Η επικεφαλής του ΔΝΤ στο κουαρτέτο εγκαταλείπει την Ελλάδα – Τρεις είναι οι υποψήφιοι για την καρέκλα της – Οι ατάκες και τα επεισόδια που χαρακτήρισαν τα δύο χρόνια της θητείας της στις διαπραγματεύσεις
Ο κύβος ερρίφθη. Η επικεφαλής της αποστολής του ΔΝΤ στο κουαρτέτο Ντέλια Βελκουλέσκου εγκαταλείπει τις αποστολές στην Ελλάδα και τις διαπραγματεύσεις με τον Ευκλείδη Τσακαλώτο στο «Χίλτον». Οπως πληροφορείται το «ΘΕΜΑ», μετά από δύο χρόνια παρουσίας στη χώρα μας η Βελκουλέσκου ζήτησε να αλλάξει πόστο και το αίτημά της έγινε δεκτό.
Οπως λένε πηγές από την Ουάσινγκτον, αιτία ήταν η απόσταση της Ελλάδας από τις ΗΠΑ, το υπερατλαντικό ταξίδι και το γεγονός ότι είναι μητέρα τριών παιδιών. Σύζυγος της Βελκουλέσκου είναι ο διεθνούς φήμης ογκολόγος Βίκτορ Βελκουλέσκου (υποψήφιος για βραβείο Νόμπελ) και η μόνιμη κατοικία τους είναι στην Ανατολική Ακτή των ΗΠΑ. Μετά τη συμπλήρωση δύο ετών υπηρεσίας σε υπερατλαντική αποστολή τα στελέχη του Ταμείου μπορούν να ζητήσουν μετάθεση. Στην Ελλάδα η Ρουμάνα οικονομολόγος ήρθε για πρώτη φορά το 2009 και από το καλοκαίρι του 2015 ανέλαβε επικεφαλής της αποστολής στη θέση του Ινδού Ρίσι Γκογιάλ, ο οποίος είχε κάνει έξω φρενών με την άκαμπτη στάση του και την κυβέρνηση Σαμαρά και την κυβέρνηση Τσίπρα.
Στα δύο χρόνια της θητείας της στην Αθήνα, η Βελκουλέσκου συνέδεσε το όνομά της με μια σειρά από διενέξεις και επεισόδια με εκπροσώπους της ελληνικής κυβέρνησης, στα οποία δικαίωσε τη φήμη της ανυποχώρητης και σιδηράς κυρίας.
Η υποκλοπή-μπούμερανγκ
Αυτό που θα μας μείνει αξέχαστο είναι η υποκλοπή της συνομιλίας της με τον προϊστάμενό της και διευθυντή του Ευρωπαϊκού Τμήματος του ΔΝΤ Πολ Τόμσεν. Η Βελκουλέσκου μιλούσε από το δωμάτιο του ξενοδοχείου της. Επέλεξε το σταθερό και έπεσε στον κοριό. Η γκάφα της υποκλοπής -άγνωστο ποιος την οργάνωσε- γύρισε τελικά μπούμερανγκ και ισχυροποίησε τη θέση της στην τρόικα, καθώς το ζήτημα εξέθεσε την Ελλάδα. Η συνομιλία της με τον Τόμσεν ήρθε στο φως από τον ιστότοπο WikiLeaks την Κυριακή 2 Απριλίου του 2016 και η κυβέρνηση επιχείρησε να εκμεταλλευτεί το θέμα για να κερδίσει πόντους στη διαπραγμάτευση. Πρωί-πρωί της ίδιας ημέρας, μάλιστα, ο πρωθυπουργός επισκέφθηκε τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Παρά τις προσδοκίες ότι η δημοσιοποίηση της συνομιλίας Τόμσεν – Βελκουλέσκου θα άλλαζε το κλίμα στις διαπραγματεύσεις, η υπόθεση δημιούργησε αρνητικό κλίμα για τη χώρα και τελικά έκανε ζημιά. Ως γνωστόν, η πρώτη αξιολόγηση έκλεισε με τις εισφορές του νόμου Κατρούγκαλου που «πνίγουν» σήμερα τους ελεύθερους επαγγελματίες.
«Δεν σ’ αντέχω άλλο»
Η Βελκουλέσκου ήρθε στην Αθήνα με πολύ κακές συστάσεις από την Κύπρο, όπου είχε προκαλέσει ουκ ολίγες φορές την έκρηξη του προέδρου Νίκου Αναστασιάδη και υπουργών της κυβέρνησης. Βρέθηκε εκεί το 2013 εν μέσω ανεπανάληπτης κρίσης και κουρέματος καταθέσεων. Οι απαιτήσεις της για τις τράπεζες σε μια σύσκεψη που έγινε τον Μάρτιο του 2013 στο Προεδρικό Μέγαρο οδήγησαν εκτός ορίων τον κ. Αναστασιάδη. «Δεν σε αντέχω, δεν μπορώ να διαπραγματευτώ άλλο μαζί σου», φέρεται να της είπε οργισμένος πετώντας κάτω με δύναμη μια καρέκλα.
Στη Λευκωσία η Βελκουλέσκου υποστήριξε ότι για να μπορέσει η κυπριακή οικονομία να σταθεί στα πόδια της θα πρέπει να μειωθούν οι μισθοί των Κυπρίων κατά 25% και έφερε ως παράδειγμα την πατρίδα της τη Ρουμανία και άλλες χώρες του πρώην ανατολικού μπλοκ. Μόλις το άκουσε αυτό η τότε υπουργός Εργασίας Σωτηρούλα Χαραλάμπους, της απάντησε οργισμένη ότι αυτός είναι μάλλον ο λόγος που γέμισε η Κύπρος Ρουμάνους μετανάστες και τα μπαρ Ρουμάνες και ότι στην Κύπρο έχουν μεταναστεύσει πολλοί πολίτες του πρώην ανατολικού μπλοκ ακριβώς εξαιτίας των πολιτικών που επέβαλε το ΔΝΤ. Τα δύο περιστατικά διέρρευσαν στον κυπριακό Τύπο που απέδωσε στη Βελκουλέσκου το προσωνύμιο «Δρακουλέσκου».
Η οικονομολόγος του Ταμείου, 42 ετών σήμερα, είναι απόφοιτος του Λυκείου «Γκέοργκε Λαζάρ», του σχολείου της νομενκλατούρας του Βουκουρεστίου επί των ημερών Τσαουσέσκου. Το 1992, τρία χρόνια μετά την εκτέλεση του δικτάτορα, μετανάστευσε στις ΗΠΑ όπου σπούδασε Οικονομικά με υποτροφία προτού ενταχθεί στο δυναμικό του ΔΝΤ.
Σκληρότητα προς τον Βενιζέλο, εισφορές προς… τον Κατρούγκαλο
Στην Ελλάδα η Βελκουλέσκου ήταν από την αρχή η στενότερη συνεργάτιδα του Πολ Τόμσεν. Τη θυμούνται από τον Απρίλιο του 2010 στα τεχνικά κλιμάκια τόσο ο Γιώργος Παπακωνσταντίνου όσο και ο Ευάγγελος Βενιζέλος, που τον διαδέχτηκε το 2011 στη θέση του υπουργού Οικονομικών. Συνήθως ήταν στις ομάδες για τα εργασιακά. Στελέχη που διαπραγματεύτηκαν μαζί της το πρώτο μνημόνιο θυμούνται ακόμη τη σκληρότητά της και πως όταν άκουγε κάτι από την ελληνική πλευρά που θεωρούσε ανακριβές έσκυβε αμέσως στο αυτί του Τόμσεν και μιλώντας γρήγορα και χαμηλόφωνα του εξηγούσε ότι έχει δίκιο η ίδια και όχι ο εκπρόσωπος της κυβέρνησης.
Μετά την εμπειρία της Κύπρου, στην παρουσία της πλέον ως επικεφαλής της αποστολής στην Αθήνα από το 2015, προσπάθησε να μετριάσει της αρνητικές εντυπώσεις, αλλά παρέμεινε σκληρή και επίμονη και οδήγησε σε μεγάλες υποχωρήσεις στην κυβέρνηση, χωρίς στην ουσία να δώσει τίποτα ως αντάλλαγμα, εφόσον η ρύθμιση του χρέους παραπέμφθηκε στις καλένδες.
Σε ό,τι αφορά το ελληνικό πρόγραμμα, η Βελκουλέσκου διαφώνησε με την αρχιτεκτονική του ασφαλιστικού νόμου Κατρούγκαλου, εκφράζοντας τη γραμμή του ΔΝΤ που θεωρούσε ότι σε αυτό το ζήτημα η πρόταση της κυβέρνησης επιβαρύνει δυσανάλογα τους σημερινούς εργαζομένους. Εκ των πραγμάτων, η θέση αποδείχτηκε σωστή, όπως παραδέχονται σήμερα σε ιδιωτικές συζητήσεις ακόμη και στελέχη της κυβέρνησης. Το πρόβλημα ήταν όμως ότι η Βελκουλέσκου δέχτηκε τελικά τις εισφορές του τότε υπουργού Εργασίας Γιώργου Κατρούγκαλου για να κλείσει η πρώτη αξιολόγηση. Η κυβέρνηση πίστευε ότι με τις πολύ υψηλές εισφορές που αποφασίστηκαν τον Μάιο του 2016 θα έλυνε το Ασφαλιστικό και ότι το ΔΝΤ δεν θα ζητούσε πια μείωση των συντάξεων. Το σχέδιο απέτυχε παταγωδώς.
Από Αχτσιόγλου πήρε ό,τι ήθελε
Η Βελκουλέσκου περίμενε υπομονετικά πολλούς μήνες ώσπου τον Μάρτιο του 2017 επέβαλε και την περικοπή των συντάξεων έχοντας απέναντί της τον κ. Ευκλείδη Τσακαλώτο και την υπουργό Εργασίας Εφη Αχτσιόγλου. Η Ελληνίδα υπουργός είχε την ατυχία να κάνει τα πρώτα της βήματα ως υπουργός στο τραπέζι των διαβουλεύσεων απέναντι σε ένα πολύ έμπειρο στέλεχος του Ταμείου. Η Βελκουλέσκου ακολούθησε με ευλάβεια την τακτική που είχε συμφωνήσει με τον Τόμσεν χωρίς να υποχωρεί ποτέ. Πίεζε τις καταστάσεις, ακόμη και με τον χρόνο άφιξης και αναχώρησης από την Αθήνα. Εφτανε καθυστερημένα στην Ελλάδα, τελευταία από το κουαρτέτο (σε μια περίπτωση με τη δικαιολογία ότι έπρεπε να παραστεί σε μια κηδεία στελέχους του ΔΝΤ), ενώ άλλες φορές έφευγε νωρίτερα λέγοντας π.χ. ότι πρέπει να προλάβει την Ημέρα των Ευχαριστιών, όπως συνέβη τον Νοέμβριο του 2016. Μπαίνοντας στην τελική ευθεία, στις αρχές Μαρτίου του 2017, Τσακαλώτος, Αχτσιόγλου και Βελκουλέσκου πέρασαν πάνω από 30 ώρες στην αίθουσα «Thalia II» του ξενοδοχείου «Χίλτον» συζητώντας για τις συντάξεις. Το στέλεχος του ΔΝΤ διεμήνυσε στην Ελληνίδα υπουργό ότι δεν δέχεται τίποτα λιγότερο από το κόψιμο των συντάξεων, μια κι έξω, από το 2019, σε αντίθεση με την κυρία Αχτσιόγλου, η οποία είχε αντιπροτείνει πάγωμα των αυξήσεων και περικοπή της προσωπικής διαφοράς κατά 900 εκατ. ευρώ σταδιακά από το 2020. Η Βελκουλέσκου σηκώθηκε και έφυγε από την Αθήνα προκαλώντας οργή στην ελληνική πλευρά. Στην επόμενη επίσκεψή της πήρε ακριβώς αυτό που ζητούσε: περικοπή των συντάξεων κατά 1,8 δισ. ευρώ, μια κι έξω, από το 2019…
Οι υποψήφιοι διάδοχοι
Ο διάδοχος της Βελκουλέσκου θα αναλάβει βαριά καθήκοντα, καθώς κάθε φορά που ένα πρόγραμμα πλησιάζει στο τέλος του (όπως θα συμβεί με το τρίτο μνημόνιο τον Αύγουστο του 2018) λαμβάνονται σημαντικές αποφάσεις που αφορούν το χρηματοπιστωτικό σύστημα και το πλαίσιο της εποπτείας μετά τη λήξη του. Επιπλέον, στην περίπτωση της Ελλάδας οι σχέσεις του Ταμείου με τους Ευρωπαίους παραμένουν τεταμένες -κυρίως- για το ζήτημα του χρέους. Οπως έχουν τα πράγματα, πιθανή αντικαταστάτρια της Βελκουλέσκου είναι η άμεση υφισταμένή της στην ελληνική αποστολή Ιβα Πέτροβα, η οποία συμμετέχει στα κλιμάκια που επισκέπτονται την Ελλάδα από το πρώτο μνημόνιο το 2010. Ενδεχόμενη ανάληψη της θέσης της επικεφαλής της αποστολής από τη Βουλγάρα οικονομολόγο θα συνδυαστεί με προαγωγή, ώστε να μπορεί και τυπικά να αναλάβει αυτό το πόστο. Πέρα από την κυρία Πέτροβα ακούγονται τα ονόματα του Ουκρανού Βιτάλι Κραμαρένκο, ο οποίος βρέθηκε πρόσφατα στην Αθήνα για συνομιλίες που δεν σχετίζονται με το μνημόνιο, και αυτό του Αμερικανού Πίτερ Ντόλμαν, που μέχρι πρόσφατα ήταν ο επικεφαλής της αποστολής του Ταμείου στη Λευκορωσία.
Πιθανότεροι αντικαταστάτες της Ντέλια Βελκουλέσκου στο κλιμάκιο της Αθήνας είναι ο Αμερικανός Πίτερ Ντόλμαν (επάνω), που μέχρι πρόσφατα ήταν ο επικεφαλής της αποστολής του Ταμείου στη Λευκορωσία, η Βουλγάρα Ιβα Πέτροβα (κέντρο) και ο Ουκρανός Βιτάλι Κραμαρένκο (κάτω)
