μετά από σχεδόν τρία χαμένα χρόνια η ολοκλήρωση της δεύτερης αξιολόγησης βοήθησε στην απόκτηση σταδιακά μεγαλύτερης εμπιστοσύνης στην προοπτική της ανάπτυξης.
Με την κυβέρνηση τα τελευταία χρόνια να κινείται αλλοπρόσαλλα και να αντιμετωπίζει την προσπάθεια προσαρμογής της οικονομίας σαν πολιτική της ήττα, η Ελλάδα απέχει πολύ ακόμα από το σημείο που θα μπορεί να βασίσει τη χρηματοδότηση της οικονομίας στις αγορές.
Το τραπεζικό σύστημα έχασε καταθέσεις 125 δισ. ευρώ και δημιουργήθηκαν μη εξυπηρετούμενα δάνεια άνω των 100 δισ., για να επιβιώσει τελικά χάρη στη ρευστότητα του ευρωσυστήματος. Η διαφορά του κόστους δανεισμού ελληνικών και ευρωπαϊκών επιχειρήσεων παραμένει σημαντική και υπονομεύει την επιχειρηματική λειτουργία αλλά και την πορεία της οικονομίας. Τα αναγκαστικά deals που επιβλήθηκαν στις τράπεζες, καθώς υποχρεώθηκαν να πουλήσουν όλα τα μη τραπεζικά περιουσιακά στοιχεία όπως και τις θυγατρικές στο εξωτερικό, προκάλεσαν το ενδιαφέρον μεγάλων ξένων funds όπως και ισχυρών επιχειρηματιών.
Η σταδιακή ανάκτηση της εμπιστοσύνης στην αναπτυξιακή προοπτική της οικονομίας, σε συνδυασμό με τις υποχρεωτικές εκποιήσεις υπερχρεωμένων επιχειρήσεων από τις τράπεζες και την αντιμετώπιση των κόκκινων δανείων αλλάζει τη φυσιογνωμία της επιχειρηματικής αγοράς. Σε συνδυασμό μάλιστα με το πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων και τις προβληματικές συνθήκες ρευστότητας που επικρατούν, καθώς μεγάλα funds ή ξένες εταιρείες αντικαθιστούν σε κάποιον βαθμό την τραπεζική χρηματοδότηση, διαμορφώνουν το νέο επιχειρηματικό σκηνικό.
«Σώζονται» τουρισμός και ναυτιλία
Η οικονομική ανάπτυξη παραμένει περιορισμένη και εύθραυστη, καθώς σημαντικοί κλάδοι, όπως ο κατασκευαστικός, οι λιανικές πωλήσεις κ.ά., εξακολουθούν να είναι σε καθοδική πορεία. Ωστόσο, στον αντίποδα υπάρχουν άλλοι κλάδοι που παρουσιάζουν καλύτερη εικόνα. Κεντρικό παράδειγμα είναι ο τουρισμός, καθώς η φετινή χρονιά εξελίσσεται καλύτερα από τις προσδοκίες που υπήρχαν και οι εκτιμήσεις είναι ότι πιθανόν φέτος οι επισκέπτες στη χώρα μας να υπερβούν τα 30 εκατομμύρια. Καλύτερα πηγαίνει τελευταία και η ναυτιλία, που είναι ένας κλάδος με σημαντική συμμετοχή στο ΑΕΠ. Οι εκτιμήσεις που διατυπώνονται στις τράπεζες είναι ότι φέτος η ανάπτυξη μπορεί να φτάσει στο 1,5%, χωρίς να αποκλείεται και ένα πιο αισιόδοξο σενάριο που τείνει προς το 2%.
Ακόμη όμως και σε αυτή την περίπτωση θα πρόκειται για οικονομική ανάπτυξη η οποία θα αποτυπώνεται στους δείκτες και στις επιχειρηματικές πρωτοβουλίες και δεν θα γίνει, τουλάχιστον ακόμη, αισθητή από τον μέσο πολίτη. Ιδιαίτερα μάλιστα όταν οι υπερχρεωμένοι πολίτες θα κληθούν τους επόμενους μήνες να αντιμετωπίσουν και τις νέες προσπάθειες που γίνονται -π.χ., ηλεκτρονικοί πλειστηριασμοί- για την αντιμετώπιση των κόκκινων δανείων. Γενικότερα υπάρχει πίεση προς τις τράπεζες, η οποία και προβλέπεται να ενταθεί για να υπάρξει μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα στο μέτωπο των προβληματικών δανείων. Είναι χαρακτηριστικό ότι σε διαφορετικά στάδια της διαδικασίας αυτή την περίοδο υπάρχουν προς πώληση τέσσερα διαφορετικά πακέτα κόκκινων δανείων. Συγκεκριμένα:
■ Η Εurobank θα αποτιμήσει στο τέλος του μήνα τις προσφορές για την πώληση πακέτου 1,5 δισ. καταναλωτικών δανείων.
■ Η Αlpha Bank έως το τέλος του έτους μεταβιβάζει ακόμη 1 δισ. ευρώ καταναλωτικά δάνεια στην εξειδικευμένη εταιρεία Ceral.
■ Η Τράπεζα Πειραιώς έχει ζητήσει από επενδυτές να εκδηλώσουν ενδιαφέρον για πακέτο περίπου 150 δανείων μικρομεσαίων επιχειρήσεων αξίας 1 δισ., που συνδέονται με εξασφαλίσεις κυρίως εμπορικών ακινήτων και ξενοδοχείων.
■ Η PQH, που διαχειρίζεται τις bad banks (Αγροτική, Proton κ.λπ.), έχει ανοίξει data room για επενδυτές που ενδιαφέρονται να αγοράσουν απαιτήσεις από εταιρείες leasing που έχει στην κατοχή της.
Αλλάζουν χέρια εταιρείες
Σε εξέλιξη είναι ο διαγωνισμός για την πώληση των ιχθυοτροφείων Νηρέας και Σελόντα. Οι σύμβουλοι έχουν προσεγγίσει 17 ενδιαφερόμενους για να συμμετάσχουν στον διαγωνισμό. Το κομβικό σημείο της διαδικασίας είναι ότι ζητείται να εκφραστεί ενδιαφέρον είτε συνδυαστικά και για τις δύο εταιρείες, είτε μόνο για τη μία από αυτές. Η ευχέρεια που προσφέρεται στους επενδυτές μπορεί να οδηγήσει σε υψηλότερα τιμήματα, μπορεί όμως και να περιπλέξει τη διαδικασία. Οι σοβαρότεροι και ισχυρότεροι οικονομικά ενδιαφερόμενοι για τον Νηρέα και τη Σελόντα είναι τα funds Oaktree, Apollo, Fortress, HIG Capital, η Almera (εταιρεία όπου συμμετέχει ο βασικός μέτοχος της Ανδρομέδα) και ένας Νορβηγός επιχειρηματίας.
Αντίθετα, για τα δάνεια της Εuromedica που οι τράπεζες κίνησαν διαδικασίες δεν φαίνεται να υπάρχει σημαντικό ενδιαφέρον. Ωστόσο οι τράπεζες δέχονται πλήθος προτάσεων για διάφορες εταιρείες – εισηγμένες και μη. Το Fortress φέρεται να είναι σε επαφή με τις πιστώτριες τράπεζες και τους μετόχους της κατασκευαστικής Χαραγκιώνης, ενώ τελευταία φέρεται οι τράπεζες να έγιναν αποδέκτες ενδιαφέροντος του ομίλου του Πάνου Γερμανού για τη Forthnet. Οι τράπεζες κρατούν ψηλά τον πήχη του επενδυτικού ενδιαφέροντος για ξενοδοχειακές μονάδες, με πιο χαρακτηριστική περίπτωση την πώληση του «Ledra Marriott» της λεωφόρου Συγγρού που πέρασε στην αμερικανική Hines. Υπό το βάρος είτε των υποχρεώσεων προς την DG Comp για αποεπένδυση, είτε των υψηλών στόχων που έθεσε ο SSΜ για τα κόκκινα δάνεια, οι τράπεζες βγάζουν συστηματικά στην αγορά συμμετοχές ή θυγατρικές τους, με πιο πρόσφατο παράδειγμα την πώληση της Αvis και τη μεταβίβαση του 40% της ακτοπλοϊκής ΗSW από την Πειραιώς. Η ίδια τράπεζα ψάχνει τώρα εναλλακτικούς τρόπους για την πώληση του 10% της Αττικής Οδού ώστε να επιτύχει το υψηλότερο τίμημα. Ταυτόχρονα στην αναμονή για τον τρόπο πώλησής του είναι το νοσοκομείο «Ερρίκος Ντυνάν», όπως και οι συμμετοχές που έχει η Πειραιώς στο Κτήμα Μέρλιν (28%) στην Κέρκυρα και στην Αστακός Τέρμιναλ Α.Ε. (27%).
Από τα ξένα funds πιο δραστήρια και θερμά για επενδύσεις στην Ελλάδα είναι τα Fortress, Oaktree και Αpollo. Τελευταία εμφανίζει κινητικότητα και η Ηines, ενώ το Υork, που έκανε παλαιότερα σειρά επενδυτικών κινήσεων στην Ελλάδα, δείχνει τώρα να τηρεί στάση αναμονής, όπως και το Lone Star.
Αγορά ομολόγων
Η κυβέρνηση δεν έχει καταφέρει ακόμη να πραγματοποιήσει δύο εξόδους στις αγορές, όπως είχε πράξει η αντίστοιχη του κ. Σαμαρά προτού καταρρεύσει. Φαίνεται ότι τα κυβερνητικά σχέδια περιλαμβάνουν μία ή, αν σταθεί δυνατόν, και δύο ακόμη εξόδους στις αγορές ως το τέλος του έτους. Η έκδοση του κρατικού πενταετούς ομολόγου στις διεθνείς αγορές συνέβαλε στη μείωση των αβεβαιοτήτων για την οικονομία. Θετική ήταν και η αναβάθμιση της χώρας από τη Fitch που ακολούθησε, ενώ πολλά θα εξαρτηθούν το επόμενο διάστημα από το αν και οι άλλοι μεγάλοι οίκοι αξιολόγησης κινηθούν στην ίδια κατεύθυνση με τη Fitch.
Σε κάθε περίπτωση, όμως, οι ιδιώτες επιχειρηματίες βλέπουν ένα παράθυρο ευκαιρίας να αντλήσουν ρευστότητα από την αγορά με τις ομολογιακές εκδόσεις. Μεγάλοι επιχειρηματίες από τη ναυτιλία και άλλους κλάδους σχεδιάζουν ομολογιακές εκδόσεις. Υπολογίζεται ότι ως το τέλος του έτους μπορεί να αντληθούν από την αγορά κεφάλαια περίπου 2 δισ. ευρώ. Η εκτίμηση στις τράπεζες είναι ότι αν δεν υπάρξουν αρνητικές πολιτικές εξελίξεις και η κυβέρνηση δείξει έμπρακτη αποφασιστικότητα να κλείσει την τρίτη αξιολόγηση, τότε σε συνδυασμό με τις αναμενόμενες αναβαθμίσεις και τις εξόδους στις αγορές του Δημοσίου, το ποσό των ομολογιακών μπορεί να φτάσει και τα 6 με 7 δισ. ευρώ τους επόμενους μήνες του έτους.
Τράπεζες
Ακόμη και στον τραπεζικό κλάδο, που λειτουργεί υπό αυστηρό πλαίσιο εποπτείας και την απαγόρευση δημιουργίας νέων τραπεζών ως το 2018, καταγράφεται κινητικότητα. Η επικείμενη αύξηση κεφαλαίου (150 με 200 εκατ.) της Αttica Bank τον Σεπτέμβριο θα διαμορφώσει νέες μετοχικές ισορροπίες και πιθανόν να κρίνει και τον νέο ιδιοκτήτη. Μεγάλο ενδιαφέρον συγκεντρώνει και ο αναμενόμενος διαγωνισμός για την πώληση της Επενδυτικής Τράπεζας της Ελλάδος (ΙΒG).
Ταυτόχρονα, στο μέτωπο των μη συστημικών τραπεζών υπάρχει μία ακόμη εξέλιξη εκτός συνόρων, αλλά με ελληνικό ενδιαφέρον. Συγκεκριμένα ο ομιλος Βαρδινογιάννη και το fund Duet φέρεται να είναι στο τελικό στάδιο για την απόκτηση της Marfin Bank Romania.
Στο μέτωπο των συστημικών τραπεζών δρομολογούνται οι εξελίξεις που απομένουν για την πώληση των θυγατρικών. Η Eurobank έχει σχεδόν κλείσει την πώληση της θυγατρικής της στη Ρουμανία, ενώ η Τράπεζα Πειραιώς για τη θυγατρική της στην ίδια xώρα είναι σε αναζήτηση αγοραστή και έχει ξεκινήσει κύκλο επαφών με την τοπική αγορά. Η Eθνική για τη θυγατρική της στη Σερβία έχει σχεδόν κλείσει με την ουγγρική ΟΤΡ. Απομένει πλέον η θυγατρική της ΕΤΕ στην Κύπρο, για την οποία όμως η διοίκηση δεν βιάζεται και φαίνεται να έχει επιλέξει πρώτα την αναδιάρθρωση και στη συνέχεια την πώληση. Η Αlpha έχει ολοκληρώσει το σύνολο των υποχρεώσεων που είχε να πουλήσει θυγατρικές της στο εξωτερικό.
«Κόκκινα» δάνεια
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον συγκεντρώνει η διαχείριση των κόκκινων δανείων. Οι εταιρείες που έχουν πάρει άδειες (Pillarstone, Cepal κ.λπ.) είναι πλέον έξι, με πρόσφατη την νορβηγικών συμφερόντων Β2 KAPITAL. Εκτός από τις άδειες που ήδη εκκρεμούν σκέφτεται να δραστηριοποιηθεί η doBank, που είναι η ιταλική θυγατρική της Fortress. Ενδιαφέρον φέρεται να έχει για την ελληνική αγορά και η τσεχική APS, όπως και άλλες εταιρείες.
