«Ρωτούν συνέχεια γιατί είναι στη φυλακή, αφού δεν έχουν διαπράξει κάποιο αδίκημα»
Η Μη Κυβερνητική Οργάνωση Άρσις διαπιστώνει, αύξηση στον αριθμό των ασυνόδευτων ανηλίκων σε κράτηση και στον χρόνο κράτησής τους, που σε ορισμένες περιπτώσεις έχει ξεπεράσει ακόμα και τους έξι μήνες, σε προαναχωρησιακά κέντρα ή αστυνομικά τμήματα, όπου επικρατούν πολύ κακές συνθήκες διαβίωσης και υγιεινής.
Στους αυξημένους αριθμούς αφίξεων ασυνόδευτων ανηλίκων στην Ελλάδα το τελευταίο τετράμηνο, αποδίδει τους χρόνους παραμονής των παιδιών σε κράτηση, ο γενικός γραμματέας του υπουργείου Μεταναστευτικής Πολιτικής, Μιλτιάδης Κλάπας και προαναγγέλλει πρωτοβουλίες του υπουργείου για την αντιμετώπιση της κατάστασης, σύμφωνα με το Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων.
Η Άρσις υλοποίησε, καθ΄ όλη τη διάρκεια του 2017, πρόγραμμα νομικής και ψυχοκοινωνικής υποστήριξης των ασυνόδευτων ανηλίκων στα προαναχωρησιακά κέντρα Αμυγδαλέζας και Ταύρου. Τις παρατηρήσεις της παρουσίασε σήμερα σε ημερίδα, με θέμα «Κράτηση ασυνόδευτων ανηλίκων: αδιέξοδες πρακτικές, ολέθριες συνέπειες. Δρόμοι και πλαίσια προστασίας» που διεξήχθη στην Αθήνα.
Στο πλαίσιο του προγράμματος, η Άρσις υποστήριξε 163 ασυνόδευτους ανηλίκους, από τους οποίους οι 140 τελούσαν σε κράτηση, στην Αμυγδαλέζα. Οι 18 από αυτούς, ενώ δήλωναν ανήλικοι, είχαν καταγραφεί ως ενήλικες και κρατούνταν μαζί με ενήλικες, ενώ άλλοι πέντε τελούσαν σε κράτηση στον Ταύρο, στον τομέα ενηλίκων.
Οι κύριες ηλικίες των κρατούμενων ήταν 13 με 17 ετών, αν και τα μέλη της Άρσις εντόπισαν ακόμα και ένα δεκάχρονο παιδί να βρίσκεται στην Αμυγδαλέζα. Οι κύριες χώρες προέλευσής τους είναι η Συρία, το Μαρόκο, το Πακιστάν, η Αλγερία, το Καμερούν, το Αφγανιστάν, η Αλβανία, η Σερβία, το Ιράκ, το Μπαγκλαντές και η Μιανμάρ.
Ο χρόνος κράτησης, στην πλειονότητα των ανηλίκων, κυμάνθηκε από έναν έως δυόμιση μήνες, ενώ σε κάποιες περιπτώσεις (45 παιδιά) η κράτηση διήρκησε λιγότερο από ένα μήνα, μέχρι να τοποθετηθούν σε δομή φιλοξενίας.
Οι επιστήμονες της οργάνωσης διαπίστωσαν αυξητική τάση στο χρόνο κράτησης και τον αριθμό των ασυνόδευτων ανηλίκων σε κράτηση, κατά το δεύτερο εξάμηνο του 2017. Ενώ ο χρόνος κράτησης από τις αρχές του 2017 έως τον Σεπτέμβριο ήταν από μερικές ημέρες ως δύο μήνες, από τον Οκτώβριο υπερβαίνει τους δύο μήνες.
Ορισμένοι από τους ανήλικους, πριν τη μεταγωγή τους στην Αμυγδαλέζα, κρατήθηκαν για πολύ μεγάλα διαστήματα, κυρίως στο προαναχωρησιακό κέντρο Κορίνθου και σε κρατητήρια αστυνομικών τμημάτων.
Χαρακτηριστική ήταν η περίπτωση ασυνόδευτου, την οποία περιέγραψε η δικηγόρος της νομικής υπηρεσίας της Άρσις, Δήμητρα Λιναρδάκη, ο οποίος κρατήθηκε στο προαναχωρησιακό κέντρο Κορίνθου έξι μήνες και 13 ημέρες, στη συνέχεια μεταφέρθηκε στο αστυνομικό τμήμα Λουτρακίου, όπου κρατήθηκε 24 ημέρες και μετά στην Αμυγδαλέζα, όπου έγινε τεστ ανηλικότητας για να μεταφερθεί σε κατάλληλη δομή φιλοξενίας.
Η ίδια κατήγγειλε ακατάλληλες συνθήκες διαβίωσης στην Αμυγδαλέζα, «με απαράδεκτες συνθήκες υγιεινής, καθώς μέχρι τον Νοέμβριο δεν υπήρχε ούτε καν συνεργείο καθαρισμού». Επίσης, «οι ανήλικοι, λόγω ανεπάρκειας κρεβατιών, συχνά κοιμούνται σε στρώματα ή κουβέρτες που δεν απολυμαίνονται, με αποτέλεσμα τη μετάδοση νοσημάτων. Επίσης, υπάρχουν ελλείψεις σε είδη ρουχισμού, προσωπικής υγιεινής και υπόδησης».
Επιπλέον, η Κατερίνα Λυμπεροπούλου, επίσης δικηγόρος της οργάνωσης, έκανε λόγο για πλημμέλειες στη διαδικασία εξέτασης ασύλου, ελλιπή παρακολούθηση των υποθέσεών τους, αλλά και πλήρη έλλειψη ενημέρωσής τους για τη δυνατότητα υποβολής αιτήματος οικογενειακής επανένωσης.
Η Ιωάννα Μαυρίκου, από την κοινωνική υπηρεσία της Άρσις, περιέγραψε ότι η στέρηση της ελευθερίας και η καθυστέρηση τοποθέτησης των ανηλίκων σε κατάλληλες δομές, «τούς οδηγούν σε ξεσπάσματα βίας, αυτοτραυματισμούς και απεργίες πείνας». Επίσης, «οι ανήλικοι ρωτούν συνέχεια γιατί είναι στη φυλακή, αφού δεν έχουν διαπράξει κάποιο αδίκημα».
Ο γενικός γραμματέας του υπουργείου Μεταναστευτικής Πολιτικής, Μιλτιάδης Κλάπας, παραδέχτηκε ότι «δεν τηρούνται οι χρόνοι και οι προϋποθέσεις για την κράτηση» και αυτό είναι κάτι «που δεν θα πρέπει να επιτρέψουμε να συνεχίζεται και με μόνιμες λύσεις να ανατρέψουμε την κατάσταση».
Απέδωσε την αύξηση του χρόνου παραμονής των ασυνόδευτων παιδιών σε κράτηση στο γεγονός, ότι «από την 1η Αυγούστου ως τις 30 Νοεμβρίου 2017 ήρθαν στη χώρα 1.100 ασυνόδευτα παιδιά που πίεσαν το, έτσι και αλλιώς ανεπαρκές από πλευράς υποδομών, σύστημα προστασίας». Ο κ. Κλάπας υπενθύμισε επίσης, ότι «η ηγεσία παρέλαβε 300 θέσεις φιλοξενίας και τώρα έχουμε 1.600, μαζί με τις ασφαλείς ζώνες στα κέντρα φιλοξενίας».
Σύμφωνα με τον κ. Κλάπα, στις επόμενες πρωτοβουλίες του υπουργείου συγκαταλέγονται ο σχεδιασμός της μεταφοράς παιδιών από τα Κέντρα Υποδοχής και Ταυτοποίησης των νησιών σε ξενοδοχεία, όπου θα έχουν 24ωρη υποστήριξη, η ανάρτηση πρόσκλησης για επιχορήγηση φορέων για τη λειτουργία δομών φιλοξενίας ασυνόδευτων, για συνολικά 2.000 θέσεις φιλοξενίας και η νομοθέτηση της υποστηριζόμενης διαβίωσης παιδιών άνω των 16 ετών σε διαμερίσματα, στο πλαίσιο του προγράμματος ESTIA.
Επίσης ανέφερε, ότι βρίσκονται σε εξέλιξη εργασίες σε επτά κτίρια που έχει παραχωρήσει το υπουργείο Εργασίας, για τη δημιουργία 300 θέσεων φιλοξενίας ασυνόδευτων και ο χρόνος ολοκλήρωσης των εργασιών εκτιμάται τον Μάρτιο του 2018. Τέλος, υπενθύμισε και τη νομοθετική πρωτοβουλία της κυβέρνησης για την επιτροπεία και την ανάδοχη οικογένεια.
Ωστόσο, η γενική γραμματέας Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του υπουργείου Δικαιοσύνης, Μαρία Γιαννακάκη, επισήμανε ότι «το νομοσχέδιο για τον θεσμό της επιτροπείας έχει καθυστερήσει πάρα πολύ και δεν έχει ανέβει ούτε σε διαβούλευση» ενώ δήλωσε επιφυλακτική απέναντι στο θεσμό της ημιαυτόνομης διαβίωσης, «που σε συνάρτηση με την επιτροπεία δεν ξέρω κατά πόσο μπορούν να λειτουργήσουν».
Ο εκπρόσωπος του Κλάδου Αλλοδαπών και Προστασίας Συνόρων του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη, Κωνσταντίνος Μάρκος, εξήγησε ότι «η κράτηση πραγματοποιείται ως λύση ανάγκης και η αστυνομία δεν είναι αρμόδια να φιλοξενεί ανηλίκους, ούτε έχει δομές. Οι χώροι κράτησης της αστυνομίας δεν είναι φτιαγμένοι για τη φιλοξενία των ανηλίκων και διαμορφώνονται για να εξυπηρετήσουν μια τέτοια κατάσταση, οπότε προτεραιότητά μας είναι η εξεύρεση λύσης και η μεταφορά τους σε κατάλληλη δομή φιλοξενίας».
Συμπλήρωσε δε, ότι «μας έχει ενημερώσει το Εθνικό Κέντρο Κοινωνικής Αλληλεγγύης για έλλειψη θέσεων φιλοξενίας και όσο δεν δημιουργούνται νέες δομές ο χρόνος κράτησης παρατείνεται. Το πρόβλημα της έλλειψης δομών χρήζει άμεσης λύσης από τους αρμόδιους φορείς και τα υπουργεία».
Ο προϊστάμενος της Διεύθυνσης Κοινωνικής Παρέμβασης του Εθνικού Κέντρου Κοινωνικής Αλληλεγγύης, Χρήστος Χομπάς, είπε ότι το ΕΚΚΑ βρίσκεται σε διαδικασία ανάπτυξης σύγχρονης βάσης δεδομένων σε συνεργασία με τη UNICEF, που θα καταγράφει σε πραγματικό χρόνο τις αλλαγές στις δομές φιλοξενίας ασυνόδευτων, για την αμεσότερη ενημέρωση των επαγγελματιών του πεδίου.
Σύμφωνα με στοιχεία του ΕΚΚΑ, στις 30 Νοεμβρίου 2017, ο εκτιμώμενος αριθμός των ασυνόδευτων ανηλίκων στην Ελλάδα ήταν 3.300, ενώ οι διαθέσιμες θέσεις φιλοξενίας ανέρχονταν σε 1.104. Ο αριθμός των παραπομπών σε λίστα αναμονής για τοποθέτηση σε δομή φιλοξενίας είναι 2.200, από τις οποίες οι 425 διαμένουν σε Κέντρα Υποδοχής και Ταυτοποίησης, οι 80 σε καθεστώς προστατευτικής φύλαξης, οι 254 σε safe zones και οι 204 σε ανοιχτές δομές φιλοξενίας.
