Τα πλάνα και τα χρονοδιαγράμματα για την κάλυψη των κεφαλαιακών αναγκών που ανέδειξαν τα περυσινά τεστ της Τράπεζας της Ελλάδος, υποβάλλουν εντός της εβδομάδας αυτής οι συνεταιριστικές τράπεζες.
Αν και οι συνεταιριστικές τράπεζες δεν εποπτεύονται από τον SSM, εντούτοις η κεφαλαιακή τους ενίσχυση είναι μία από τις “εντολές” που έχει δώσει ο ενιαίος επόπτης, ο οποίος έχει θέσει τέσσερα ζητούμενα για τις συνεταιριστικές τράπεζες: α) να καταρτίσουν και να εφαρμόσουν πλάνα αναδιάρθρωσης, β) να προχωρήσουν σε ενεργητική διαχείριση των μη εξυπηρετούμενων δανείων τους στη βάση στόχων από την ΤτΕ, γ) να προχωρήσουν σε αλλαγές στα διοικητικά τους συμβούλια στο πλαίσιο της διαδικασίας εγκρίσεων δ.σ. που ακολουθεί ο SSM, και δ) να φροντίζουν για τη συνεχή ενίσχυση της κεφαλαιακής τους επάρκειας.
Για την κεφαλαιακή ενίσχυση των συνεταιριστικών τραπεζών δεν υπάρχει συγκεκριμένο deadline, εντούτοις αυτή πρέπει να γίνει εγκαίρως ώστε οι συνεταιριστικές τράπεζες να προλάβουν να επωφεληθούν από το προσδοκώμενο “γύρισμα” της Οικονομίας. Σύμφωνα με τις πληροφορίες του Capital.gr, οι νέες κεφαλαιακές ανάγκες είναι πολύ μικρές και διαχειρίσιμες, καθώς θα μπορούσαν να καλυφθούν είτε μέσω της κερδοφορίας των συνεταιριστικών τραπεζών είτε με την πώληση συνεταιριστικών μερίδων. Παράλληλα, δεν τίθεται θέμα δεικτών κεφαλαιακής επάρκειας, καθώς ο δείκτης βασικών εποπτικών κεφαλαίων διαμορφώνεται περίπου στο 11% έναντι του απαιτούμενου 8%.
Ωστόσο, το μείζον θέμα με τις συνεταιριστικές τράπεζες είναι το ύψος των μη εξυπηρετούμενων δανείων τους, αφού αυτά κινούνται σε σημαντικά υψηλότερα επίπεδα από αυτά των συστημικών τραπεζών. Στο τέλος του α΄ τριμήνου 2017, τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια των συνεταιριστικών τραπεζών ανέρχονταν σε 1,7 δισ. ευρώ, αντιπροσωπεύοντας το 57,6% του συνόλου των δανείων τους.
Στο ίδιο διάστημα, το υπόλοιπο των μη εξυπηρετούμενων δανείων στο σύνολο του τραπεζικού συστήματος προσέγγιζε τα 105 δισ. ευρώ, δηλαδή το 45,2% του συνόλου των δανείων (και τα σχεδόν 103 δισ. ευρώ ή 44,9% των συνολικών ανοιγμάτων στο τέλος του α΄ εξαμήνου).
Παράλληλα, ο βαθμός κάλυψης των μη εξυπηρετούμενων δανείων των συνεταιριστικών τραπεζών από συσσωρευμένες προβλέψεις κινείται στο 41,5%, όντας χαμηλότερος του μέσου όρου του τραπεζικού συστήματος (49,1% τον Μάρτιο 2017 και 48,3% τον Ιούνιο 2017).
Επιπλέον, με ελάχιστες εξαιρέσεις, οι συνεταιριστικές τράπεζες εμφανίζουν δυσκολία επίτευξης των στόχων για τη μείωση των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων τους, παρά το γεγονός ότι οι στόχοι που τους έχουν τεθεί από την ΤτΕ είναι λιγότερο φιλόδοξοι από τους αντίστοιχους του SSM για τις συστημικές τράπεζες.
Η διαχείριση των υψηλών μη εξυπηρετούμενων δανείων αποτελεί μεγάλη πρόκληση για τις συνεταιριστικές τράπεζες προκειμένου να μπορέσουν να επιτελέσουν το ρόλο τους στην περιφερειακή χρηματοδότηση της Οικονομίας.
Σύμφωνα με τον υποδιοικητή της ΤτΕ, Θεόδωρο Μητράκο, οι συνεταιριστικές τράπεζες διαθέτουν συγκριτικό πλεονέκτημα όταν επικεντρωθούν στην τοπική αγορά των μικρομεσαίων επιχειρήσεων.
Ωστόσο η επιτυχής δραστηριοποίησή τους απαιτεί τη χρηματοοικονομική τους θωράκιση και την κατανόηση της δύναμης της συνεργασίας σε όρους αύξησης των πηγών εσόδων, διαφοροποίησης των δραστηριοτήτων τους και περιορισμού στο κόστος λειτουργίας, ιδίως μέσω από κοινού επενδύσεων σε μηχανογράφηση και υποδομές.
Οι τομείς των υποδομών είναι αναγκαίο να ενισχυθούν τόσο για την καλύτερη διαχείριση των κινδύνων όσο και για την προσαρμογή στις απαιτήσεις εποπτικής παρακολούθησης. Παράλληλα, απαιτείται βελτίωση της οργανωτικής δομής, καθώς εξακολουθούν να εντοπίζονται προβλήματα στην πιστοδοτική πολιτική, τόσο σε ό,τι αφορά την ορθή εκτίμηση του πιστωτικού κινδύνου και την εγκριτική διαδικασία, όσο και ως προς στον τρόπο ρύθμισης των μη εξυπηρετούμενων δανείων.
Σύμφωνα με τον κ. Μητράκο, είναι σημαντικό επίσης να γίνει κατανοητός ο ρόλος και η αναγκαιότητα του στρατηγικού επενδυτή. Η συνεργατική προσέγγιση με έναν στρατηγικό μέτοχο με όραμα δίνει μακροπρόθεσμη προοπτική και διευκολύνει την κεφαλαιακή ενίσχυση, ιδίως εν όψει σχεδίων επέκτασης σε νέα προϊόντα και αγορές. Το ζήτημα της κεφαλαιακής ενίσχυσης είναι κομβικό όχι μόνο για εποπτικούς λόγους, αλλά και για την εδραίωση συνεργασίας με ευρωπαϊκούς φορείς, καταλήγει ο υποδιοικητής της ΤτΕ.
Σημειώνεται ότι σε αντίθεση με ό,τι παρατηρείται στην υπόλοιπη Ευρώπη, το μερίδιο αγοράς των συνεταιριστικών τραπεζών στην Ελλάδα ήταν και παραμένει εξαιρετικά χαμηλό. Σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες οι συνεταιριστικές τράπεζες αποτελούν σημαντικό κομμάτι του τραπεζικού τομέα, κατέχοντας κατά μέσο όρο το 1/5 του μεριδίου αγοράς σε δάνεια και καταθέσεις και εξυπηρετώντας 210 εκατομμύρια πελάτες.
Στην Ελλάδα, οι εννέα συνεταιριστικές τράπεζες που λειτουργούν σήμερα μέσω ενός δικτύου 87 καταστημάτων, προσφέροντας κυρίως τις βασικές τραπεζικές εργασίες (καταθέσεις-χορηγήσεις), είναι μικρού μεγέθους και κατέχουν μόλις το 1% της αγοράς πιστώσεων, με συνολικές χορηγήσεις προ προβλέψεων 2,8 δισ. ευρώ το Μάρτιο του 2017. Αντιστοίχως μικρά είναι και τα υπόλοιπα βασικά τους μεγέθη. Ενδεικτικά, τον Μάρτιο του 2017 το σύνολο του ενεργητικού τους ανερχόταν σε 2,5 δισ. ευρώ, οι καταθέσεις σε 1,9 δισ. ευρώ και τα εποπτικά ίδια κεφάλαια σε 222 εκατ. ευρώ.
