Στην πρώτη γραμμή του αμερικανικού επενδυτικού – και όχι μόνο – ενδιαφέροντος για τη χώρα μας βρίσκεται ο ενεργειακός τομέας. Αμερικανικές επιχειρήσεις για πρώτη φορά μετά από χρόνια βρίσκονται σε συζητήσεις και εξετάζουν συγκεκριμένα επενδυτικά σχέδια, την ίδια στιγμή που Αμερικανοί αξιωματούχοι με δηλώσεις τους, επισημαίνουν τον κρίσιμο ρόλο της χώρας μας, όχι μόνο από οικονομικής αλλά και από γεωπολιτικής σκοπιάς. Ζητήματα ενεργειακής πολιτικής αναμένεται μάλιστα να βρεθούν ψηλά στην ατζέντα των επαφών που θα έχει ο πρωθυπουργός Α. Τσίπρας στις Ηνωμένες Πολιτείες, όπου θα συνοδεύεται από την ηγεσία του υπουργείου ανάπτυξης (Δ. Παπαδημητρίου, Α. Χαρίτσης).
Η αναθέρμανση των ελληνοαμερικανικών ενεργειακών σχέσεων έχει ξεκινήσει με αφορμή την κατασκευή του αγωγού TAP που μετατρέπει την Ελλάδα σε νότια ενεργειακή πύλη της ΕΕ και των Βαλκανίων για το φυσικό αέριο της Κασπίας. Ενδεικτικές ήταν οι πρόσφατες αναφορές της επιτετραμμένης της αμερικανικής πρεσβείας στην Αθήνα Kate Marie Byrnes, η οποία υπογράμμισε τη σημασία της γεωγραφικής θέσης της Ελλάδας, η οποία “μπορεί να προσφέρει διαφοροποίηση των πηγών ενέργειας για την ΕΕ”. Η κ. Μπερνς μάλιστα υπογράμμισε την υποστήριξη της Ουάσιγκτον σε έργα που θα βοηθήσουν σε αυτήν την κατεύθυνση.
Τα project
Στην πρώτη γραμμή του αμερικανικού ενδιαφέροντος βρίσκονται οι τομείς του φυσικού αερίου και του πετρελαίου. Στο πλαίσιο αυτό υπάρχουν το τελευταίο διάστημα συζητήσεις της αμερικανικής εταιρείας Tellurian Energy, να εισέλθει στο μετοχικό σχήμα της εταιρείας που αναπτύσσει το roject του πλωτού τερματικού υγροποιημένου φυσικού αερίου της Αλεξανδρούπολης.
Πρόκειται για την εταιρεία που έχει δημιουργηθεί από πρώην στελέχη της εταιρεία Cheniere Energy, η οποία αυτή τη στιγμή είναι ο μεγαλύτερος εξαγωγέας αμερικανικού υγροποιημένου φυσικού αερίου LNG. Συγκεκριμένα η εταιρεία Tellurian δημιουργήθηκε από το πρώην στέλεχος της Cheniere Charif Souki, ο οποίος στην προηγούμενη θητεία του είχε επίσης διαπραγματευτεί για λογαριασμό της αμερικανικής εταιρείας την είσοδο στο project της Αλεξανδρούπολης.
Ανεξάρτητα από την είσοδο ή όχι της αμερικανικής εταιρείας στο LNG της Αλεξανδρούπολης, πληροφορίες θέλουν να έχει αναθερμανθεί το ενδιαφέρον για εξαγωγές αμερικανικού φυσικού αερίου στη χώρα μας. Το βασικότερο πρόβλημα αφορά στο κόστος καθώς το αμερικανικό σχιστολιθικό φυσικό αέριο σύμφωνα με στοιχεία που παρουσιάστηκαν πρόσφατα σε ενεργειακό συνέδριο, αυτή τη στιγμή είναι ακριβότερο κατά 3 έως 4 δολάρια/mmbtu σε σχέση με το ανταγωνιστικό αέριο από άλλες πηγές. Εντούτοις εποχιακά οι τιμές συγκλίνουν ενώ εκτιμάται ότι σταδιακά η απόσταση θα μειωθεί. Αρκεί να αναφερθεί ότι η αμερικανική Cheniere έχει εξάγει πάνω από 10 φορτία 10 δις κυβικών μέτρων φυσικού αερίου σε 20 χώρες ανά την υφήλιο, μεταξύ των οποίων και ευρωπαϊκές χώρες όπως η Μεγάλη Βρετανία, η Ισπανία, η Πορτογαλία, η Ιταλία και η Μάλτα, ενώ εξαγωγές έχουν γίνει και στην Τουρκία, την Αίγυπτο και την Ιορδανία.
Εκτός όμως από το φυσικό αέριο, πρόσφατα έγινε γνωστό ότι τα Ελληνικά Πετρέλαια βρίσκονται σε συζητήσεις με traders πετρελαίου προκειμένου να εισάγουν για πρώτη φορά στο καλάθι προμήθειας αργού, σχιστολιθικό πετρέλαιο αμερικανικής προέλευσης. Σύμφωνα με πληροφορίες, τα ΕΛΠΕ έχουν πρόταση από την Ολλανδική Trafigura, η οποία εμπορεύεται πετρέλαιο από το τερματικό Corpus Cristi στο Τέξας. Η παραγγελία θα προχωρήσει μόλις εξασφαλιστεί η τεχνική συμβατότητα του αμερικανικού shale oil με τις προδιαγραφές των διυλιστηρίων του ελληνικού ομίλου.
Εκτός από την εμπορία, τα ΕΛΠΕ έχουν ήδη εγκαινιάσει συνεργασία με τον αμερικανικό ενεργειακό κολοσσό ExxonMobil, για τη διενέργεια ερευνών για υδρογονάνθρακες στην Κρήτη. Στο σχήμα μετέχει επίσης και η γαλλική Total.
Τέλος στα ενεργειακά Project που έχουν μπει στα ραντάρ αμερικανικών εταιρειών, συγκαταλέγεται και η πρόταση που αποκάλυψε πρόσφατα ο πρόεδρος της ΔΕΗ Μ. Παναγιωτάκης, από ενεργειακό όμιλο που ζήτησε περαιτέρω πληροφορίες για τους επικείμενους διαγωνισμούς πώλησης λιγνιτικών μονάδων.
Πού βρίσκεται το LNG της Αλεξανδρούπολης
Ο πλωτός σταθμός LNG στην Αλεξανδρούοπολη είναι ένα έργο που ξεκίνησε η εταιρεία Gastrade του όμιλου Κοπελούζου, η οποία εξασφάλισε τις απαραίτητες άδειες τον Ιανουάριο του 2015. Ακολούθησε στα τέλη του 2016 η είσοδος στο μετοχικό σχήμα της ναυτιλιακής εταιρείας Gaslog, συμφερόντων Παναγιώτη Λιβανού, η οποία είναι ηγέτιδα δύναμη στο χώρο των δεξαμενόπλοιων μεταφοράς υγροποιημένου φυσικού αερίου. Εκτός από τις συζητήσεις με την αμερικανική Tellurian, έχει προταθεί και εξετάζεται στο μετοχικό σχήμα να εισέλθουν επίσης η ΔΕΠΑ και η βουλγαρική Bulgarian Energy Holdings (ΒΕΗ) ώστε το τελικό σχήμα να περιλαμβάνει τουλάχιστον 5 εταίρους με μερίδιο 20% ο καθένας.
Εντούτοις το έργο έχει ακόμη ανοιχτά θέματα καθώς τον περασμένο Ιούλιο απεντάχθηκε από τη λίστα των έργων κοινού ενδιαφέροντος της ΕΕ (PCIs), δηλαδή των ευρωπαϊκών έργων υποδομής που είναι επιλέξιμα για κοινοτικές χρηματοδοτήσεις. Το βασικότερο ζήτημα ωστόσο αφορά στη βιωσιμότητα του έργου και την εξασφάλιση ιδιωτών πελατών που θα αξιοποιήσουν την εγκατάσταση. Αυτή τη στιγμή ωστόσο οι ιδιωτικές συμμετοχές δε φαίνεται να καλύπτουν τα κόστη κατασκευής και λειτουργίας και έχει προταθεί το έργο να ενσωματωθεί στο Εθνικό Σύστημα Φυσικού αερίου (ΕΣΦΑ), με το διαχειριστή ΔΕΣΦΑ να απαντά αρνητικά. Μάλιστα ο ΔΕΣΦΑ θεωρεί ότι η Αλεξανδρούπολη είναι ανταγωνιστική προς το σταθμό LNG της Ρεβυθούσας, ο οποίος υποχρησιμοποιείται (. Αυτό σημαίνει ότι το κόστος των περίπου 300 εκατ. ευρώ θα αποσβεστεί όχι από τις ιδιωτικές συμμετοχές αλλά από τα τιμολόγια όλων των χρηστών του συστήματος.
Ένα ακόμη ζήτημα που ανακύπτει αφορά στο κόστος του φυσικού αερίου. Η Αλεξανδρούπολη σε σχέση με τη Ρεβυθούσα (η οποία υποχρησιμοποιείται και αναβαθμίζεται) απαιτεί μία επιπλέον ημέρα ταξιδιού και ναύλων, που ανεβάζει σημαντικά το κόστος. Εάν για παράδειγμα η ΔΕΠΑ επιλέξει για πύλη εισόδου για ποσότητες Αλγερινού φυσικού αερίου την Αλεξανδρούπολη θα πληρώσει από 26 έως 43 χιλιάδες δολάρια επιπλέον (ανάλογα με το μέγεθος του φορτίου) που αντιστοιχούν στα ναύλα μίας επιπλέον ημέρας.
