Στα €9,4 δισ., ανέρχεται ο λογαριασμός του κουρέματος των ανασφάλιστων καταθέσεων, ο επηρεασμός των αξιογράφων και ο μηδενισμός των μετοχών της Λαϊκής Τράπεζας και της Τράπεζας Κύπρου, μετά τις οδυνηρές αποφάσεις του Eurogroup του Μαρτίου 2013. Ρευστό, το οποίο φυσικά δεν υπάρχει στα κρατικά ταμεία για να αποζημιωθούν οι πολίτες και οι εταιρείες που πλήγηκαν, παρά το γεγονός ότι η Βουλή άλλα τάζει και την ίδια ώρα ρίχνει την μπάλα στην Κυβέρνηση. Οι βουλευτές έριξαν στην Εκτελεστική Εξουσία άλλη μια καυτή πατάτα, παραμονές εκλογών καθώς, η Νομοθετική Εξουσία δεν έχει το συνταγματικό δικαίωμα να αυξάνει τις δαπάνες του κράτους.
Το Μάρτιο του 2013, η Κύπρος αποτέλεσε το πειραματόζωο για την Ευρώπη, καθώς για πρώτη φορά στη ιστορία εφαρμόστηκε το κούρεμα καταθέσεων άνω των €100 χιλ. Μετά το κούρεμα για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, έγινε διαγραφή των υφιστάμενων μετόχων και η μετατροπή των αξιογράφων σε μετοχές. Καταθέτες, κάτοχοι αξιογράφων και μέτοχοι πλήρωσαν την νύφη της στήριξης του τραπεζικού συστήματος της χώρας.
Σύμφωνα με στοιχεία του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ) οι ανασφάλιστες καταθέσεων άνω των €100 χιλ. που απομειώθηκαν στη Λαϊκή Τράπεζα ήταν €3,9 δισ. ενώ στην Τράπεζα Κύπρου κουρεύτηκαν καταθέσεις €4 δισ. Το σύνολο του κουρέματος των καταθέσεων ήταν €7,8 δισ. Οι κάτοχοι των αξιογράφων στην Τράπεζα Κύπρου έχασαν €600 εκατ. και στη Λαϊκή Τράπεζα €800 εκατ., με το σύνολο του λογαριασμού να φτάνει και €1,4 δισ. Ουσιαστικά, στην Τράπεζα Κύπρου το κούρεμα καταθέσεων και των αξιογράφων ήταν €4,5 δισ., ενώ στη Λαϊκή Τράπεζα ήταν €4,9 δισ.
Πολλά τα ερωτήματα
Πάντως η ενέργεια του Κοινοβουλίου να σπεύσει τρεις μήνες από τις προεδρικές εκλογές να συζητεί πρόταση νόμου του ΔΗΣΥ και της Συμμαχίας Πολιτών και αυτεπάγγελτα θέματα του ΔΗΚΟ τα οποία ενεγράφησαν πριν από μήνες, δημιουργεί εύλογα ερωτήματα, όπως:
Μήπως όλα αυτά είναι ένα προεκλογικό πυροτέχνημα;
Τα λόγια θα γίνουν πράξεις σε σχέση με την αποζημίωση που τάζει η Βουλή;
Η Κυβέρνηση έχει τα χρήματα να εφαρμόσει τις βουλές των κομμάτων;
Πόσα θα αναγράφει η επιταγή που θα εκδώσει η Κυβέρνηση στο όνομα των κουρεμένων καταθετών, των κατόχων αξιογράφων και των μετόχων;
Μήπως είναι ρεαλιστικά αυτά που προτείνουν τα κόμματα καλώντας την Κυβέρνηση να παρέμβει ή απλώς δημιουργούν προσδοκίες άνευ περιεχομένου στους επηρεαζόμενους;
Θα αποζημιωθούν μόνο οι Κύπριοι και όχι ξένοι; Με ποιον τρόπο θα γίνει η αποζημίωση;
Προβληματισμούς και ερωτήματα τα οποία καλείται να απαντήσει η Κυβέρνηση η οποία ουσιαστικά δεν έχει τοποθετηθεί επίσημα για το θέμα. Παρά τις επανειλημμένες προσπάθειες του «Φ» δεν έγινε καμία δήλωση από την Κυβέρνηση για το θέμα. Κυβερνητική πηγή, απέφυγε να σχολιάσει οτιδήποτε.
Όλα όπως φαίνεται θα ξεκαθαρίσουν στη συνεδρία της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Οικονομικών στην οποία θα παραστεί ο υπουργός Οικονομικών Χάρης Γεωργιάδης, και φαίνεται ότι θα διεξαχθεί κεκλεισμένων των θυρών.
Τι προβλέπει η πρόταση
Η πρόταση νόμου ΔΗΣΥ και Συμμαχίας Πολιτών προβλέπει την ίδρυση Εθνικού Ταμείου Αποζημίωσης και Κοινωνικής Συνοχής μέσω του οποίου θα αποζημιωθούν οι επηρεαζόμενοι. Όπως διευκρίνισε η Συμμαχία, δικαίωμα για να λάβουν αποζημίωση έχουν ιδιώτες φορολογικοί κάτοικοι Κύπρου τουλάχιστον για τα τελευταία 8 χρόνια.
Όσον αφορά στους κατόχους αξιογράφων θα αποκλειστούν οι θεσμικοί αγοραστές, ενώ εξαιρούνται και οι μέτοχοι δύο τραπεζών. Το ποσό που έχασαν οι κατηγορίες που θα είναι δικαιούχοι με βάση την πρόταση της Συμμαχίας, υπολογίζεται γύρω στα €2,5 δισ. και εισήγηση είναι να αποζημιωθούν κατά 75%. Δηλαδή, θα απαιτηθεί το ποσό των €1,9 δισ. Το κράτος δε θα εγγυηθεί το Ταμείο ούτε θα προχωρήσει σε έκδοση ομολόγου.
Στο Ταμείο θα γίνει μεταφορά κρατικής περιουσίας για αξιοποίησή της έτσι ώστε να υπάρχουν σταθερά ετήσια έσοδα. Επίσης θα έχει πόρους από την φορολόγηση των υπεραξιών που δημιουργήθηκαν από τις πολεοδομικές ελαφρύνσεις και από την φορολόγηση ύψους 3% επί των κερδών των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων.
Παράλληλα θα υπάρξει και συνεισφορά από το Ταμείο Υδρογονανθράκων, ενώ τα έσοδα που θα έχει το κράτος από την επιβολή ΦΠΑ στις αγοραπωλησίες οικοπέδων θα καταλήγουν στο συγκεκριμένο ταμείο. Επίσης για την απόκτηση του δικαιώματος πολιτογράφησης οι επενδυτές θα καταβάλλουν €100 χιλ. στο Ταμείο.
Το ΔΗΚΟ, είχε προτείνει τη διάθεση του 10% του πρωτογενούς πλεονάσματος, για την αποζημίωση συγκεκριμένων κατηγοριών καταθετών και κατόχων αξιογράφων εντός είκοσι ετών, θέση με την οποία διαφώνησε η Κυβέρνηση. Πάντως, οι κουρεμένοι καταθέτες και κάτοχοι αξιογράφων αντιμετωπίζουν με δυσπιστία την ενέργεια των κομμάτων, καλώντας την Κυβέρνηση να καταθέσει νομοσχέδιο για να είναι συνταγματικά κατοχυρωμένοι.
Οικονομολόγοι και άλλοι ειδικοί εκφράζουν επιφυλάξεις για το θέμα, επισημαίνοντας πως είναι δύσκολο να υλοποιηθεί ένα τέτοιο εγχείρημα. Μάλιστα, σημειώνουν ότι σε περίπτωση που η Κυβέρνηση, αποζημιώσει σε βάθος χρόνου τους επηρεαζόμενους θα πρέπει κάθε χρόνο να τους διαθέτει εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ, για να τους ικανοποιήσει όλους, αγνοώντας τα κόκκινα δάνεια τα οποία ξεπερνούν τα €23 δισ.
ΚΑΜΠΑΝΑΚΙ ΑΠΟ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ
Ο πρόεδρος του Δημοσιονομικού Συμβουλίου, Δημήτρης Γεωργιάδης, δήλωσε πως το Συμβούλιο θα πρέπει να μελετήσει την τελική πρόταση που θα διαμορφωθεί προτού τοποθετηθεί.
Την ίδια ώρα παρέπεμψε στην ανακοίνωση που είχε εκδώσει το Συμβούλιο όταν το Υπουργικό Συμβούλιο είχε αποφασίσει να παραχωρήσει αυξημένη αναπλήρωση της απώλειας που έχουν υποστεί θεσμικοί επενδυτές (συνταξιοδοτικά ταμεία και ταμεία προνοίας).
Τότε είχε αναφέρει πως το εθνικό και το ευρωπαϊκό θεσμικό πλαίσιο αιτιολογούν ότι η παροχή της προστασίας των καταθέσεων, αφορά μόνο σε άτομα ή σε οργανισμούς που δεν θεωρούνται θεσμικοί επενδυτές. Μάλιστα είχε προειδοποιήσει ότι απόφαση αναμένεται να οδηγήσει και σε άλλες απαιτήσεις.
