Όλη η χερσόνησος του Μικρού Καβουρίου αποτελεί κηρυγμένο και οριοθετημένο αρχαιολογικό χώρο από το 2013
Το «πράσινο φως» στις μελέτες χωροθέτησης και περιβαλλοντικών επιπτώσεων του επενδυτικού σχεδίου στον Αστέρα Βουλιαγμένης, έδωσαν χτες ομόφωνα τα μέλη του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου (ΚΑΣ). Μεταξύ των όρων που συμπεριλάμβανε η έγκριση ήταν η εκπόνηση ειδικής αρχιτεκτονικής μελέτης για την καλύτερη προστασία του αρχαιολογικού χώρου του Ναού του Απόλλωνα Ζωστήρα και η σύνδεσή του, μέσω πεζοδρομίου, με παρακείμενο λόφο όπου έχουν ανακαλυφθεί πρωτοελλαδικός οικισμός και ελληνιστικό οχυρό των χρόνων του Χρεμωνίδειου Πολέμου (3ος αι. π. Χ.).
Τον Μάρτιο του 2016, γνωμοδότηση του ΚΑΣ (που έγινε Υπουργική Απόφαση) και αφορούσε την έγκριση του Ειδικού Σχεδίου Χωρικής Ανάπτυξης Δημοσίου Ακινήτου (ΕΣΧΑΔΑ) στην παραπάνω έκταση, άλλαξε τα δεδομένα ως προς την πρόσβαση του Ναού του Απόλλωνα Ζωστήρα. Με την απόφαση αυτή (η οποία επαναλήφθηκε και ως όρος στη χτεσινή γνωμοδότηση), ο Ναός, που βρίσκεται εντός αδόμητης ζώνης απόλυτης προστασίας, θα μετατραπεί σε οργανωμένο επισκέψιμο αρχαιολογικό χώρο, ο οποίος θα λειτουργεί συγκεκριμένες ώρες και ημέρες, με είσοδο από τον δημόσιο δρόμο, αποκομμένη και ανεξάρτητη από τις λουτρικές εγκαταστάσεις.
Σύμφωνα με τις μελέτες που εγκρίθηκαν χθες (10/10) από το ΚΑΣ, εντός των περιοχών ανάπτυξης προβλέπεται να διενεργηθούν μικρές προσθήκες, ανακαινίσεις και επισκευές σε υφιστάμενα κτίρια (π.χ. ξενοδοχεία Αρίων και Ναυσικά), κατεδάφιση του εγκαταλελειμμένου ξενοδοχείου Αφροδίτη και ανέγερση 15 πολυτελών κατοικιών.
Επίσης, θα γίνουν βελτιώσεις στο οδικό δίκτυο, πεζοδρομήσεις, ενώ θα ενισχυθεί και θα αποκατασταθεί το φυσικό τοπίο. Σημειώνεται ότι εντός του ακινήτου, που έχει έκταση λίγο μεγαλύτερη από 301.800 τ.μ., λειτουργεί ξενοδοχειακό συγκρότημα πέντε αστέρων και άλλες τουριστικές εγκαταστάσεις. Στην έκταση μελέτης του επενδυτικού σχεδίου δεν εμπίπτει ο Ναός του Απόλλωνα Ζωστήρα, ο οποίος βρίσκεται μεταξύ δυο τμημάτων του ΕΣΧΑΔΑ και ανήκει στο ελληνικό Δημόσιο.
Ο Ναός του Απόλλωνα Ζωστήρα, που θεμελιώθηκε στα τέλη του 6ου αι. π. Χ., ανασκάφτηκε τη δεκαετία του 1920. Εντός του αποκαλύφθηκαν βάθρα θεοτήτων, ενώ σε μικρή απόσταση βρέθηκε ορθογώνιος βωμός. Μέχρι πρόσφατα ο ναός αντιμετώπιζε σοβαρά προβλήματα κυρίως λόγω των υδάτων που τον κατέκλυζαν (βρίσκεται πολύ κοντά στην παραλία).
Με ειδική μελέτη αποστράγγισης, που εγκρίθηκε το 2009, το πρόβλημα αντιμετωπίστηκε και σήμερα το μνημείο είναι σε πολύ καλή κατάσταση, όπως αναφέρθηκε στη συνεδρίαση. Άλλες αρχαιότητες που αφορούν την περιοχή είναι:
- Μια δεξαμενή – κρήνη, που ανακαλύφθηκε το 1960 στα βόρεια του ναού κατά τη διάρκεια εργασιών για τη θεμελίωση του θυρωρείου των λουτρικών εγκαταστάσεων. Η ανασκαφή της δεν ολοκληρώθηκε λόγω των νερών που πλημμύριζαν την περιοχή και για λόγους προστασίας αποφασίστηκε η κατάχωσή της.
- Βορειότερα και εκτός περίφραξης του «Αστέρα», εκεί όπου σήμερα υπάρχει ο χώρος στάθμευσης της εγκατάστασης, έχει βρεθεί η λεγόμενη «Ιερατική Οικία», που κατασκευάστηκε στα αρχαϊκά χρόνια, με χρήση ως τη ρωμαϊκή εποχή.
- Στα βορειοδυτικά και εκτός της περιοχής ΕΣΧΑΔΑ, διατηρούνται λείψανα πύργου του 5ου αι. π. Χ., ενώ ένας δεύτερος πύργος που αποκαλύφθηκε τη δεκαετία του 1950 στην παραλία Ωκεανίδα είναι σήμερα καταχωμένος.
- Σε πευκόφυτο ύψωμα, στα βορειοδυτικά του Λαιμού, έχουν ανασκαφτεί λείψανα πρωτοελλαδικού οικισμού και ελληνιστικού κτιρίου, που έχει συνδεθεί με στρατιωτική εγκατάσταση στα χρόνια του Χρεμωνίδειου Πολέμου, ενώ στον «Λόφο των Μουσών» βρέθηκε το 1959 τμήμα εγκατάστασης πρωτοελλαδικών χρόνων που σήμερα διατηρείται σε κατάχωση.
Σημειώνεται ότι όλη η χερσόνησος του Μικρού Καβουρίου αποτελεί κηρυγμένο και οριοθετημένο αρχαιολογικό χώρο από το 2013, ενώ για την αποτελεσματικότερη προστασία των αρχαιοτήτων εντός της περιοχής του Λαιμού Βουλιαγμένης θεσμοθετήθηκαν τρεις περιοχές ζώνες Α απολύτου προστασίας, στις οποίες συμπεριλαμβάνονται ο Ναός του Απόλλωνα Ζωστήρα, με τον βωμό, τη δεξαμενή – κρήνη και την «Ιερατική Οικία», ο πρωτοελλαδικός οικισμός και τα κατάλοιπα ελληνιστικού κτιρίου, καθώς και η περιοχή του Εκκλησιαστικού Οικοτροφείου, όπου διατηρούνται τα λείψανα του «βορειοδυτικού πύργου» με τα προσκτίσματά του.
