Οι ελεγχόμενοι θα συμπληρώνουν απολογητικό υπόμνημα – Καλούνται να αποκαλύπτουν όλες τις κινήσεις των τραπεζικών τους λογαριασμών από το 2006 έως και το 2016 – Θα πρέπει να στοιχειοθετούν όλες τις προσωπικές, οικογενειακές και επαγγελματικές δαπάνες
Νέου τύπου ελέγχους εγκαινιάζουν οι ελεγκτικές αρχές, αρχίζοντας από φορολογουμένους τα ονόματα των οποίων περιλαμβάνονται στη λίστα των εμβασμάτων.
Σύμφωνα με πληροφορίες, αξιοποιώντας τις «έμμεσες τεχνικές ελέγχου» που εισήχθησαν στο εθνικό δίκαιο έπειτα από παρότρυνση των δανειστών τα τελευταία χρόνια, εκδόθηκαν ήδη και άρχισαν να κοινοποιούνται οι πρώτες εντολές ελέγχου με βάση τις οποίες ο φορολογούμενος καλείται να συμπληρώσει ένα πολυσέλιδο «απολογητικό» σημείωμα, δίνοντας εξηγήσεις και λεπτομερή ανάλυση των δαπανών και των εσόδων του τα τελευταία δέκα χρόνια.
Με βάση τα έντυπα αυτά, ο ελεγχόμενος πρέπει να αποκαλύψει στοιχεία για τις κινήσεις όλων των τραπεζικών τους λογαριασμών από το 2006 έως και το 2016, αλλά και για τις προσωπικές, οικογενειακές και επαγγελματικές δαπάνες ή άλλες συναλλαγές που έχει πραγματοποιήσει κατά το ελεγχόμενο χρονικό διάστημα.
Μεταξύ άλλων όμως, του ζητούνται και στοιχεία τα οποία συλλέγει ήδη εδώ και χρόνια η εφορία όπως, για παράδειγμα, για δαπάνες λογαριασμών από τις ΔΕΚΟ ή εταιρίες κινητής τηλεφωνίας, πληρωμές για καταναλωτικές δαπάνες με δάνεια ή πιστωτικές κάρτες από τράπεζες, δίδακτρα από ιδιωτικά σχολεία, δαπάνες που γίνονται σε γυμναστήρια κλπ.
«Χαρτί και καλαμάρι»
Η μέθοδος ελέγχου του ύψους των «τραπεζικών καταθέσεων και των δαπανών σε μετρητά» στηρίζεται στο σκεπτικό ότι τα εισοδήματα που αποκτώνται είτε κατατίθενται σε πιστωτικά ιδρύματα είτε δαπανώνται. Η χρήση της μεθόδου αυτής μπορεί να δώσει στον ελεγκτή ενδείξεις για την ύπαρξη μη δηλωθέντων εισοδημάτων. Η επιλογή της μεθόδου αυτής για τον έλεγχο και τον προσδιορισμό του φορολογητέου εισοδήματος με βάση την ανάλυση του πλούτου (τραπεζικές καταθέσεις) και της κατανάλωσης (ύψος δαπανών) θεωρείται καταλληλότερη για τον έλεγχο των φυσικών προσώπων. Ωστόσο, μπορεί να χρησιμοποιηθεί και για τον έλεγχο των επιχειρήσεων, ειδικά στην περίπτωση αυτών που ανήκουν ή ελέγχονται από μικρό αριθμό φυσικών προσώπων.
Με βάση αυτήν την έμμεση τεχνική ελέγχου, υπολογίζονται ανά έτος όλες οι εισροές ποσών στους τραπεζικούς λογαριασμούς τους φορολογούμενου και, στη συνέχεια αφαιρούνται οι αναλήψεις, για να φανεί η «καθαρή οικονομική θέση» του ελεγχόμενου. Στη συνέχεια αφαιρούνται τα ποσά που απαλλάσσονται από τη φορολογία (π.χ. ποσά από εκταμιεύσεις δανείων) και προστίθενται τα ποσά που δαπάνησε ο ελεγχόμενος με μετρητά για την κάλυψη οικογενειακών, προσωπικών, επαγγελματικών ή άλλων δαπανών.
Η χρήση έμμεσων τεχνικών ελέγχου στο πλαίσιο φορολογικών ελέγχων έχει αποτελέσει αντικείμενο ανάλυσης τόσο από τον ΟΟΣΑ όσο και από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. Στη χώρα μας εισήχθησαν για πρώτη φορά το 2011 (με το Ν. 4038/2011, όπως τροποποιήθηκε με το Ν.4079/2012). Η χρήση των έμμεσων τεχνικών ελέγχου οδηγεί στον προσδιορισμό του φορολογητέου εισοδήματος του φορολογούμενου μέσω της ανάλυσης της οικονομικής του κατάστασης, κάνοντας χρήση πληροφοριών από διάφορες πηγές, πέρα από τη δήλωση και τα επίσημα βιβλία και στοιχεία του φορολογούμενου.
