Προς ένα νέο και οριστικό σύστημα ΦΠΑ για την Ε.Ε.
Τα έσοδα από τον ΦΠΑ αποτελούν ένα μεγάλο έσοδο για την ευρωπαϊκή ένωση το οποίο αυξάνεται σημαντικά. Το 2015 τα έσοδα από το ΦΠΑ για την Ε.Ε. ξεπέρασαν το 1 τρισεκατομμύριο ευρώ, ποσό που αντιστοιχεί στο 7% του Α.Ε.Π. της Ε.Ε.
Ωστόσο, παρά τις πολλές μεταρρυθμίσεις, το σύστημα ΦΠΑ δεν μπόρεσε να συμβαδίσει με τις προκλήσεις της σημερινής παγκόσμιας, ψηφιακής και κινητής οικονομίας. Το ισχύον σύστημα ΦΠΑ χρονολογείται από το 1993 και προοριζόταν να αποτελέσει μεταβατικό σύστημα. Είναι κατακερματισμένο και υπερβολικά περίπλοκο για τον αυξανόμενο αριθμό επιχειρήσεων που λειτουργούν διασυνοριακά και αφήνει την πόρτα ανοιχτή στην απάτη: Οι εγχώριες και διασυνοριακές συναλλαγές αντιμετωπίζονται διαφορετικά και τα αγαθά ή οι υπηρεσίες μπορούν να αγοραστούν χωρίς ΦΠΑ στην Ενιαία Αγορά.
Συνολικά, χάνονται περισσότερα από 150 δισ. ευρώ ΦΠΑ κάθε χρόνο, πράγμα που σημαίνει ότι τα κράτη μέλη χάνουν έσοδα που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για τα σχολεία, τους δρόμους και την υγειονομική περίθαλψη. Από αυτό εκτιμάται ότι περίπου 50 δισ. ευρώ – ή 100 ευρώ ανά πολίτη της Ε.Ε. κάθε χρόνο – οφείλονται σε διασυνοριακή απάτη στον τομέα του ΦΠΑ. Αυτά τα χρήματα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη χρηματοδότηση εγκληματικών οργανώσεων, συμπεριλαμβανομένης της τρομοκρατίας.
Με τη σημερινή δέσμη μέτρων, η Επιτροπή προτείνει να αλλάξει θεμελιωδώς το ισχύον σύστημα ΦΠΑ φορολογώντας τις πωλήσεις αγαθών από μια χώρα της ΕΕ σε μια άλλη με τον ίδιο τρόπο που πωλούνται αγαθά στα επιμέρους κράτη μέλη. Αυτό θα δημιουργήσει ένα νέο και οριστικό σύστημα ΦΠΑ για την Ε.Ε.
Εκτιμάται ότι ο αριθμός των 50 δισ. ευρώ λόγω διασυνοριακής απάτης θα μειωθεί κατά 80% χάρη στην προτεινόμενη μεταρρύθμιση.
Σύμφωνα με τις προτάσεις της Επιτροπής, ο ΦΠΑ θα χρεωθεί τώρα για το διασυνοριακό εμπόριο (ενδοκοινοτικό) μεταξύ επιχειρήσεων. Επί του παρόντος, αυτός ο τύπος εμπορίου απαλλάσσεται από τον ΦΠΑ, παρέχοντας ένα εύκολο κενό για τις αδυσώπητες επιχειρήσεις να εισπράττουν ΦΠΑ και στη συνέχεια να εξαφανίζονται χωρίς να παραδώσουν τα χρήματα στην εκάστοτε κυβέρνηση.
Θα είναι απλούστερο για τις εταιρείες που πωλούν διασυνοριακά να ασχολούνται με τις υποχρεώσεις τους στον τομέα του ΦΠΑ, χάρη σε ένα “One Stop Shop”. Οι έμποροι θα μπορούν να κάνουν δηλώσεις και πληρωμές χρησιμοποιώντας μια ενιαία διαδικτυακή πύλη στη δική τους γλώσσα και σύμφωνα με τους ίδιους κανόνες και πρότυπα διαχείρισης όπως στη χώρα τους. Στη συνέχεια, τα κράτη μέλη θα πληρώσουν άμεσα τον ΦΠΑ, όπως συμβαίνει ήδη για όλες τις πωλήσεις ηλεκτρονικών υπηρεσιών.
Η Επιτροπή προτείνει επίσης την εφαρμογή της αρχής του «προορισμού», σύμφωνα με την οποία το τελικό ποσό του ΦΠΑ καταβάλλεται πάντα στο κράτος μέλος του τελικού καταναλωτή και χρεώνεται με τον συντελεστή του εν λόγω κράτους μέλους. Πρόκειται για μια μακροχρόνια δέσμευση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, με την υποστήριξη των κρατών μελών. Έχει ήδη εφαρμοστεί στη πώληση ηλεκτρονικών υπηρεσιών.
Η πρόταση προβλέπει την απλούστευση των κανόνων τιμολόγησης, επιτρέποντας στους πωλητές να εκδίδουν τα τιμολόγια σύμφωνα με τους κανόνες της χώρας τους, ακόμη και όταν διεξάγονται διασυνοριακές συναλλαγές (Ενδοκοινοτικές συναλλαγές). Οι εταιρείες δεν θα είναι πλέον υποχρεωμένες να καταρτίζουν κατάλογο των διασυνοριακών συναλλαγών (ενδοκοινοτικών συναλλαγών) για τη φορολογική τους αρχή [η αποκαλούμενη «ανακεφαλαιωτική δήλωση» (VIES)].
Η σημερινή πρόταση εισάγει επίσης την έννοια του πιστοποιημένου υποκείμενου στον φόρο – μιας κατηγορίας αξιόπιστης επιχείρησης που θα επωφεληθεί από πολύ απλούστερους κανόνες εξοικονόμησης χρόνου.
Αυτή η νομοθετική πρόταση θα σταλεί στα κράτη-μέλη στο Συμβούλιο για συμφωνία και στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για διαβούλευση. Η Επιτροπή θα ακολουθήσει αυτή την πρωτοβουλία το 2018 με μια λεπτομερή νομική πρόταση για την τροποποίηση της τεχνικής ονομαζόμενης «οδηγίας για τον ΦΠΑ» έτσι ώστε να μπορέσει να εφαρμοστεί ομαλά το οριστικό καθεστώς ΦΠΑ που προτείνεται σήμερα.
Σχετικά links
Commission proposals on VAT for e-commerce (December 2016)
