Πιο αυστηροί νόμοι, εντατικοί έλεγχοι, επέκταση της παραγραφής, εξάλειψη φορολογικών παραδείσων. Αρκούν άραγε όλα αυτά για την αποτελεσματική καταπολέμηση της φοροδιαφυγής με διεθνή συνεργασία;
Δύσκολες εποχές για όσους επιδίδονται στη φοροαποφυγή και προσπαθούν να διοχετεύσουν χρήματα σε φορολογικούς παραδείσους. Από τις 30 Σεπτεμβρίου η Γερμανία και άλλες 50 χώρες αρχίζουν να ανταλλάσσουν πληροφορίες για τραπεζικούς λογαριασμούς με φορολογικό ενδιαφέρον. Με απλά λόγια: σε κάθε χώρα, η φορολογική διοίκηση θα λαμβάνει πληροφορίες για κινήσεις περιουσιακών στοιχείων από τους υπόχρεους φορολογικής δήλωσης σε άλλες χώρες. Αυτό σημαίνει ότι γίνεται πιο εύκολη η διασταύρωση στοιχείων και ο εντοπισμός των παραβατών.
Οι πρώτες ανταλλαγές στοιχείων για τραπεζικούς λογαριασμούς θα αφορούν τις κινήσεις του 2016. Και δεν περιλαμβάνουν μόνο την ιδιωτική περιουσία του καθενός, αλλά και στοιχεία που αφορούν ιδρύματα, καταπιστεύματα, διαχείριση κεφαλαίων. Σκοπός των αρμοδίων υπηρεσιών είναι κυρίως να εντοπίσουν κινήσεις λογαριασμών προς τους τελευταίους φορολογικούς παραδείσους που έχουν απομείνει, καθώς και αδήλωτα περιουσιακά στοιχεία που πιθανώς κρύβονται στις χώρες αυτές. Από τον Σεπτέμβριο του 2018, η ανταλλαγή πληροφοριών θα επεκταθεί σε 101 χώρες αλλά θα περιλαμβάνει ήδη τις κινήσεις του 2017.
Προς κατάργηση το “τραπεζικό απόρρητο”
Είναι ξεκάθαρο ότι “το τραπεζικό απόρρητο με την παλαιά του μορφή έχει πλέον καταργηθεί”, όπως είχε δηλώσει ο υπουργός Οικονομικών της Γερμανίας Βόλφγκανγκ Σόιμπλε από τον Οκτώβριο του 2014, όταν 51 χώρες υπέγραψαν τη σχετική συμφωνία στο Βερολίνο. Και όλα αυτά πριν ακόμη έρθουν στο φως της δημοσιότητας οι αποκαλύψεις των Panama Papers, που αφορούν ένα ευρύτατο δίκτυο οργανωμένης φοροαποφυγής. Στα τέλη Απριλίου η γερμανική Βουλή ψήφισε νέους, πιο αυστηρούς νόμους για να καταπολεμήσει το ξέπλυμα χρήματος και να εξαλείψει τους φορολογικούς παραδείσους. Τα νέα μέτρα τίθενται σε ισχύ τον Ιανουάριο του 2018 και προβλέπουν, μεταξύ άλλων, ενημέρωση των φορολογικών αρχών για επιχειρηματικές συμμετοχές στο εξωτερικό, καθώς και για διασυνδέσεις τραπεζών με υπεράκτιες εταιρίες.
Παράλληλα επεκτείνεται η ανταλλαγή πληροφοριών για τραπεζικούς λογαριασμούς και ουσιαστικά καταργείται το “φορολογικό τραπεζικό απόρρητο” που ίσχυε τα τελευταία 10 χρόνια στη γερμανική νομοθεσία. Στο εξής οι αρμόδιες αρχές θα μπορούν να πραγματοποιούν ελέγχους ακόμη και χωρίς να υπάρχει συγκεκριμένη υποψία για τέλεση αδικήματος, ενώ η φοροαποφυγή μέσω υπεράκτιας εταιρίας θα θεωρείται βαριάς μορφής φοροδιαφυγή, η οποία για δέκα ολόκληρα χρόνια δεν θα παραγράφεται. Επιπλέον τον Μάιο η γερμανική Βουλή ενέκρινε τη σύσταση ειδικού μητρώου, στο οποίο θα καταγράφονται οι πραγματικοί ιδιοκτήτες εταιριών, ενώ στις αρχές Ιουλίου οι διωκτικές αρχές αγόρασαν ολόκληρη την τράπεζα δεδομένων των Panama Papers.
“Αγώνας κατά της Λερναίας Ύδρας”
Πρόσφατα η Δημοκρατία Τρινιντάντ και Τομπάγκο ήταν η μόνη χώρα που είχε απομείνει στη “μαύρη λίστα” του ΟΟΣΑ για τις μη συνεργάσιμες χώρες. Σημαίνει αυτό ότι έχει καταπολεμηθεί πλέον η διεθνής φοροδιαφυγή; Ακόμη και ο ίδιος ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε δεν ισχυρίζεται κάτι τέτοιο. “Είναι σαν να αγωνίζεσαι κατά της Λερναίας Ύδρας” λέει, τονίζοντας ότι οι επιτήδειοι σκαρφίζονται συνεχώς νέα, πιο περίπλοκα μοντέλα για να εξοικονομήσουν φόρους.
