Οι τάσεις ασφάλειας στην Ασία στο α΄ εξάμηνο φάνηκε να δίνουν έμφαση στο ότι οι προκλήσεις που αρχικά διαπιστώθηκαν το 2016 θα επιμείνουν και θα γίνουν πιο έντονες για τα περιφερειακά κράτη. Ωστόσο, μια σημαντική νέα μεταβλητή παρουσιάστηκε στο μείγμα. Η κυβέρνηση Trump έχει αφήσει τις ασιατικές χώρες –συμμάχους των ΗΠΑ, εταίρους και αντιπάλους- αβέβαιες για το τι να περιμένουν. Πραγματικά, ένα χαρακτηριστικό γνώρισμα του διπλωματικού στυλ του νέου προέδρου είναι η μη προβλεψιμότητα. Στο μεταξύ, οι απειλές συνεχίζουν να εντείνονται σε όλη την περιοχή.
Η Βόρεια Κορέα, η οποία πραγματοποίησε 24 δοκιμές βαλλιστικών πυραύλων το 2016, είχε πραγματοποιήσει 13 δοκιμές μέχρι τις αρχές του Ιουλίου 2017. Ξεκίνησε την Hwasong-12 στις 14 Μαΐου, στον πυραυλική δοκιμή με τη μεγαλύτερη εμβέλεια μέχρι τότε (εξαιρουμένων οχημάτων δορυφορικής εκτόξευσης, τα οποία δεν έχουν ρυθμιστεί για βαλλιστικές πτήσεις). Το Hwasong-12, με μια θεωρητική εμβέλεια τουλάχιστον 4.000 χλμ, θα ήταν σε θέση να πλήξει αμερικανικές δυνάμεις στην περιοχή Γκουάμ. Πιο σοβαρά, στις 4 Ιουλίου, η Βόρεια Κορέα πραγματοποίησε την πρώτη της δοκιμή βαλλιστικού πυραύλου διηπειρωτικής εμβέλειας, ξεκινώντας το νέο Hwasong-14, και ακολουθώντας με μια δεύτερη δοκιμή υπό επιχειρησιακές συνθήκες που παρουσιάζουν την εμβέλεια του πυραύλου στα 9.000-10.000 χλμ στις 28 Ιουλίου. Οι ειδικοί εκτιμούν ότι ο Hwasong-14 θα μπορούσε να είναι σε θέση να πλήξει στόχους στην ηπειρωτική Αμερική.
Στο μεταξύ, αν και οι σχέσεις ΗΠΑ-Κίνας δεν έχουν βιώσει το είδος της αναταραχής που πολλοί αναλυτές περίμεναν μετά την ανάληψη της εξουσίας από τον Trump όταν η πολιτική “Μία Κίνα” των ΗΠΑ αμφισβητήθηκε ανοιχτά, μπορεί να προκύψουν προβλήματα στο β΄ εξάμηνο του έτους. Έχουν κάνει ήδη την εμφάνισή τους. Από την ορκωμοσία του Trump έχουν σημειωθεί δύο αερομαχίες με την κινεζική αεροπορία πάνω από τη Θάλασσα της Νότιας Κίνας, μία το Φεβρουάριο και μία το Μάιο, μετά από τις οποίες η αμερικανική αεροπορικά χαρακτήρισε τις κινεζικές πράξεις μη ασφαλείς και αντι-επαγγελματικές. Η Κίνα συνεχίζει να δείχνει τα δόντια της μέσα στη ζώνη εναέριας άμυνας στην περιοχή, την οποία διακήρυξε το 2013. Τον Ιούνιο η κυβέρνηση Trump ανακοίνωσε την έγκριση του πρώτου μεγάλου πακέτου αμερικανικών όπλων για την Taiwan από την ορκωμοσία του Tsai Ing-wen το Μάιο του 2016 (το πρώτο πακέτο συνολικά από το Δεκέμβριο του 2015).
Η κυβέρνηση Trump, φαινομενικά μηδενική στην κορεατική χερσόνησο, έχει συνδέσει την πλήρη γκάμα δεσμών μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας, συμπεριλαμβανομένων και των οικονομικών δεσμών, με την συνεργασία του Πεκίνου στο κορεατικό ζήτημα. Την ίδια στιγμή, η Ουάσιγκτον γενικά έχει αποφύγει την μόχλευση των εντάσεων στη Θάλασσα της Νότιας Κίνας, αν και στις 25 Μαΐου το αμερικανικό Dewey διεξήγε την πρώτη αμερικανική επιχείρηση freedom-of-navigation του 2017 σε απόσταση 12 ναυτικών μιλίων από το αμφισβητούμενο, υπό κινεζικό έλεγχο, Mischief Reef. Μια δεύτερη επιχείρηση ακολούθησε τον Ιούλιο που ήταν κυρίως μια επανάληψη μιας επιχείρησης που διεξήχθη τον Ιανουάριο του 2016. Το αμερικανικό Sthethem έπλευσε 12 ναυτικά μίλια από το νησί Τρίτον,, στα νησιά Paracel.
Ενώ οι ΗΠΑ έχουν αφήσει το ζήτημα της Θάλασσας της Νότιας Κίνας, ο Σύνδεσμος των Χωρών της ΝΑ Ασίας (ASEAN) έχει υιοθετήσει μια διαφορετική προσέγγιση υπό την ηγεσία του προέδρου των Φιλιππίνων Rodrigo Duterte, του οποίου η χώρα προεδρεύει τη 10μελή οργάνωση για το 2017. Η επαναπροσέγγιση του Duterte με το Πεκίνο μετά από την ορκωμοσία του, οδήγησε το Μάιο στη σύναψη ενός κώδικα συμπεριφοράς στη Θάλασσα της Νότιας Κίνας. Το έγγραφο δεν έχει δημοσιοποιηθεί, αλλά παρόλα αυτά φαίνεται πως η ASEAN και η Κίνα δεν έχουν καταλήξει σε συναίνεση σχετικά με έναν σοβαρό δεσμευτικό μηχανισμό για την διαχείριση εδαφικών διαφορών. Στο μεταξύ, η κινεζική ακτοφυλακή συνεχίζει να ασκεί ελέγχους στις ευρύτερες περιοχές γύρω από αυτές που έχει αξιώσει το Πεκίνο, μια αξίωση που σύμφωνα με τη διεθνή νομοθεσία είναι αβάσιμη, όπως αποφάσισε ένα πενταμελές δικαστήριο στη Χάγη τον Ιούλιο του 2016.
Την ίδια στιγμή η Ιαπωνία υπό τον πρωθυπουργό Shinzo Abe, συνεχίζει να υπερασπίζεται την περιφερειακή αρχιτεκτονική ασφάλειας. Το Μάιο, το Τόκιο απομάκρυνε το JS Izumo, που μεταφέρει ελικόπτερα, το μεγαλύτερο μεταπολεμικό πλοίο ναυτικής αυτοάμυνας, σε μια πολύμηνη επιχείρηση κατά μήκος της ΝΑ Ασίας. Το πλοίο έπλευσε στη Θάλασσα της Νότιας Κίνας, απευθύνοντας πολλαπλές εκκλήσεις στα λιμάνια, προτού κατευθυνθεί στον Ινδικό Ωκεανό για να ενωθεί με τα ναυτικά της Ινσίας και των ΗΠΑ για την επανάληψη της άσκησης Malabar του 2017. Η εν λόγω άσκηση ήταν η πρώτη που περιλαμβάνει και αεροπλανοφόρα και απο τις τρεις ναυτικές δυνάμεις.
Το ενδιαφέρον της Αυστραλίας για την επαναφορά του κουαρτέτου μεταξύ της ίδιας, της Ινδίας, της Ιαπωνίας και των ΗΠΑ, έτυχε ψυχρής ανταπόκρισης από το Νέο Δελχί, που φέρεται να απέρριψε το αίτημα της Καμπέρα για συμμετοχή στη φετινή άσκηση Malabar. Αντιθέτως, το ναυτικό της Αυστραλίας και της Ινδίας διεξήγαν την πρώτη τους άσκηση στα ανοιχτά της Δυτικής Αυστραλίας. Η Καμπέρα συνεχίζει να διεξάγει μια παθιασμένη συζήτηση στο εσωτερικό για το μέλλον της Ασίας και τη θέση της Αυστραλίας σε αυτό το μέλλον, είτε θα είναι υπό την ηγεσία των ΗΠΑ είτε της Κίνας.
Στο μεταξύ, η Νότια Κορέα ολοκλήρωσε ένα δραματικό πολιτικό σκάνδαλο με την εκλογή το Μάιο του προέδρου Moon Jae-in, ο οποίος είναι υπέρ του διαλόγου με την Πιονγκ Γιανγκ. Πραγματικά, ο Moon έχει ξοδέψει λίγο χρόνο συνεργασίας με τις Κίνα, Ιαπωνία, Ρωσία και ΗΠΑ για το πρόβλημα της Νότιας Κορέας. Ωστόσο η αντίληψη της νοτιοκορεάτικης κυβέρνησης για την αμιλεγόμενη ανάπτυξη ενόας αμερικανικού αμυντικού συστήματος (ΤΗΑΑD), μια κινηση για την οποία ο Moon είχε εκφράσει επιφυλάξεις προτού ανακοινώσει την υποψηφιότητά του, παραμένει αρνητική. Και η THAAD αντιμετωπίζει έντονη αντιθεση από την Κίνα, η οποία με τον Moon έχει βιώσει την προοπτική αποκατάστασης των διπλωματικών σχέσεων στο προ-THAAD καθεστώς.
ΕΝώ τα παραπάνω εξηγουν τις αναμενόμενες και συνεχείς προκλήσεις ασφάλειας που “κληρονομήθηκαν” από την κυβέρνηση Obama, η κυβέρνηση Trump έχει επίσης βρεθεί αντιμέτωπη με αναπάνταχες εκπληξεις. Για παράδειγμα, η οργάνωση Maute με δεσμούς με το Ισλαμικό Κράτος, έπληξε την πόλη Marwi των Νοτίων Φιλιππίνων τις τελευταίες ημέρες του Μαιου, προκαλώντας μια πολιορκία πολλών εβδομάδων από τις Ένοπλες Δυνάμεις της χώρας και από Αμερικανούς συμβούλους, στην προσπάθειά τους να ανακαταλάβουν την πόλη.
Καθώς προχωράμε στο δεύτερο μισό του 2017, όλα τα μάτια στην Ασία θα στραφούν στις ΗΠΑ. Η κυβέρνηση Trump, έχοντας να αντιμετωπίσει τα σκάνδαλα στο εσωτερικό, δεν έχει ακόμη ορίσειβασικές θέσεις αμερικανικών τμημάτων στην άμυνα και στο διπλωματικό σώμα στην Ασία, γίνοντας την εντύπωση ότι η αμερικανική πολιτική της ασίας παραμένει αμετάβλητη προς το παρόν.
Μετά από πολλαπλές επισκέψεις υψηλόβαθμων αξιωματούχων στις αρχές του 2017 ωστόσο, οι Αμερικανοί σύμμαχοι και εταιροι φαίνονται ικανοποιημένοι, τουλάχιστον για τώρα. Αργότερα στη διάρκεια του έτους, ο πρωθυπουργος της Ταϊλάνδης Prayuth Chan-o-cha και ο Duterte αναμένεται να επισκεφθούν την Ουάσιγκτον. Στο μεταξύ, ο Trump έχει δεσμευθεί να παραβρεθεί στις παραδοσιακές φθινοπωρινές συνοδους της Ασίας, με τις συνόδους Οικονομικής Συνεργασίας Ασίας-Ειρηνικού και της ASEAN, συμπεριλαμβανομένης της Συνόδου της Ανατολικής Ασίας, να βρίσκονται στην ατζέντα του.
Ωστόσο, με την πορεία που θελουν να ακολουθήσουν οι ΗΠΑ στην Ασία να είναι πιο αβέβαιη τώρα από οποιοδήποτε άλλη φορά μετά το τέλος του Β΄ ΠΠ, η Ασία βρίσκεται σε σταυροδρόμι. Εάν η αρχιτεκτονική περιφερειακής ασφάλειας είναι στην αιχμή του μετασχηματισμού, το 2017 μπορεί να αποτελέσει το σημείο εκκίνησης για αυτή την αλλαγή.
