Καθοριστικός είναι ο ρόλος του εμπειρογνώμονα για την εκπόνηση μελέτης βιωσιμότητας από επιχειρήσεις στο πλαίσιο του εξωδικαστικού μηχανισμού. Ο διορισμός του είναι υποχρεωτικός στις περιπτώσεις των μεγάλων επιχειρήσεων που κάνουν αίτηση για να ενταχθούν στον νόμο για την εξωδικαστική ρύθμιση των οφειλών τους. Αντίθετα, στην περίπτωση των μικρών επιχειρήσεων, η ύπαρξη εμπειρογνώμονα είναι προαιρετική, αλλά μπορούν να την επιβάλουν οι πιστωτές που είναι δικαιούχοι τουλάχιστον του ενός τρίτου του συνόλου των απαιτήσεων που συμμετέχουν στη διαδικασία.
Αυτό διευκρινίζει η Ειδική Γραμματεία Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους σε σχέση με τον ρόλο του εμπειρογνώμονα στον εξωδικαστικό μηχανισμό, σημειώνοντας ότι η αμοιβή του συμφωνείται ελεύθερα και βαρύνει τους συμμετέχοντες πιστωτές που υπέβαλαν το αίτημα διορισμού. Οταν ο οφειλέτης είναι μικρή επιχείρηση, το αίτημα για τον διορισμό εμπειρογνώμονα πρέπει να υποβληθεί εντός 5 ημερών από την κοινοποίηση της έναρξης της διαδικασίας από τον συντονιστή – από συμμετέχοντες πιστωτές που είναι δικαιούχοι τουλάχιστον του ενός τρίτου του συνόλου των απαιτήσεων. Η επιλογή και ο διορισμός του εμπειρογνώμονα γίνονται με απόφαση της απόλυτης πλειοψηφίας των συμμετεχόντων πιστωτών, ενώ η αμοιβή του, όπως προαναφέρθηκε, συμφωνείται ελεύθερα, βαρύνοντας τους συμμετέχοντες και υποβάλλοντες το αίτημα πιστωτές. Σε περίπτωση κατάρτισης σύμβασης αναδιάρθρωσης οφειλών με βάση σχέδιο αναδιάρθρωσης οφειλών που εκπονήθηκε από τον εμπειρογνώμονα, η αμοιβή του τελευταίου βαρύνει τον οφειλέτη.
Στην περίπτωση των μεγάλων επιχειρήσεων, όπου ο διορισμός εμπειρογνώμονα είναι υποχρεωτικός, για την αμοιβή του επιβαρύνεται η επιχείρηση, ενώ η επιλογή και ο διορισμός του γίνονται με κοινή απόφαση του οφειλέτη και της απόλυτης πλειοψηφίας των συμμετεχόντων πιστωτών. Ετσι διασφαλίζεται ότι ο επιλεγόμενος εμπειρογνώμονας απολαύει της εμπιστοσύνης τόσο του οφειλέτη όσο και της πλειοψηφίας των συμμετεχόντων πιστωτών και μεγιστοποιείται η πιθανότητα αποδοχής της έκθεσής του.
Στον εμπειρογνώμονα μπορεί να ανατεθεί και η επαλήθευση απαιτήσεων, η ύπαρξη ή το ύψος των οποίων αμφισβητείται από τον οφειλέτη ή από συμμετέχοντες πιστωτές. Σε κάθε περίπτωση ο εμπειρογνώμονας υποβάλλει στον συντονιστή, εντός 30 εργασίμων ημερών από το διορισμό του και την παραλαβή όλων των απαιτούμενων εγγράφων και στοιχείων, την έκθεση αξιολόγησης βιωσιμότητας του οφειλέτη και, εφόσον του έχει ανατεθεί, σχέδιο αναδιάρθρωσης οφειλών. Ο συντονιστής κοινοποιεί την έκθεση και το σχέδιο στον οφειλέτη και τους συμμετέχοντες πιστωτές και στην περίπτωση μεγάλης επιχείρησης ορίζει προθεσμία 2 μηνών από την τελευταία κοινοποίηση για τη λήψη απόφασης επί του σχεδίου αναδιάρθρωσης οφειλών του εμπειρογνώμονα ή για την αποστολή αντιπροτάσεων από τους πιστωτές. Κάθε σχέδιο αναδιάρθρωσης οφειλών που έχει εκπονηθεί από εμπειρογνώμονα εγκρίνεται από τον οφειλέτη πριν τεθεί σε ψηφοφορία για έγκριση από τους συμμετέχοντες πιστωτές.
Η ανάθεση σε εμπειρογνώμονα της αξιολόγησης βιωσιμότητας του οφειλέτη μπορεί να παραλειφθεί, εφόσον έχει εκπονηθεί από οποιονδήποτε πιστωτή αξιολόγηση βιωσιμότητας του οφειλέτη εντός των τελευταίων δώδεκα 12 μηνών πριν από την υποβολή της αίτησης υπαγωγής στην εξωδικαστική διαδικασία ρύθμισης οφειλών και συμφωνεί στη χρησιμοποίησή της για τους σκοπούς της διαδικασίας του παρόντος νόμου η απόλυτη πλειοψηφία των συμμετεχόντων πιστωτών και ο οφειλέτης.
