«Κάθε εργαζόμενος στον ιδιωτικό τομέα, με τα εισοδήματα και τους φόρους που πληρώνει, συντηρεί 2,8 άτομα που είτε δεν εργάζονται είτε απασχολούνται στο Δημόσιο», επισημαίνει ο ΣΕΒ στο εβδομαδιαίο δελτίο του, που κυκλοφόρησε χθες, αποκαλύπτοντας μία από τις όψεις αδιεξόδου του ελληνικού ασφαλιστικού συστήματος. Πρόκειται προφανώς για ένα μη βιώσιμο σύστημα που οδηγεί σε συνεχή συρρίκνωση των συντάξεων. Οπως αναλύει το δελτίο, με δεδομένο ότι το προσδόκιμο ζωής συνεχώς αυξάνεται (σήμερα είναι τα 78,5 και 83,7 χρόνια για άνδρες και γυναίκες αντίστοιχα, σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat) σε συνδυασμό με την υπογεννητικότητα (ποσοστό γονιμότητας 1,33 το 2015), «το σύστημα κοινωνικής ασφάλισης αναμένεται να δεχθεί ισχυρές πιέσεις τις επόμενες δεκαετίες».
Μεταξύ άλλων, τα στοιχεία που επικαλείται το δελτίο του ΣΕΒ δείχνουν τα εξής δυσοίωνα χαρακτηριστικά:
• Το 2050 οι Ελληνες θα είναι περίπου 9 εκατομμύρια, με τον ένα στους τρεις (34%) να είναι άνω των 65 ετών, έναντι 22% το 2020.
• Την ίδια χρονιά θα αντιστοιχεί ένας εργαζόμενος σε ένα συνταξιούχο.
• Σε μια άλλη προσέγγιση, το ποσοστό του πληθυσμού κάτω των 15 ετών και άνω των 64 ετών (που κατά τεκμήριο δεν εργάζονται και εξαρτώνται από όσους μπορούν να εργασθούν) θα αυξηθεί το 2050 στο 95% του πληθυσμού 15-64 ετών, από 56% που ήταν το 2016.
• Ο πληθυσμός που δεν εργάζεται για οποιονδήποτε λόγο (λόγω ηλικίας, παραμονής στο σπίτι, ανεργίας κτλ.) είναι σήμερα διπλάσιος από αυτόν που εργάζεται. Διεθνώς, αντιστοιχούν 1,2 – 1,3 μη εργαζόμενοι σε κάθε εργαζόμενο, μια σαφώς πιο βιώσιμη κατάσταση.
• Στις γυναίκες μόνο το 60% του ενεργού πληθυσμού σε εργάσιμη ηλικία είναι ενεργό, ενώ μόνο το 43% εργάζεται, έναντι 67% και 61% στην Ε.Ε.-28 αντιστοίχως. Επίσης, στους νέους 15-24 ετών, μόνο το 25% είναι ενεργό, ενώ μόνο το 14% εργάζεται, έναντι 41% και 33% στην Ε.Ε.-28 αντιστοίχως.
• Στους άνω των 64 ετών, ένα 3,3% είναι ενεργό και ένα 2,9% εργάζεται, έναντι 5,7% και 5,6% στην Ε.Ε. -28 αντιστοίχως. Με άλλα λόγια, 76.100 άτομα στην ηλικία αυτή είναι σήμερα ενεργά στην αγορά εργασίας, αν και αντιμετωπίζουν ένα αυξανόμενο ποσοστό ανεργίας 12% (έναντι 9% το 2015) και ένα σχετικά εχθρικό περιβάλλον απασχόλησης. Κατά τους συντάκτες της έκθεσης, από το 2013 και μετά οι απασχολούμενοι άνω των 64 ετών αρχίζουν και αυξάνονται, με το φαινόμενο να είναι εντονότερο στις γυναίκες άνω των 64 ετών, που προσπαθούν να ενισχύσουν το οικογενειακό εισόδημα.
Οπως επισημαίνει το δελτίο του ΣΕΒ, από τα στοιχεία αυτά γίνεται φανερό ότι στο μέλλον θα αντιστοιχεί αβάσταχτο φορολογικό βάρος σε κάθε εργαζόμενο, δεδομένου μάλιστα ότι δεν υπάρχει συνταξιοδοτική αποταμίευση στην Ελλάδα. Αυτός είναι ο λόγος, σημειώνεται, που περικόπτονται οι συντάξεις και αυξάνονται τα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης.
Κατά τους συντάκτες του δελτίου, για να αντιμετωπίσει το πρόβλημα, η χώρα πρέπει να αναπτύξει μια στρατηγική σε τρεις άξονες:
1. Τον επαναπατρισμό των Ελλήνων της διασποράς (αντιστροφή του brain drain) και την υποδοχή μεταναστών με αυξημένες δεξιότητες.
2. Τη στήριξη της ελληνικής οικογένειας και την αύξηση του ρυθμού γεννήσεων και
3. Την ενεργό γήρανση, ώστε να πάψει το συνταξιοδοτικό σύστημα να τιμωρεί συνταξιούχους που δουλεύουν περικόπτοντας τη σύνταξή τους, ενθαρρύνοντας έτσι την παράνομη εργασία.
Οι συντάκτες της έκθεσης του ΣΕΒ σχολιάζουν ότι, «παρά τα προφανή αδιέξοδα, η έμφαση στον δημόσιο διάλογο στη χώρα μας περιορίζεται σε μη βιώσιμες επιλογές: είτε να ξαναγυρίσουμε στις συντάξεις του παρελθόντος είτε να διεκδικήσουμε πάση θυσία να μην αλλάξει το status quo. Η ελληνική κοινωνία αρνείται να αποδεχθεί το αδιέξοδο και η πολιτική τάξη νομοθετεί πρόχειρες λύσεις και μεταθέτει στο μέλλον βιώσιμες επιλογές».
