Από την 1η Ιανουαρίου του 2018 καθιερώνεται η είσπραξη και απόδοση τέλους για τιςπλαστικές σακούλες, ενώ επισημαίνεται ότι, με τον Ν.4496/8-11-2017 τροποποιήθηκαν οι διατάξεις του Ν.2939/2001 και ορίστηκαν οι νέες υποχρεώσεις για επιτηδευματίες και καταναλωτές.
Πιο αναλυτικά:
- Υπόχρεοι
Όπως ορίζεται στην Αριθμ.180036/952/10-8-2017 κάθε έμπορος, ο οποίος διαθέτει στον καταναλωτή λεπτές πλαστικές σακούλες μεταφοράς, υποχρεούται να υποβάλλει στην ΑΑΔΕ δήλωση απόδοσης του περιβαλλοντικού τέλους. Ως «έμπορος» ορίζεται οποιοδήποτε πρόσωπο (φυσικό ή νομικό) ή επιχείρηση λιανικού εμπορίου, συμπεριλαμβανομένου του ηλεκτρονικού εμπορίου, που, στο πλαίσιο της άσκησης της εμπορικής του δραστηριότητας, διαθέτει προς τους καταναλωτές κατά την πώληση εμπορευμάτων ή προϊόντων, πλαστικές σακούλες μεταφοράς. Στην έννοια του εμπόρου συμπεριλαμβάνονται και οι επαγγελματίες πωλητές που δραστηριοποιούνται σε ακάλυπτους δημόσιους, δημοτικούς, ιδιωτικούς ή εκκλησιαστικούς χώρους που δεν αποτελούν επαγγελματική στέγη, αλλά επιτρέπεται στους χώρους αυτούς η άσκηση εμπορικής δραστηριότητας (υπαίθριο εμπόριο).
- Εφαρμογή του περιβαλλοντικού τέλους
Από την 1η Ιανουαρίου 2018 παύει η δωρεάν διάθεση στους καταναλωτές των πλαστικών σακουλών μεταφοράς που υπάγονται στο πεδίο εφαρμογής των σχετικών διατάξεων. Σημειώνεται ότι απαγορεύεται κάθε προωθητική ενέργεια εκ μέρους των εμπόρων που αναιρεί, αμέσως ή εμμέσως, τα προβλεπόμενα για τις σχετικές υποχρεώσεις.
2.1. Λεπτές σακούλες μεταφοράς
α) Από την 1η Ιανουαρίου 2018 το περιβαλλοντικό τέλος για τις λεπτές πλαστικές σακούλες μεταφοράς (με πάχος τοιχώματος μικρότερο των 50 μικρών (μm)) προσδιορίζεται στην τιμή των 3 λεπτών.
β) Από την 1η Ιανουαρίου 2019 το περιβαλλοντικό τέλος για τις λεπτές πλαστικές σακούλες μεταφοράς προσδιορίζεται στην τιμή των 7 λεπτών.
«πλαστικές σακούλες μεταφοράς»: σακούλες μεταφοράς με ή χωρίς λαβή, από πλαστικό υλικό, οι οποίες διατίθενται στους καταναλωτές στο ταμείο του σημείου πώλησης εμπορευμάτων ή προϊόντων. Οι πλαστικές σακούλες μεταφοράς υπάγονται ευρύτερα στην έννοια της συσκευασίας,
«λεπτές πλαστικές σακούλες μεταφοράς»: πλαστικές σακούλες μεταφοράς με πάχος τοιχώματος μικρότερο των 50 μικρών (μm)
Σημειώνεται ότι η χρέωση με το ΦΠΑ για το τέλος των 3 λεπτών (0,03) του ευρώ θα γίνεται αναγκαστικά με 4 λεπτά, καθώς δεν μπορεί να γίνει υποδιαίρεση του λεπτού.
2.2 Εξαίρεση από την εφαρμογή
Οι σχετικές διατάξεις δεν εφαρμόζονται στα περίπτερα και στους εμπόρους που ασκούν υπαίθριο εμπόριο.
Από την εφαρμογή των παραπάνω εξαιρούνται οι βιοαποδομήσιμες (ή βιοαποικοδομήσιμες) / λιπασματοποιήσιμες πλαστικές σακούλες.
«βιοαποδομήσιμες (ή βιοαποικοδομήσιμες) / λιπασματοποιήσιμες πλαστικές σακούλες μεταφοράς»: οι πλαστικές σακούλες μεταφοράς οι οποίες, στο πλαίσιο τήρησης των απαιτήσεων της παραγράφου 1 (περιπτώσεις γ.3 και γ.4) του άρθρου 6 του Ν.2939/2001, υπόκεινται σε αξιοποίηση (ανακύκλωση) μέσω βιοαποδόμησης ή λιπασματοποίησης, σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Πρότυπο ΕΛΟΤ ΕΝ 13432 «Απαιτήσεις για συσκευασία ανακτήσιμη μέσω λιπασματοποίησης και βιοαποικοδόμησης – Σχήμα δοκιμής και κριτήρια αξιολόγησης για την τελική αποδοχή της συσκευασίας»,
Απαγορεύεται η διάθεση στην αγορά και στον καταναλωτή των οξοδιασπώμενων πλαστικών σακουλών μεταφοράς. Η απαγόρευση αυτή αρχίζει να εφαρμόζεται μετά την εξάντληση των αποθεμάτων τους και πάντως όχι μετά τις 10/6/2018 (πέραν των 10 μηνών από την έναρξη ισχύος της Άριθμ.180036/952/10-8-201 , ήτοι της 10/8/2017).
«οξο-διασπώμενες πλαστικές σακούλες μεταφοράς»: πλαστικές σακούλες μεταφοράς από πλαστικά υλικά στα οποία περιλαμβάνονται πρόσθετα που καταλύουν τη διάσπαση των πλαστικών υλικών σε μικρο-τμήματα.
- Λοιπές σακούλες μεταφοράς
3.1. Πλαστικές σακούλες μεταφοράς εμπορευμάτων ή προϊόντων με πάχος τοιχώματος από 50 μέχρι 70 μικρά (μm)
Οι πλαστικές σακούλες μεταφοράς εμπορευμάτων ή προϊόντων με πάχος τοιχώματος από 50 μέχρι 70 μικρά (μm), συμπεριλαμβανομένων των επαναχρησιμοποιήσιμων σακουλών ή τσαντών μεταφοράς με το ίδιο πάχος τοιχώματος χρεώνονται στον καταναλωτή στα σημεία πώλησης εμπορευμάτων ή προϊόντων.
Το ποσό της χρέωσης αναγράφεται με τρόπο διακριτό και ευανάγνωστο στα παραστατικά πώλησης προ του ΦΠΑ.
Δεν αποκλείεται η δωρεάν διάθεση επαναχρησιμοποιήσιμων σακουλών μεταφοράς στο πλαίσιο δράσεων συλλογής προς ανακύκλωση των λεπτών σακουλών μεταφοράς.
«επαναχρησιμοποιήσιμες σακούλες ή τσάντες μεταφοράς»: οι πλαστικές σακούλες μεταφοράς εμπορευμάτων ή προϊόντων με πάχος τοιχώματος μεγαλύτερο ή ίσο των 50 μικρών (μη), που είναι κατασκευασμένες σύμφωνα με το πρότυπο UNE 53942 ή άλλο ισοδύναμο πρότυπο, καθώς επίσης οι πλαστικές σακούλες/ τσάντες μεταφοράς εμπορευμάτων ή προϊόντων με μεγαλύτερες διαστάσεις από αυτές που καλύπτει το ανωτέρω πρότυπο και οι τσάντες από κάθε άλλο είδος υλικού, που έχουν σχεδιασθεί με σκοπό την επαναχρησιμοποίηση τους (σακούλες ή τσάντες πολλαπλών χρήσεων), όπως αυτή ορίζεται στην παρακάτω περίπτωση (ζ). Οι επαναχρησιμοποιήσιμες σακούλες ή τσάντες μεταφοράς, υπάγονται ευρύτερα στην έννοια της συσκευασίας σύμφωνα με την παράγραφο 1 (περιπ. γ) του άρθρου 2 του Ν.2939/2001, όπως ισχύει.
3.2. Πολύ λεπτές πλαστικές σακούλες μεταφοράς
Για τις πολύ λεπτές πλαστικές σακούλες μεταφοράς εφαρμόζονται οι διατάξεις που ισχύουν και για τις πλαστικές σακούλες μεταφοράς με πάχος τοιχώματος μεγαλύτερο ή ίσο των 70 μικρών (μm).
«πολύ λεπτές πλαστικές σακούλες μεταφοράς»: πλαστικές σακούλες μεταφοράς με πάχος τοιχώματος μικρότερο από 15 μικρά (μm) που απαιτούνται για λόγους υγιεινής ή παρέχονται ως πρωτογενής συσκευασία χύδην τροφίμων, όταν η χρήση τους συμβάλλει στην αποφυγή σπατάλης τροφίμων.
- Αναγραφή περιβαλλοντικού τέλους στα παραστατικά
Αναγράφεται, η αξία του επιβαλλόμενου περιβαλλοντικού τέλους προ του Φ.Π.Α., με κάθε πρόσφορο, αλλά σε κάθε περίπτωση διακριτό και ευανάγνωστο τρόπο (π.χ. περιβαλλοντικό τέλος πλαστικής σακούλας).
Σημειώνεται ότι στις περιπτώσεις επιχειρήσεων που χρεώνουν την αξία της πλαστικής σακούλας, αυτή πρέπει να διακρίνεται από το αντίστοιχο τέλος.
Ειδικά για την αναγραφή του περιβαλλοντικού τέλους στα στοιχεία λιανικής πώλησης, τα οποία υποχρεωτικά, βάσει των διατάξεων της παραγράφου 8 του άρθρου 12 τουΝ. 4308/2014, εκδίδονται με τη χρήση φορολογικών ηλεκτρονικών μηχανισμών, παρέχονται οι ακόλουθες οδηγίες:
Α. Σε κάθε περίπτωση έκδοσης παραστατικών πώλησης με χρήση ΕΑΦΔΣΣ, κατά την διάθεση λεπτών πλαστικών σακουλών μεταφοράς εμπορευμάτων ή προϊόντων, θα πρέπει, με μέριμνα του χειριστή, το περιβαλλοντικό τέλος να εμφανίζεται, διακριτά, ως πρόσθετο είδος που υπόκειται σε Φ.Π.Α. συντελεστή Γ (κανονικό συντελεστή Φ.Π.Α.) και με ποσότητα ισάριθμη της ποσότητας των διατεθέντων πλαστικών σακουλών μεταφοράς εμπορευμάτων ή προϊόντων.
Προκειμένου να αυτοματοποιηθεί η παραπάνω διαδικασία, σκόπιμο είναι να γίνουν κατάλληλες ρυθμίσεις στην εφαρμογή εμπορικής διαχείρισης που εκδίδει τα παραστατικά, ώστε όταν διατίθεται μια λεπτή πλαστική σακούλα μεταφοράς εμπορευμάτων ή προϊόντων, να εμφανίζεται αυτόματα, ως παρελκόμενο είδος, το περιβαλλοντικό τέλος με Φ.Π.Α. συντελεστή Γ (κανονικό συντελεστή Φ.Π.Α.), σύμφωνα με τα ανωτέρω.
Β. Στην περίπτωση έκδοσης αποδείξεων εσόδου με χρήση ΑΔΗΜΕ ή ΦΤΜ, πρέπει να γίνουν οι απαραίτητες ρυθμίσεις στον προγραμματισμό ειδών του ΦΗΜ, ώστε το περιβαλλοντικό τέλος να είναι ένα διακριτό είδος που υπόκειται σε Φ.Π.Α. συντελεστή Γ (κανονικό συντελεστή Φ.Π.Α.), το οποίο θα ανήκει σε ένα νέο διακριτό «ΤΜΗΜΑ» με όνομα «ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟ ΤΕΛΟΣ».
Κατά την διάθεση λεπτών πλαστικών σακουλών μεταφοράς εμπορευμάτων ή προϊόντων, θα πρέπει, με μέριμνα του χειριστή, το περιβαλλοντικό τέλος να εμφανίζεται, διακριτά, ως πρόσθετο είδος που υπόκειται σε Φ.Π.Α. συντελεστή Γ (κανονικό συντελεστή Φ.Π.Α.) και με ποσότητα ισάριθμη της ποσότητας των διατεθέντων πλαστικών σακουλών μεταφοράς εμπορευμάτων ή προϊόντων.
Ειδικά στην εξαιρετική περίπτωση έκδοσης αποδείξεων εσόδου με χρήση ΑΔΗΜΕ ή ΦΤΜ, που έχουν διαχείριση παρελκομένων ειδών και προκειμένου να αυτοματοποιηθεί η διαδικασία, σκόπιμο είναι να γίνουν οι απαραίτητες ρυθμίσεις στον προγραμματισμό ειδών του ΦΗΜ, ώστε το περιβαλλοντικό τέλος να είναι ένα διακριτό είδος που υπόκειται σε Φ.Π.Α. συντελεστή Γ (κανονικό συντελεστή Φ.Π.Α.), το οποίο θα ανήκει σε ένα νέο διακριτό «ΤΜΗΜΑ» με όνομα «ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟ ΤΕΛΟΣ» και επιπλέον αυτό το είδος θα είναι παρελκόμενο της λεπτής πλαστικής σακούλας μεταφοράς εμπορευμάτων και προϊόντων με ξεχωριστή τιμή. Με αυτές τις ρυθμίσεις, κατά την διάθεση λεπτής πλαστικής σακούλας μεταφοράς εμπορευμάτων ή προϊόντων, αυτόματα θα εμφανίζεται ως πωληθέν είδος και το περιβαλλοντικό τέλος.
- Λογιστικός χειρισμός
Το περιγραφόμενο περιβαλλοντικό τέλος αναγράφεται προ του ΦΠΑ. Για τη διασταύρωση με τη δήλωση ΦΠΑ προτείνεται η αναγραφή του ως εσόδου και ο μετέπειτα διαχωρισμός του με μεταφορά στα προς απόδοση ποσά ως τέλος. Σχετική γνωμάτευση είχε εκδώσει το ΕΣΥΛ (179/1993) για τον λογιστικό χειρισμό Δημοτικού Τέλους 5% επί των ακαθάριστων εσόδων εστιατορίων. Σε επιχειρήσεις με διπλογραφικά βιβλία ο ανάλογος χειρισμός αφορά την πίστωση του περιβαλλοντικού τέλους με ιδιαίτερο τριτοβάθμιο λογαριασμό της ομάδας 7 (εσόδων) και μετέπειτα χρέωση του λογαριασμού αυτού σε πίστωση του λογαριασμού 54.09 λοιπών φόρων – τελών προς απόδοση.
- Απόδοση του τέλους
Κάθε έμπορος, ο οποίος διαθέτει στον καταναλωτή λεπτές πλαστικές σακούλες μεταφοράς, υποχρεούται ανά τρίμηνο, την τελευταία ημέρα του επόμενου μήνα και για πρώτη φορά στις 30 Απριλίου 2018 να υποβάλλει στην ΑΑΔΕ δήλωση απόδοσης του περιβαλλοντικού τέλους. Ο τρόπος και η διαδικασία καταβολής, είσπραξης και απόδοσης του περιβαλλοντικού τέλους θα διευκρινιστούν με κοινή απόφαση των Υπουργών Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Οικονομίας και Ανάπτυξης και Οικονομικών.
- Υποχρεώσεις εμπόρων
Από την 1η Ιανουαρίου 2018, οι έμποροι υποχρεούνται να τηρούν τις ακόλουθες απαιτήσεις:
1) Οι έμποροι των υπεραγορών τροφίμων ή «Σούπερ Μάρκετ», όπως αυτές ορίζονται στο άρθρο 44 της Υγειονομικής Διάταξης Α1β 8577/1983, υποχρεούνται:
α) να παρέχουν τη δυνατότητα στους καταναλωτές να εφοδιάζονται στο ταμείο των σημείων πώλησης εμπορευμάτων ή προϊόντων, επαναχρησιμοποιήσιμες σακούλες / τσάντες μεταφοράς και να τις τοποθετούν σε εμφανές στους καταναλωτές και προσιτό σημείο.
β) να συνδράμουν και να διευκολύνουν με κάθε τρόπο τα συστήματα εναλλακτικής διαχείρισης (ΣΕΔ), στην υλοποίηση προγραμμάτων ανακύκλωσης, όπως με την τοποθέτηση στο κατάστημα ορατού και εύκολα προσβάσιμου από τον καταναλωτή σημείου συγκέντρωσης και προσωρινής αποθήκευσης χρησιμοποιημένων λεπτών σακουλών μεταφοράς, το οποίο θα φέρει κατάλληλη ένδειξη.
2) Οι έμποροι εκτός των περιπτέρων και του υπαίθριου εμπορίου υποχρεούνται:
α) να αναγράφουν στα σημεία λιανικής πώλησης εμπορευμάτων ή προϊόντων, σε εμφανές σημείο προς τον καταναλωτή, ότι: «Οι λεπτές πλαστικές σακούλες μεταφοράς υπόκεινται σε περιβαλλοντικό τέλος (με αναγραφή του ποσού του τέλους), με σκοπό τη μείωση χρήσης τους».
β) να τηρούν τις λοιπές απαιτήσεις που προαναφέρονται
γ) να μεριμνούν για την αναγραφή του ποσού του περιβαλλοντικού τέλους, με τρόπο διακριτό και ευανάγνωστο, στα παραστατικά πώλησης προ του ΦΠΑ
3) Όλοι οι έμποροι και εμπορικές επιχειρήσεις, συμπεριλαμβανομένων των περιπτέρων και του υπαίθριου εμπορίου, υποχρεούνται να παρέχουν στον καταναλωτή μόνο λεπτές πλαστικές σακούλες μεταφοράς που φέρουν τη σήμανση που προβλέπεται στην παράγραφο 1 (β και γ) του άρθρου 5.
Σημειώνεται ότι η υποχρέωση των παραγωγών να διαθέτουν στην αγορά πλαστικές σακούλες μεταφοράς με σήμανση, αρχίζει να εφαρμόζεται μετά την εξάντληση των αποθεμάτων και πάντως όχι πέραν της 10/6/2018 (πέραν των δέκα (10) μηνών από την έναρξη ισχύος της απόφασης).
