Περιβαλλοντική υποβάθμιση του νησιού Χρυσή (Γαϊδουρονήσι) Λασιθίου και παράνομες κατασκευές και δραστηριότητες, κατά παράβαση του ειδικότερου θεσμικού πλαισίου προστασίας της περιοχής, διαπίστωσε ο Συνήγορος του Πολίτη στο πρόσφατο πόρισμά του που έστειλε στα αρμόδια υπουργεία. Η Ανεξάρτητη Αρχή επισημαίνει ότι η αναποτελεσματική εφαρμογή του νομοθετικού πλαισίου, η αδυναμία επίσπευσης των διοικητικών διαδικασιών, η εμπλοκή πλήθους υπηρεσιών, καθώς και τα επιμέρους οικονομικά συμφέροντα δυσχεραίνουν την εξεύρεση κοινά αποδεκτής και υλοποιήσιμης λύσης.
Η Χρυσή αποτελεί τοπίο ιδιαίτερου φυσικού κάλλους, δασική έκταση και δάσος αμμοθίνας,
αρχαιολογικό χώρο και μόνιμο καταφύγιο θηραμάτων. Έχει χαρακτηριστεί οικότοπος
προτεραιότητας και ζώνη ειδικής διατήρησης του δικτύου Natura 2000. Επίσης, ο υγρότοπος
«Αλυκή Χρυσής» προστατεύεται ως μικρός νησιωτικός υγρότοπος, ενώ το σύνολο της
Χρυσής είναι χαρακτηρισμένη αναδασωτέα περιοχή, όπου απαγορεύεται η βοσκή και η
υλοτομία.
Ο Συνήγορος του Πολίτη εξέτασε το θεσμικό καθεστώς που διέπει την προστασία
της πολλαπλώς προστατευόμενης Χρυσής σε συνδυασμό με εκείνο που διέπει την
προστασία των αρχαιοτήτων και έδρασε σε πολλαπλά επίπεδα με κύριο γνώμονα τον
συντονισμό των υπηρεσιών και την αποτελεσματικότητα των ενεργειών τους.
Η Ανεξάρτητη Αρχή θεωρεί ότι οι ενέργειες που έχουν γίνει μέχρι σήμερα από τις
συναρμόδιες υπηρεσίες δεν έχουν επιφέρει το επιθυμητό αποτέλεσμα για τον έλεγχο της
περιβαλλοντικής ρύπανσης, της παράτυπης επισκεψιμότητας της νήσου, των αυθαίρετων
εργασιών και επικίνδυνων κατασκευών, των δράσεων αναψυχής και της μακροχρόνιας
διαμονής κατασκηνωτών. Οι ενέργειες των υπηρεσιών είναι αποσπασματικές, ενώ,
παράλληλα, διαπιστώνεται παράλειψη των οφειλόμενων ενεργειών τους.
Ο Συνήγορος του Πολίτη τόνισε ότι πρωτίστως είναι αναγκαία α) η άμεση έγκριση της
επικαιροποιημένης ειδικής περιβαλλοντικής μελέτης για τον καθορισμό χρήσεων γης από το
υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ), β) ο έλεγχος εφαρμογής της και γ) η
δημιουργία φορέα διαχείρισης της περιοχής με συμμετοχή φορέων επιπλέον του Δήμου
Ιεράπετρας.
Η Ανεξάρτητη Αρχή καλεί τις συναρμόδιες υπηρεσίες να ενεργούν με γνώμονα:
α) την καλύτερη εξυπηρέτηση του δημόσιου συμφέροντος και προστασία του περιβάλλοντος
και β) την τήρηση των διατάξεων του άρθρου 9 του Ν. 3937/2011 για τη σπουδαιότητα των
χρήσεων στη Χρυσή εν γένει, όσον αφορά στο επιτακτικό δημόσιο οικονομικό και κοινωνικό
συμφέρον και τα ικανά αντισταθμιστικά μέτρα, ώστε να διασφαλισθεί η συνολική συνοχή του δικτύου προστατευόμενων περιοχών Natura 2000.
Τέλος, ο Συνήγορος του Πολίτη αναμένει ενέργειες εκ μέρους όλων των υπηρεσιών για την
προστασία της Χρυσής με σθεναρή και εντατική επίβλεψη, έλεγχο και επιβολή κυρώσεων,
ιδίως κατά τους θερινούς μήνες, στο πλαίσιο της πρόληψης και της αειφορικής
αντιμετώπισης των περιβαλλοντικών προβλημάτων και την αποφυγή περαιτέρω
καταστροφής του οικοτόπου, όπως συμβαίνει σε κάθε τουριστική περίοδο.
