Μερικές ώρες, έως και τρεις εβδομάδες το αργότερο, αρκούν για να επιλυθούν ακανθώδεις, περίπλοκες και νομικά δύσκολες ιδιωτικές διαφορές για εκείνους που προτιμούν, έστω και αν είναι λίγοι προς το παρόν, να προσφύγουν στον θεσμό της διαμεσολάβησης, που ισχύει από το 2010, αλλά ελάχιστα εφαρμόζεται για την εκκαθάριση χιλιάδων ιδιωτικών διαφορών εκτός δικαστηρίων.
Δειλά δειλά, όπως δείχνουν τα στατιστικά δεδομένα του Πρωτοδικείου Αθηνών, ο θεσμός της διαμεσολάβησης κερδίζει δικηγόρους και διαδίκους, οι οποίοι επιλέγουν να λύσουν τις διαφορές τους σύντομα, οικονομικά και πολιτισμένα, παρά να τρέχουν για χρόνια στα δικαστήρια, διεκδικώντας το δίκιο τους, όταν το δικαστικό μας σύστημα ήδη βρίσκεται στα πρόθυρα της κατάρρευσης. Την ώρα που τα δικαστήρια βουλιάζουν από χιλιάδες αδίκαστες υποθέσεις, οι αναβολές στην εκδίκαση των υποθέσεων είναι καθημερινό φαινόμενο και η βραδύτητα στην απονομή της Δικαιοσύνης δεδομένη, ο θεσμός της διαμεσολάβησης προβάλλει ως λύση για την επίλυση χιλιάδων ιδιωτικών διαφορών.
Από τα πρακτικά που ήδη κατατίθενται στο Πρωτοδικείο Αθηνών προς επικύρωση (διαδικασία που γίνεται μέσα σε λίγα λεπτά) προκύπτει ότι υποθέσεις που θα κρατούσαν χρόνια στα δικαστήρια, όχι με μία αλλά με πολλές δίκες, λύνονται σύντομα και οριστικά στο πλαίσιο της διαμεσολάβησης, η οποία είναι εδώ και χρόνια εξαιρετικά διαδεδομένη σε Ευρώπη και ΗΠΑ.
Τα παραδείγματα ενδεικτικά. Υπόθεση με πολλαπλό αντικείμενο για τη διευθέτηση σωρείας θεμάτων που προέκυψαν μετά τη λύση του γάμου διαδίκων με ανήλικα παιδιά επιλύθηκε μέσω διαμεσολάβησης σε τρεις περίπου εβδομάδες, ξεκαθαρίζοντας οριστικά τα εξής θέματα: Ποιος θα είχε την επιμέλεια των παιδιών, πώς και πότε θα επικοινωνούσε με τα παιδιά ο γονιός που δεν θα έμενε μαζί τους. Πόσο θα πλήρωνε ο καθένας από τους διαζευγμένους στο κοινό στεγαστικό δάνειο που είχαν πάρει ως σύζυγοι, τι θα γινόταν με τα ποσοστά που είχε ο καθένας στην κοινή, προ του διαζυγίου του, επιχείρηση (ανθοπωλείο) και άλλα.
Για όλα αυτά που επιλύθηκαν σε ένα «πακέτο» από τη διαμεσολάβηση –τη λύση των διαφορών, όπως προβλέπει ο νόμος, αναλαμβάνει έμπειρος και διαπιστευμένος στο υπουργείο Δικαιοσύνης διαμεσολαβητής– αν οι διάδικοι προσέφευγαν στα δικαστήρια, θα χρειάζονταν χρόνια και τουλάχιστον πέντε διαφορετικές δίκες!
Το ίδιο συμβαίνει και με τις κληρονομικές διαφορές, που συνήθως είναι περίπλοκες, με μεγάλες συναισθηματικές (όπως όλες οι οικογενειακές διαφορές) φορτίσεις και με θέματα από νομικής πλευράς δύσκολα και σύνθετα.
Οι υποθέσεις
Οπως τονίζουν στην «Κ» έμπειροι διαπιστευμένοι στο υπουργείο Δικαιοσύνης διαμεσολαβητές, η Ισμήνη Δωρή και η Ελισάβετ Τσέλιου, που μετέχουν στην εταιρεία διαμεσολάβησης «Διάλογος», οι υποθέσεις που φθάνουν προς εξωδικαστική επίλυση σε εφαρμογή του θεσμού της διαμεσολάβησης είναι κυρίως οικογενειακές διαφορές, πλην από τη λύση του γάμου, που απαγορεύεται, κληρονομικές, μισθωτικές διαφορές που σχετίζονται με αποζημιώσεις, με ακίνητα και με επιχειρηματικές διαφορές κυρίως ανάμεσα σε εταίρους που μετέχουν σε εταιρείες ανώνυμες ή άλλες. Κι ενώ μόνον θετικά προσφέρει ο θεσμός της διαμεσολάβησης, η εφαρμογή του επτά ολόκληρα χρόνια μετά τη θεσμοθέτησή του είναι περιορισμένη για πολλούς λόγους. Πρωτίστως, γιατί κυρίως οι δικηγόροι ακόμα προτιμούν, αν και διασφαλίζονται πλήρως η παρουσία τους και η αμοιβή τους, τις προσφυγές στα δικαστήρια, αλλά και ο νόμος δεν προβλέπει την υποχρεωτική προσφυγή στη διαμεσολάβηση για σειρά υποθέσεων, όπως συμβαίνει στο εξωτερικό, όπου μόνον αν η διαμεσολάβηση αποτύχει πηγαίνουν οι διάδικοι στα δικαστήρια.
Μετά ταύτα και με δεδομένη την κατάσταση στη Δικαιοσύνη, ο υπουργός Δικαιοσύνης Σταύρος Κοντονής ετοιμάζει νομοθετική ρύθμιση για ενίσχυση του θεσμού της διαμεσολάβησης με την υποχρεωτική της εφαρμογή σε σειρά υποθέσεων.
