Συναντήσαμε τον Πιερ Κάρλο Πάντοαν ένα μεσημέρι του περασμένου Ιουλίου, στο Palazzo delle Finanze, ένα από τα πιο ιστορικά κτίρια της Ρώμης. Η συνέντευξη έγινε στο πλαίσιο της έρευνας της «Εφ.Συν.» και του Investigate Europe (μιας ομάδας εννέα δημοσιογράφων από οκτώ ευρωπαϊκές χώρες) για τα εργασιακά σε όλη την Ευρώπη και δημοσιεύεται παράλληλα και στην εφημερίδα του Βερολίνου «Tagesspiegel».
Προερχόμενα από κάποιον γνωστό ευρωσκεπτικιστή ή επικριτή της γερμανικής πολιτικής, όσα λέει ο Πάντοαν δεν θα έκαναν εντύπωση. Αλλά εδώ έχουμε να κάνουμε με έναν ακραιφνή ευρωπαϊστή («το πραγματικό δίλημμα», λέει, «είναι μέσα ή έξω»), υποστηρικτή του γερμανικού εργασιακού μοντέλου και εφαρμοστή των περιβόητων μεταρρυθμίσεων που ζητάει το Βερολίνο για τις άλλες χώρες της ευρωζώνης. Ο Πάντοαν εξηγεί πως η Ιταλία έκανε αυτό που έπρεπε, τη «μείωση του κινδύνου» όπως ο ίδιος αποκαλεί τις μεταρρυθμίσεις και την αυστηρή δημοσιονομική πειθαρχία. Τώρα όμως ήρθε η σειρά της Γερμανίας να κάνει αυτό που πρέπει. «Μετά τη μείωση του κινδύνου, χρειαζόμαστε τον επιμερισμό του κινδύνου».
Αλλά εδώ υπάρχει ένα μικρό πρόβλημα: Απέναντι στις ιταλικές προτάσεις, όπως η δημιουργία ενός ευρωπαϊκού μηχανισμού ασφάλισης των ανέργων, ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, λέει ο Πάντοαν, «είναι σθεναρά αντίθετος», γιατί οι Γερμανοί ψηφοφόροι θα έλεγαν ότι δίνουν τα λεφτά τους «στους τεμπέληδες τους Ελληνες και τους Ιταλούς». Ομως, ο Πάντοαν φοβάται πως «ο χρόνος για την Ευρώπη τελειώνει»…
Με προϋπηρεσία ως το Νο 2 του ΟΟΣΑ και ο εκπρόσωπος της Ιταλίας στο ΔΝΤ, ο 67χρονος Πάντοαν είναι ο τέταρτος στη σειρά μη αιρετός υπουργός Οικονομικών της χώρας του. Ανέλαβε το 2014 επί πρωθυπουργίας Ρέντσι, προσωποποιώντας την πρόθεση της κεντροαριστερής κυβέρνησης να κάνει «μεταρρυθμίσεις». Επί των ημερών του Πάντοαν, η Ιταλία εφάρμοσε αλλαγές στην αγορά εργασίας που ώς τότε θεωρούνταν ταμπού, όπως η κατάργηση του άρθρου 18 με την οποία οι απολύσεις έγιναν ευκολότερες.
«Εκτός από περισσότερες δουλειές, χρειαζόμαστε καλύτερες δουλειές»
«Το Jobs Act [ο νόμος για την Απασχόληση που ψηφίστηκε επί Ρέντσι] έφερε μια ισορροπία μεταξύ των δικαιωμάτων των εργαζόμενων και της ανάγκης των εργοδοτών να προσαρμόζουν την παραγωγή στη ζήτηση. Το καταφέραμε αυτό καταργώντας διάφορες άχρηστες αγκυλώσεις στην αγορά εργασίας». Με τη βοήθεια φορολογικών κινήτρων, η Ιταλία δημιούργησε περισσότερες από μισό εκατομμύριο θέσεις εργασίας. Ομως οι μισές από αυτές αφορούν συμβάσεις μερικής απασχόλησης με αμοιβές που δεν αρκούν ούτε καν για τα αναγκαία.
Ο Πάντοαν υπερασπίζεται τις αλλαγές: «Η Ιταλία άνοιξε την αγορά εργασίας της και την έκανε πιο ελκυστική για επενδύσεις» αλλά «χρειάζονται ακόμα να γίνουν πολλά. Πρέπει να βελτιώσουμε τις δεξιότητες των εργαζομένων και να υποστηρίξουμε μια ανάπτυξη χωρίς αποκλεισμούς μέσα από ενεργητικές πολιτικές και δημόσιες επενδύσεις. Εκτός από περισσότερες δουλειές, χρειαζόμαστε καλύτερες δουλειές».