Δεν είναι τυχαίο το γεγονός πως ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας κυριολεκτικά έχει εντυπωσιάσει την ισραηλινή διπλωματία με την επίδειξη ενός νέου «ρεαλισμού» αντίστοιχου με την στροφή που έκανε υπέρ του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ
Την νέα εποχή στις διμερείς σχέσεις Ελλάδος και Ισραήλ και τα κοινά οικονομικά, ενεργειακά και στρατιωτικά πρότζεκτς που θα ακολουθήσουν είχαμε την τύχη να κατανοήσουμε σε ένα οδοιπορικό ταξίδι – πρόσκληση του υπουργείου Εξωτερικών της χώρας προς ομάδα Ελλήνων εκπροσώπων του Τύπου προ ημερών.
Ολοκληρώνοντας μια άγονη ομολογουμένως περίοδο από την πλευρά της χώρας μας, όπου το Ισραήλ θεωρούνταν μονομερώς κυρίως στα 80s ως υπεύθυνο για σειρά κρίσεων στην περιοχή και με την αποδοχή πλέον και των σκληρότερων επικριτών της χώρας αυτής όπως της ελληνικής αριστεράς των νέων συνθηκών που διαμορφώνονται, όλα δείχνουν πως οι σχέσεις των δύο κρατών πέρασαν σε μια νέα, γόνιμη φάση. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός πως ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας κυριολεκτικά έχει εντυπωσιάσει την ισραηλινή διπλωματία με την επίδειξη ενός νέου «ρεαλισμού» αντίστοιχου με την στροφή που έκανε υπέρ του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ τον οποίο πολιτικά καθύβριζε όμως τώρα τον χαρακτηρίζει ως φορέα του «καλού».
Σε μια περίοδο κρίσιμη για την ισραηλινή διπλωματία λόγω της ανάδυσης υπόγεια αλλά καθημερινά ενός απρόβλεπτου στα όρια της Βορείου Κορέας σύμφωνα με ορισμένους, Ιράν, σε μια συγκυρία όπου η ισλαμική αυτή δημοκρατία φθάνει σχεδόν έως τη θάλασσα της Μεσογείου (στο Λίβανο) και που διαφεντεύει μεγάλα κομμάτια της Συρίας, η Ελλάδα φαντάζει ως μια νέα «σταθερά». Μια σύμμαχος χώρα η οποία σε έναν ιδιότυπο άξονα μαζί με την Κύπρο, δημιουργεί ένα περιβάλλον ασφαλείας στα δυτικά του Ισραήλ.
Δύσκολα σύνορα
Με διαρκείς επαφές σε στρατιωτικό, επιστημονικό και επενδυτικό επίπεδο, οι χώρα μας έρχεται διαρκώς πιο κοντά σε μια χώρα με μεγάλες σχέσεις μαζί μας. Με έναν προμαχώνα του δυτικού κόσμου όπως πολλοί αναφέρουν στο Τελ Αβίβ, αν και δεν είναι λίγοι εκείνοι που θεωρούν πως το Ισραήλ δίνει έναν δικό του, καθαρά δικό του αγώνα επιβίωσης απέναντι σε δύσκολους γείτονες. Μια επίσκεψη μας στα σύνορα της χώρας αυτής με τη Συρία και συγκεκριμένα στα υψίπεδα του Γκολάν έπεισε για το πόσο σύνθετο είναι το παζλ της Μέσης Ανατολής. Στα βουνά που βρίσκονταν στην πλευρά της Ισραηλινής μεθορίου επικρατούσε ειρήνη. Ναι μεν υπήρχε ισχυρή φύλαξη και μεγάλες στρατιωτικές δυνάμεις, παρέα όμως με Κινέζους τουρίστες. Από την άλλη πλευρά όμως και 15 μόλις χιλιόμετρα, μπορούσε ο παρατηρητής να δει τις δυνάμεις του Άσαντ να μάχονται με τους επαναστάτες που χρηματοδοτούνται από το Ιράν και άλλες δυνάμεις όταν ακόμα και οι Ρώσοι έχουν πατήσει το πόδι τους εκεί. Για την ισραηλινή διπλωματία, η Ρωσία είναι μια δύναμη υπολογίσιμη, όμως προς το παρόν «συνεννοήσιμη». Στο πλαίσιο αυτό ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπέντζαμιν Νετανιάχου εξάλλου πραγματοποίησε σειρά ταξιδιών στη Μόσχα. Όμως η επέκταση των ιρανικών δυνάμεων είναι που κινητοποιεί το Ισραήλ. Μια επέκταση την οποία η διεθνής κοινότητα δεν κατανοεί όπως όλα δείχνουν και μάλιστα αρκετές ευρωπαϊκές δυνάμεις όπως η Γαλλία (που θέλει να ανοίξει business) δεν είναι και αρνητικές απολύτως με αυτές τις εξελίξεις.
Σύμφωνα πάντως με αξιόπιστες διπλωματικές πηγές της χώρας, «το Ιράν θα μας εκπλήξει. Και θα εκπλήξει αρνητικά καθώς το να υπάρξουν πυρηνικά όπλα στα χέρια θρησκευτικών ηγετών είναι από μόνο του προβληματικό».
Ήδη πάντως οι στρατιωτικές δυνάμεις του Ισραήλ παραμένουν σε υψηλή ετοιμότητα τόσο στα σύνορα με τη Συρία όσο και με το Λίβανο. Μπορεί η Χεζμπολάχ να έχει μέχρι στιγμής σιγάσει, όμως η σύνθετη ιρανική παρέμβαση και πολιτική δεν αφήνει περιθώρια εφησυχασμού. Ως προς τη Συρία, εντυπωσιακή πάντως ήταν η στήριξη των αμάχων που δίνουν οι νοσοκομειακές ισραηλινές μονάδες καθώς φιλοξενούνται εκατοντάδες άνθρωποι που τραυματίστηκαν παρά την πάγια επιθετική στάση των Μουσουλμάνων κατά του Κράτους του Ισραήλ. Όπως διαπιστώσαμε στο Galilee Medical Center οι περιπτώσεις φιλοξενίας και παροχής υψηλής ιατρικής μέριμνας σε Σύριους πρόσφυγες ήταν πραγματικά εκτός κάθε προσδοκίας. Κι όσο κι αν το Ισραήλ δεν δέχεται πρόσφυγες από τη συγκεκριμένη χώρα (ούτε φυσικά οι ίδιοι κατευθύνονται προς τα εκεί) η παροχή βοήθειας είναι μεγάλη.
Ο τούρκικος παράγοντας
Σημαντική πάντως ανατροπή που δείχνει να προτεραιοποιεί τη σχέση με τη χώρα μας ήταν αυτή μεταξύ Ισραήλ και Τουρκίας. Το Κράτος του Ισραήλ αυτή τη στιγμή είναι υπέρμαχο της ίδρυσης Κουρδικού Κράτους ενώ διαρκής είναι η απομάκρυνση από την πρώην σύμμαχο μα διαρκώς ισλαμοποιούμενη τουρκική κυβέρνηση. Το χάσμα δείχνει να έχει εμπεδωθεί και οι πληγές που ο Ταγίπ Ερντογάν άνοιξε, δύσκολα κλείνουν. Στην Ιερουσαλήμ, το κέντρο διοίκησης της χώρας, κατανοούν επίσης πως η αρχιτεκτονική που έφερε η αραβική άνοιξη, δημιούργησε ένα χάος παρά έλυσε ζητήματα. Όπως μας τονίστηκε, αντί να επιφέρει έναν «αέρα δημοκρατίας» δημιούργησε μια σειρά από failed states όπως η Συρία, η Λιβύη, την επιστροφή στον θρησκευτικό φανατισμό στην Αίγυπτο, στον εμφύλιο στην Υεμένη και στην αστάθεια στην Τυνησία ή το Ιράκ. «Το όνομα του παιχνιδιού στην Μέση Ανατολή είναι σταθερότητα, όχι εκδημοκρατισμός» αναφέρουν υψηλές πηγές της χώρας κι αυτό είναι το μείζον για διπλωμάτες από το Ισραήλ, τη Σαουδική Αραβία, τον Λίβανο. Η σύγκλιση επίσης Ιράν και Τουρκίας και η προώθηση της θρησκείας ως πολιτικός παράγοντας ανησυχεί το Ισραήλ. Κι αυτός είναι ένας λόγος για τον οποίο άνοιξε η συζήτηση σύγκλισης σε γεωστρατηγικό και πολιτικό επίπεδο με την Ελλάδα. «Η Τουρκία δεν είναι αυτή που ήταν προ δέκα ετών. Βλέπουμε το Ισραήλ λοιπόν ως μέρος της νοτιοανατολικής Ευρώπης κι όχι τόσο της Μέσης Ανατολής. Κι αυτή είναι η σημασία της σχέσης μας με την Ελλάδα και την Κύπρο» τονίζουν πηγές. «Όπως και να έχει πάντως, τα χειρότερα δεν τα έχουμε δει στην περιοχή» συμπληρώνεται. Σύμφωνα με εκπρόσωπο του ισραηλινού υπουργείου Εξωτερικών, η σημασία της Ελλάδος ξεκάθαρα μεγαλώνει για τη χώρα του. «Σας βλέπουμε πλέον αλλιώς. Η οπτική και οι προσδοκίες, οι προσλαμβάνουσες και από τις δύο πλευρές έχουν αλλάξει. Ο πρωθυπουργός σας δεν είχε καν επισκεφθεί πριν την Ιερουσαλημ. Τώρα οι προωθυπουργοί μας μιλάνε συχνά. Συνεννοούνται. Η Ελλάδα είναι πολύ δημοφιλής στο Ισραήλ και παίζει καίριο ρόλο στην ευρωπαϊκή μας προοπτική. Το να έχουμε στις Βρυξέλλες φίλους σαν εσάς είναι πολύ σημαντικό» τονίζεται.
Σε αντίθεση με αυτά, τονίζεται πως «δεν γνωρίζουμε που πάει η Τουρκία. Γίνεται ολοένα πιο εξτρεμιστική. Ολοένα πιο θρησκευτική. Λιγότερο δημοκρατική. Αυτά θα τα μετρήσουμε λοιπόν όταν θα δούμε προς τα πού πρέπει να πάει ο αγωγός μας. Για τον East Med όλες οι προοπτικές λοιπόν είναι ανοικτές.
Πάνε δεξιότερα
Σε μια περίοδο πάντως που η ησυχία επικρατεί στο Ισραήλ, κανένας δεν εφησυχάζει. Σε επίσκεψη που είχαμε σε προκεχωρημένα φυλάκια στα σύνορα με το Λίβανο καταγράψαμε κινήσεις και λήψεις φωτογραφιών με στρατιωτικό υλικό από την πλευρά μαχητών της Χεζμπολάχ. Αυτά τα γνωρίζει η ισραηλινή στρατιωτική διοίκηση κι ετοιμάζεται. Μια κοινωνία η οποία έχει μάθει να ζει με τον πόλεμο αν και επιθυμεί την ειρήνη είναι πάντοτε σε ετοιμότητα. Όσο κι αν οι Παλαιστίνιοι μάλιστα με πρόσφατη συμφωνία δείχνουν να γεφυρώνουν τα εσωτερικά δικά τους χάσματα, μεταξύ Χαμάς και Φατάχ δεν διαφαίνεται ηρεμία.
Ακόμα και σε επίσκεψη που πραγματοποιήσαμε στην ισραηλινή Βουλή την Κνέσετ όλοι λίγο πολύ οι πολιτικοί εκπρόσωποι παρά τις διαφωνίες τους συμφωνούσαν σε ένα πράγμα. Στην ανάγκη η διεθνής κοινότητα να κατανοήσει το πρόβλημα με το Ιράν και τον φόβο πυρηνικά όπλα να πάνε στα χέρια θρησκευτικών ηγετών. Ήδη στην ισραηλινή κοινωνία μάλιστα έχει προκύψει μια σαφής δεξιά στροφή λόγω αυτού του φόβου, δεξιότερα ακόμα και από το κόμμα Λικούντ. «Πηγαίνουμε δεξιότερα γιατί ερχόμαστε αντιμέτωποι με την πραγματικότητα» μας λέει ο βουλευτής του κυβερνώντος κόμματος Λικούντ Amir Ohana. Όλα αυτά βέβαια συμβαίνουν σε μια χώρα που είναι διχασμένη από μόνη της. Από τη μιαν πλευρά υπάρχει ένα ποσοστό 12-14% του πληθυσμού που είναι υπερσυντηρητικό και σκληρό, όταν όμως το Τελ Αβίβ είναι μια πόλη ανοικτή σε ιδέες και trends. Μια παγκόσμια μητρόπολη της τεχνολογίας και της διασκέδασης. Της καινοτομίας και της ελευθερίας των απόψεων. Δεν είναι τυχαίο το κέντρο στήριξης μεταναστών MESILA στο Τελ Αβίβ που φιλοξενεί κι ενσωματώνει αφρικανικής κυρίως καταγωγής πρόσφυγες φιλξενώντας περί τους 15.000 πρόσφυγες δίδοντας 3500 δολάρια ανά περίπτωση. Στο ίδιο μήκος κύματος είναι και τα τεχνολογικά hubs της πόλης.
