Στις 20 Δεκεμβρίου 2017 οι πρέσβεις της ΕΕ επιβεβαίωσαν την πολιτική συμφωνία στην οποία είχαν καταλήξει νωρίτερα η Προεδρία και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο σχετικά με την καθιέρωση αυστηρότερων ενωσιακών κανόνων για την πρόληψη της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας.
Το σχέδιο οδηγίας έχει δύο βασικούς στόχους:
- πρόληψη της χρήσης του χρηματοπιστωτικού συστήματος για τη χρηματοδότηση εγκληματικών δραστηριοτήτων·
- ενίσχυση των κανόνων διαφάνειας για να αποτρέπεται η μεγάλης κλίμακας απόκρυψη κεφαλαίων.
Ο σκοπός είναι να παταχθεί η χρηματοδότηση εγκληματικών δραστηριοτήτων, χωρίς να παρεμποδίζεται η ομαλή λειτουργία των χρηματοπιστωτικών αγορών και των συστημάτων πληρωμών. Τροποποιώντας την οδηγία 2015/849, το κείμενο που συμφωνήθηκε επιχειρεί να εξισορροπήσει την ανάγκη αυξημένης ασφάλειας με την προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων και των οικονομικών ελευθεριών.
Η πρόταση είναι μέρος του σχεδίου δράσης κατά της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας το οποίο κατέστρωσε η Επιτροπή το 2016, έπειτα από τις αλλεπάλληλες τρομοκρατικές επιθέσεις που σημειώθηκαν στην Ευρώπη.
«Η σημερινή συμφωνία είναι σημαντικό βήμα προς την εξάλειψη των μέσων που έχουν στη διάθεσή τους οι τρομοκράτες» δήλωσε ο κ. Toomas Tõniste, Υπουργός Οικονομικών της Εσθονίας, η οποία ασκεί επί του παρόντος την προεδρία του Συμβουλίου. «Χάρη στα νέα μέτρα, οι αρχές θα μπορούν παρακολουθούν καλύτερα τις χρηματοδοτικές ροές και να εμποδίζουν τη χρηματοδότηση εγκληματικών δικτύων» συμπλήρωσε ο ίδιος.
Οι κυριότερες τροποποιήσεις της οδηγίας 2015/849 αφορούν:
– την ευκολότερη πρόσβαση στα μητρώα πραγματικών δικαιούχων, με σκοπό να βελτιωθεί η διαφάνεια σχετικά με την κυριότητα εταιρειών και καταπιστευμάτων. Προβλέπεται επίσης η διασύνδεση των μητρώων προκειμένου να διευκολύνεται η συνεργασία μεταξύ των κρατών μελών. Σε ό,τι αφορά την πρόσβαση στις πληροφορίες σχετικά με τους πραγματικούς δικαιούχους, προβλέπονται τα ακόλουθα:
- δημόσια πρόσβαση στις πληροφορίες σχετικά με τους πραγματικούς δικαιούχους εταιρειών·
- πρόσβαση με βάση το «έννομο συμφέρον» στις πληροφορίες σχετικά με τους πραγματικούς δικαιούχους καταπιστευμάτων και παρόμοιων νομικών μορφωμάτων·
- δημόσια πρόσβαση κατόπιν γραπτής αίτησης στις πληροφορίες σχετικά με τους πραγματικούς δικαιούχους καταπιστευμάτων τα οποία έχουν στην ιδιοκτησία τους εταιρεία που δεν έχει συσταθεί στην ΕΕ.
Τα κράτη μέλη διατηρούν το δικαίωμα να παρέχουν ευρύτερη πρόσβαση στις πληροφορίες σύμφωνα με το εθνικό τους δίκαιο.
– την αντιμετώπιση των κινδύνων που συνδέονται με τις προπληρωμένες κάρτες και τα εικονικά νομίσματα. Το όριο για την εξακρίβωση της ταυτότητας των κατόχων προπληρωμένων καρτών μειώνεται από 250 € σε 150 €, ενώ επεκτείνονται οι απαιτήσεις για την επαλήθευση της ταυτότητας των πελατών. Οι πλατφόρμες ανταλλαγής εικονικών νομισμάτων και οι πάροχοι υπηρεσιών θεματοφυλακής ψηφιακών πορτοφολιών θα πρέπει να εφαρμόζουν ελέγχους δέουσας επιμέλειας για τους πελάτες, καταργώντας την ανωνυμία που συνδέεται με αυτού του είδους τις ανταλλαγές·
– την ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ των μονάδων χρηματοοικονομικών πληροφοριών (ΜΧΠ) των κρατών μελών. Οι ΜΧΠ θα έχουν πρόσβαση στις πληροφορίες που περιέχονται στα κεντρικά μητρώα τραπεζικών λογαριασμών και λογαριασμών πληρωμών, ώστε να μπορούν να εντοπίζουν τους κατόχους των λογαριασμών·
– τη βελτίωση των ελέγχων όσον αφορά τις τρίτες χώρες υψηλού κινδύνου. Η Επιτροπή έχει δημιουργήσει και ενημερώνει τακτικά έναν εναρμονισμένο κατάλογο χωρών εκτός ΕΕ των οποίων τα συστήματα πρόληψης της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες παρουσιάζουν ελλείψεις. Για τις χρηματοδοτικές ροές από τις χώρες αυτές θα απαιτούνται πρόσθετα μέτρα δέουσας επιμέλειας. Ο κατάλογος αυτός βασίζεται στον κατάλογο που έχει καταρτιστεί σε διεθνές επίπεδο από την Ομάδα Χρηματοοικονομικής Δράσης.
Επόμενα βήματα
Το Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο θα κληθούν τώρα να εκδώσουν την προτεινόμενη οδηγία σε πρώτη ανάγνωση.
Το Συμβούλιο απαιτεί ειδική πλειοψηφία (νομική βάση: άρθρο 114 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης).
- Κείμενο της τελικής συμβιβαστικής πρότασης για την οδηγία κατά της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες
- Σχέδιο δράσης της Επιτροπής για την ενίσχυση της καταπολέμησης της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας (Φεβρουάριος 2016)
- Ομάδα Χρηματοοικονομικής Δράσης
- Ενημερωτικό δελτίο για το σχέδιο δράσης του Φεβρουαρίου του 2016 για την πρόληψη της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας
