Το αυτονομιστικό κίνημα στην Καταλονία τον 19ο αιώνα – Η ανακήρυξη της Καταλανικής Δημοκρατίας – Η κατάργηση του κράτους από τον Φράνκο
Με ιδιαίτερο ενδιαφέρον και ανησυχία, παρακολουθούμε τις σημερινές δραματικές εξελίξεις στην Καταλονία. Είναι πραγματικά θλιβερά όσα διαδραματίζονται στην περιοχή αυτή της Ισπανίας.Κάποιοι, ως συνήθως, έπεσαν από τα σύννεφα, κάποιοι άλλοι όχι.
Η Καταλονία έχει μακρά ιστορία όπως και το ζήτημα της αυτονομίας – ανεξαρτησίας της. Ας δούμε μερικά ενδιαφέροντα, πιστεύουμε, στοιχεία γι’ αυτήν.
Καταλονία – Γεωγραφικά Στοιχεία
Η Καταλονία (ή Καταλωνία), βρίσκεται στο Β.Α. τμήμα της Ισπανίας και συνορεύει βόρεια με τη Γαλλία και την Ανδόρα. Έχει έκταση 32.114 τ.χλμ. και πληθυσμό, γύρω στα 7.350.000 κατοίκους. Πρωτεύουσα της είναι η Βαρκελώνη. Η Καταλονία χωρίζεται σε 4 επαρχίες που έχουν ως πρωτεύουσες τις μεγαλύτερες πόλεις της: Βαρκελώνη, Λέ(ρ)ιδα, Ταραγόνα και Ζιρόνα (ή Χιρόνα).
Η ιστορία της Καταλονίας
Η Καταλονία, ήταν μία από τις πρώτες ρωμαϊκές κτήσεις στην Ισπανία. Τον 5ο αιώνα καταλήφθηκε από τους Γότθους, το 712 από τους Μαυριτανούς και στα τέλη του 8ου αιώνα από τον Καρλομάγνο που την ενέταξε στο βασίλειό του ως παραμεθόρια περιοχή διοικούμενη από κόμη. Η κυριαρχία των Φράγκων στην Καταλονία, τελείωσε στα χρόνια της βασιλείας του κόμη Μπορέλ (ο οποίος πέθανε το 991).
Η Καταλονία, ενώθηκε με την Αραγόνα, υπό τον ίδιο βασιλιά, το 1137. Το Generalitat de Catalunya, που ιδρύθηκε το 1289, υπερασπίστηκε τις παραδοσιακές καταλανικές ελευθερίες. Οι Καταλανοί, κυριαρχούσαν στην ένωση με την Αραγόνα ως το 1410. Η αραγονική δυναστεία Τρασταμάρα που ανέβηκε στον θρόνο, αντιμετώπισε τη μεγάλη δυσαρέσκεια των Καταλανών.
Αποκορύφωμά της, ήταν μια μεγάλη αλλά αποτυχημένη εξέγερση, στη διάρκεια της βασιλείας του Ιωάννη Β’ (1462 – 1472). Με τον γάμο του Ιωάννη Β’ με την Ισαβέλα της Καστίλης, η Ισπανία ενοποιήθηκε και η Καταλονία συμπεριλήφθηκε σ’ αυτή. Ωστόσο, μεταξύ 1640 και 1653, διακήρυξε την ανεξαρτησία της και εντάχθηκε στο κράτος των Αψβούργων, μετά από εγγυήσεις που έλαβε για την αυτονομία της. Όμως, η αυτονομία της καταργήθηκε με βασιλικό διάταγμα του 1716.
Το αυτονομιστικό κίνημα στην Καταλονία, αναθερμάνθηκε στις αρχές του 19ου αιώνα και ενισχύθηκε μετά το 1876, όταν η Εκκλησία οδηγήθηκε σε υποστήριξή του. Νέο δυναμισμό, απόκτησε ο καταλανικός εθνικισμός με τη νίκη (1901) του νέου, τότε, κόμματος Lliga Regionalista. Ως το 1913, είχε κατακτηθεί μικρός βαθμός αυτοδιάθεσης. Η εμφάνιση του Πρίμο δε Ριβέρα στην πολιτική σκηνή (1923), οδήγησε στον σχηματισμό της αριστερής συμμαχίας Esquerra Republicanna, η οποία θριάμβευσε στις δημοτικές εκλογές του 1931.
Αμέσως μετά, ο Πρίμο δε Ριβέρα, ανακήρυξε την Καταλανική Δημοκρατία. Ακολούθησαν συμβιβαστικές διαβουλεύσεις με την κεντρική κυβέρνηση και τον Σεπτέμβριο του 1932, αναγνωρίστηκε με νόμο του ισπανικού κράτους η αυτονομία της Καταλονίας, Ο Φράνκο, κατάργησε τη Δημοκρατία της Καταλονίας το 1938. Η καταλανική κυβέρνηση, εξόριστη πλέον, είχε έδρα στο Παρίσι (1945-1947) και αργότερα στο Μεξικό.
Μετά τον θάνατο του Φράνκο (1975) και την επάνοδο της Ισπανίας στη δημοκρατία, με το Σύνταγμα του 1978, η Καταλονία ανέκτησε τη δική της πολιτιστική και πολιτισμική ταυτότητα.
Το 2006, τροποποιήθηκε το Σύνταγμα του 1978, μετά από διαπραγματεύσεις με την κεντρική κυβέρνηση της Ισπανίας και επικύρωσή του με δημοψήφισμα.
Η κυβέρνηση της Καταλονίας έχει σημαντικές αρμοδιότητες σε 33 τομείς. Το Καταλανικό Κοινοβούλιο αποτελείται από 135 βουλευτές, ενώ ο πρόεδρος της Καταλονίας (σήμερα τη θέση αυτή κατέχει ο Κάρλες Πουτζδεμόν) εκλέγεται από το Κοινοβούλιο.
Να αναφέρουμε τέλος, τρία έργα, το “Χρονικό” του Bernat Desclot που γράφτηκε κατά το β’ μισό του 13ου αιώνα και τα “Lo Crestia” και “Regiment de la Cosa Publica” του Fransesc Eixemenis (περ. 1327-1409), τα οποία έχουν παίξει πολύ σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση του καταλανικού εθνικισμού.
Και να μην ξεχνάμε, τη φοβερή Καταλανική Εταιρεία, με έντονη δράση και παρουσία στο Βυζάντιο και, κυρίως, στη Νότια Ελλάδα, μετά τη μάχη της Κωπαΐδας το 1311, όπως είδαμε και σε δύο άρθρα στο protothema.gr!
