«Ευνοημένη» είναι η Ελλάδα σε σχέση με την Ιταλία όσον αφορά τις μετεγκαταστάσεις προσφύγων: λίγες εβδομάδες πριν από την εκπνοή του προγράμματος (στις 26 Σεπτεμβρίου), έχουν μετεγκατασταθεί 19.244 πρόσφυγες αντί των 29.288 για τους οποίους είχαν δεσμευτεί επισήμως τα υπόλοιπα κράτη-μέλη (ποσοστό 66%) ενώ από την Ιταλία έχουν μετεγκατασταθεί 8.451 πρόσφυγες αντί 15.742 (ποσοστό 54%).
Στις τέσσερις εκθέσεις προόδου που ενέκρινε την Τετάρτη η ευρωπαϊκή Επιτροπή, χαρακτηρίζει ως θετικά τα μέχρι σήμερα αποτελέσματα της μετεγκατάστασης αλλά καλεί τα κράτη-μέλη να επιταχύνουν τον ρυθμό. Τονίζει επίσης ότι η συμφωνία ΕΕ-Τουρκίας για το προσφυγικό συνεχίζει να εξασφαλίζει σταθερά χαμηλούς αριθμούς παράτυπων αφίξεων στην Ελλάδα, ότι στη διάρκεια του καλοκαιριού μειώθηκαν οι παράτυπες διελεύσεις και οι θάνατοι στην Κεντρική Μεσόγειο κυρίως χάρη στις προσπάθειες της Ιταλίας καθώς και ότι τα εργαλεία της Ευρωπαϊκής Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής είναι πλέον σε εφαρμογή αλλά απαιτούνται περισσότερες προσπάθειες από τα κράτη μέλη σχετικά με τις επιστροφές παράτυπων μεταναστών.
«Είμαστε στο σωστό δρόμο και τα αποτελέσματα φαίνονται στην πράξη. Ωστόσο, οι προκλήσεις και οι παράγοντες κινδύνου σχετικά με τη μετανάστευση παραμένουν», δήλωσε ο αντιπρόεδρος της Επιτροπής Φρανς Τίμερμανς.
Η Επιτροπή καλεί τα κράτη κράτη-μέλη να επιταχύνουν τον ρυθμό μετεγκατάστασης δεδομένου ότι περίπου 2.800 άτομα περιμένουν να μετεγκατασταθούν από την Ελλάδα ενώ νέοι αιτούντες φτάνουν καθημερινά στην Ιταλία.
Ειδικότερα για την Ελλάδα, ορισμένα κράτη-μέλη (Μάλτα και Λετονία) έχουν ήδη καλύψει τις κατανομές που τους αναλογούν _ αν και όπως καταγγέλλουν οι Λετονοί, περισσότεροι από το 80% των προσφύγων που μετεγκαταστάθηκαν εκεί έχουν αναχωρήσει από τη χώρα για να εγκατασταθούν παράνομα στη Γερμανία και στη Σουηδία. Άλλα κράτη-μέλη (Φινλανδία, Λιθουανία, Λουξεμβούργο, Σουηδία) προσεγγίζουν τον στόχο.
Η Τσεχία, η Ουγγαρία και η Πολωνία εξακολουθούν να παραβιάζουν τις νομικές τους υποχρεώσεις, και δεν έχουν προβεί σε καμία μετεγκατάσταση (Ουγγαρία και Πολωνία) ή δεν έχουν δεσμευθεί για θέσεις μετεγκατάστασης επί ένα έτος και πλέον (Τσεχία). Για τον λόγο αυτό, στις 26 Ιουλίου, η Επιτροπή κίνησε τις διαδικασίες επί παραβάσει. Το επόμενο στάδιο είναι να αποφασιστούν οι κυρώσεις προς τα κράτη-μέλη που δεν θα συμμορφωθούν, οι οποίες ενδεχομένως θα έχουν την μορφή στέρησης κονδυλίων από την ΕΕ. Όπως είπε χαρακτηριστικά στο Βήμα ανώτατος αξιωματούχος από τις Βρυξέλλες, «δεν μπορούν να κάνουν ουρά για να πάρουν τα κονδύλια αλλά να μην εκπληρώνουν τις υποχρεώσεις τους».
Η νομική υποχρέωση των κρατών μελών να προβούν σε μετεγκαταστάσεις δεν τελειώνει στις 26 Σεπτεμβρίου αλλά πρέπει να φροντίσουν για την μετεγκατάσταση όλων των προσφύγων που την δικαιούνται και θα έχουν φθάσει στην Ελλάδα ή στην Ιταλία ως τις 26 Σεπτεμβρίου 2017.
Τέλος, όπως αναφέρει η Επιτροπή για τη συμφωνία ΕΕ-Τουρκίας, παρά την ελαφρά αύξηση των αφίξεων κατά τους θερινούς μήνες (όπως είχε συμβεί και πέρσι), ο αριθμός των ημερήσιων διελεύσεων από την Τουρκία στα ελληνικά νησιά παρέμεινε χαμηλός από την τελευταία έκθεση στις 13 Ιουνίου, με 75 αφίξεις ημερησίως κατά μέσο όρο. Ωστόσο, εξακολουθούν να απαιτούνται σημαντικές πρόσθετες προσπάθειες προκειμένου να μειωθεί ο αριθμός των συσσωρευμένων αιτήσεων ασύλου στα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου και να αυξηθούν οι επιστροφές προς την Τουρκία.
