Η χρηματοπιστωτική κρίση του 2008 φαίνεται να άφησε ανεξίτηλα τα σημάδια της στην παγκόσμια οικονομία. Ουσιαστικά αποτέλεσε το ηχηρό καμπανάκι για τους ιθύνοντες χάραξης της νομισματικής πολιτικής, πως το οικονομικό μοντέλο βασισμένο πάνω στην δημιουργία χρέους έχει πια παρέλθει, ωθώντας σταδιακά την παγκόσμια οικονομία σε παλαιά μονοπάτια.
Η κρίση που ξέσπασε πριν εννέα χρόνια, αντιμετωπίστηκε από τις κεντρικές τράπεζες με έναν πακτωλό χρημάτων τα οποία ναι μεν κατάφεραν να επαναφέρουν την οικονομία σε τροχιά ανάκαμψης, δεν κατάφεραν όμως να πετύχουν το ίδιο και στο θέμα του πληθωρισμού, αλλά και σε αυτό των συνθηκών εργασίας, και των μισθών. Παρότι η ανεργία στις μεγαλύτερες οικονομίες του κόσμου έχει υποχώρηση σε προ κρίσης επίπεδα, κάτι δείχνει να μην είναι ξανά το ίδιο.
Εάν εξαιρέσουμε την χώρα μας, αρκετοί εργαζόμενοι σε ανεπτυγμένες χώρες κάνουν λόγο για την αύξηση του κόστους διαβίωσης, αλλά και την στασιμότητα που παρατηρείται στους μισθούς. Αυτό το καλοκαίρι είχα την ευκαιρία να συνομιλήσω με συμπατριώτες μας οι οποίοι ζουν κι εργάζονται στην νούμερο ένα οικονομία της Ευρώπης, την Γερμανία. Μου ανέφεραν πως παρά του ότι βρίσκουν σχετικά εύκολα εργασία, δεν μπορούν να αποταμιεύσουν, αφού το μεγαλύτερο μέρος του μισθού τους ξοδεύεται σε λογαριασμούς και φόρους. Επίσης, έδειξαν ενοχλημένοι για το γεγονός ότι ισχύουν δύο μέτρα και δύο σταθμά μεταξύ των εργαζομένων και των πλουσίων όσων αφορά το θέμα της φορολογίας.
Πια όμως είναι η αλήθεια; Σύμφωνα με την έκθεση του διεθνή οργανισμού ILO με τίτλο «Global Wage Report 2016/17», η ανάκαμψη που σημειώθηκε στους μισθούς από το 2010 και μετά, άρχισε να υποχωρεί σταδιακά μετά το 2012, αφού από το 2,5% υποχώρησε στο 1,7% το 2015, καταγράφοντας το χαμηλότερο επίπεδο των τελευταίων τεσσάρων ετών. Εάν εξαιρεθεί η Κίνα, όπου οι μισθοί κατέγραψαν την μεγαλύτερη αύξηση στον κόσμο, η αύξηση των μισθών από το 1,6% το 2012 υποχώρησε στο 0,9% το 2015.
Ανάμεσα στις ανεπτυγμένες και αναπτυσσόμενες χώρες του G20, η πραγματική αύξηση των μισθών υποχώρησε από το 6,6% το 2012 στο 2,5% το 2015! Δηλαδή η ανάκαμψη της παγκόσμιας οικονομίας από την κρίση του 2008 ευνόησε περισσότερο τις είκοσι οικονομικά ισχυρότερες χώρες του κόσμου, οι οποίες τα τελευταία χρόνια δείχνουν να αντιμετωπίζουν προβλήματα με την διανομή των κερδών τους. Πιο συγκεκριμένα: στην Ασία η αύξηση των μισθών ενισχύθηκε 4% το 2015, στην κεντρική και δυτική Ασία +3,4%, στις αραβικές χώρες +2,1%, και στην Αφρική +2%. Στην Λατινική Αμερική και την Καραϊβική -1,3%, και στην Ανατολική Ευρώπη -5,2%, στις ΗΠΑ +2%, και στην νότια, βόρειο και δυτική Ευρώπη +1,9%.
Όσο αφορά τις ανεπτυγμένες χώρες του G20, η αύξηση στους μισθούς ενισχύθηκε από 0,2% το 2012 στο 1,7% το 2015, καταγράφοντας την μεγαλύτερη αύξηση των τελευταίων δέκα ετών. Σύμφωνα με την έκθεση του Διεθνούς Οργανισμού Εργασίας, η τάση στους μισθούς συνεχίζει να παραμένει πτωτική.
Εκτός όμως από την κατάσταση που επικρατεί στους μισθούς των εργαζομένων παγκοσμίως, ανησυχητικό αποτελεί και το γεγονός της απασχόλησης ως προς τον πληθυσμό. Όπως μπορούμε να διακρίνουμε στο παρακάτω γράφημα, η απασχόληση ως προς τον πληθυσμό παγκοσμίως συνεχίζει να καταγράφει σημαντική υποχώρηση, όπου από το 60,57% που ήταν το 2007 υποχώρησε στο 59,22% το 2016. Βέβαια, τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μία σταθεροποίηση, η οποία όμως συνεχίζει να παραμένει εύθραυστη εάν συνυπολογίσει κανείς την στασιμότητα που καταγράφει η παγκόσμια οικονομία.
Πηγή:Fred graph
Όπως μπορούμε να αντιληφθούμε από τα παραπάνω, οι συνθήκες στην αγορά εργασίας παγκοσμίως συνεχίσουν να παραμένουν ευαίσθητες, δίνοντας μια απάντηση και στο γιατί ο πληθωρισμός στις μεγαλύτερες οικονομίες του κόσμου συνεχίζει να παραμένει κάτω από τον στόχο που έχουν θέσει οι κεντρικές τράπεζες. Εξάλλου εάν εξαιρέσουμε τις ΗΠΑ, στην Ευρώπη οι ποσοτικές χαλαρώσεις της ΕΚΤ είχαν ως κύριο στόχο την σωτηρία των τραπεζών και την παροχή ρευστότητας σε αυτές, αγνοώντας επιδεικτικά την κατάσταση της ευρωπαϊκής οικονομίας, με τα κεφαλαιακά έξοδα (CAPEX) των εταιρειών του δείκτη Eurostoxx 600 να παραμένουν σε ιδιαίτερα χαμηλά επίπεδα, έναντι των αμερικανικών εταιρειών. Ας ελπίσουμε πως οι κεντρικές τράπεζες θα εστιάσουν αυτή την φορά στην πραγματική οικονομία και στις συνθήκες εργασίας, διότι σε αντίθετη περίπτωση η επόμενη παγκόσμια κρίση ίσως διατηρηθεί για πολύ καιρό.
Θεόδωρος Σεμερτζίδης
Χρημ/κος Αναλυτής
