Στα Ηνωμένα Εθνη επικρατεί μια πρωτόγνωρη αισιοδοξία για τις προοπτικές επίλυσης του ζητήματος της ονομασίας της ΠΓΔΜ.
Σύμφωνα με την “Καθημερινή” υπό αυτό το πρίσμα, ο Μάθιου Νίμιτς εμφανίζεται αποφασισμένος να εντατικοποιήσει τις συνομιλίες και θέτει ως στόχο την επίτευξη συμφωνίας μεταξύ Αθήνας και Σκοπίων μέχρι τον Ιούνιο του ’18.
Σύμφωνα με το ρεπορτάζ, όσοι γνωρίζουν τον έμπειρο δικηγόρο και πρώην διπλωμάτη, τον περιγράφουν για πρώτη φορά μετά πολλά χρόνια –ασχολείται με το θέμα από το 1994, αρχικά ως εκπρόσωπος των ΗΠΑ και στη συνέχεια μετά τον θάνατο του Σάιρους Βανς ως μεσολαβητής του ΟΗΕ– πολύ αισιόδοξο από το σκηνικό που δημιουργείται και πεπεισμένο ότι μπορεί να υπάρξει συμφωνία. Η Σύνοδος Κορυφής της Ε.Ε. τον Ιούνιο και η αντίστοιχη του ΝΑΤΟ στις αρχές Ιουλίου οριοθετούν το άτυπο χρονοδιάγραμμα εντός του οποίου θα εξελιχθεί η πρωτοβουλία του.
Ο κ. Νίμιτς θα κινηθεί προσεκτικά. Σε αυτή τη φάση δεν προτίθεται να καταθέσει συγκεκριμένη ονομασία. Σε κάθε περίπτωση, θεωρείται ως δεδομένο ότι αυτή θα είναι σύνθετη, πιθανότατα με γεωγραφικό προσδιορισμό. Η τελευταία πρότασή του, το “Βόρεια Μακεδονία”, δεν έχει αποσυρθεί, ενώ παλαιότερα είχαν επίσης προταθεί, μεταξύ άλλων, το “Ανω Μακεδονία” και το “Μακεδονία του Βαρδάρη”.
Η θέση των ΗΠΑ και της Ε.Ε.
Μεγαλύτερο “αγκάθι” αποτελεί το εύρος χρήσης, για το οποίο η ελληνική πλευρά επιμένει η κοινώς αποδεκτή ονομασία να χρησιμοποιείται “έναντι όλων”, διευθέτηση που θα ήταν και η πιο πρακτική. Ωστόσο, από την πλευρά των Σκοπίων, το σημείο εκκίνησης είναι να χρησιμοποιείται το όνομα μόνον στις διμερείς συναλλαγές με την Ελλάδα, κάτι που απορρίπτει κατηγορηματικά η Αθήνα. Η διεθνής κοινότητα αντιλαμβάνεται ότι η σύνθετη ονομασία θα είναι εν πολλοίς αυτή που θα χρησιμοποιείται διεθνώς. Αλλωστε, τόσο οι ΗΠΑ όσο και άλλες σημαντικές χώρες έχουν διαμηνύσει την πρόθεσή τους να υιοθετήσουν όποια ονομασία προκύψει από τη διαπραγμάτευση, η οποία δεν περιορίζεται στο όνομα αλλά περιλαμβάνει και μία σειρά άλλων πτυχών, σημαντικότερες εκ των οποίων είναι η ταυτότητα και η γλώσσα.
Σε αυτή τη φάση ο κ. Νίμιτς θα εργαστεί για τη δημιουργία του κατάλληλου πλαισίου και προς αυτή την κατεύθυνση συμβολικές κινήσεις όπως η μετονομασία του αεροδρομίου των Σκοπίων από “Μέγας Αλέξανδρος”, εκτιμάται ότι θα επιδράσουν θετικά και θα βελτιώσουν την ατμόσφαιρα.
Ο Μάθιου Νίμιτς προσβλέπει στον ρεαλισμό και στην αποφασιστικότητα του νέου πρωθυπουργού της ΠΓΔΜ, Ζόραν Ζάεφ, ο οποίος δηλώνει ευθέως ότι είναι έτοιμος να προχωρήσει σε συμβιβασμούς που θα ανοίξουν τον δρόμο για την ένταξη της χώρας του στους ευρωατλαντικούς θεσμούς, όποιο και αν είναι το πολιτικό κόστος, ακόμη και η ήττα του στις επόμενες εκλογές.
Οι ΗΠΑ και η Ε.Ε., με προεξάρχουσα τη Γερμανία, έχουν ενθαρρύνει τον μεσολαβητή του ΟΗΕ να προχωρήσει, διαβεβαιώνοντάς τον ότι θα στηρίξουν τις δράσεις του όπου, όπως και όσο χρειάζεται. Στο πλαίσιο αυτό σχεδιάζει να εντείνει και να αναβαθμίσει τη διαδικασία, συγκαλώντας συναντήσεις και σε επίπεδο υπουργών Εξωτερικών, ενδεχομένως και σε αυτό των πρωθυπουργών, καθώς γνωρίζει πως ο υπ. Εξωτερικών της γειτονικής χώρας, Νίκολα Ντιμιτρόφ, είναι πιο “συγκρατημένος” στο θέμα το οποίο είχε χειριστεί για πολλά χρόνια ως εκπρόσωπος της ΠΓΔΜ στις συνομιλίες υπό τον κ. Νίμιτς. Αντίθετα, ο Ζόραν Ζάεφ δηλώνει ευθέως έτοιμος για συμβιβαστεί.
Με δεδομένη την αυξημένη ευαισθησία που υπάρχει και στις δύο χώρες για το θέμα της ονομασίας, ο μεσολαβητής αποδίδει ιδιαίτερη σημασία στον τρόπο που θα αντιδράσουν οι δύο λαοί. Υπό αυτό το πρίσμα, η προσοχή του δεν περιορίζεται στις κυβερνήσεις, αλλά λαμβάνει υπόψη και τη στάση της αντιπολίτευσης.
Μετά την ενασχόληση με το θέμα για σχεδόν επί ένα τέταρτο του αιώνα, ο Μάθιου Νίμιτς έχει πλήρη γνώση των πολιτικών συσχετισμών και των ιδιαιτεροτήτων της κάθε χώρας.
Σε ό,τι αφορά την Ελλάδα, οι Ευρωπαίοι περιμένουν ότι το θέμα της ονομασίας θα επιλυθεί στη νέα πιο ενθαρρυντική συγκυρία μετά την αλλαγή σκυτάλης στην ηγεσία της ΠΓΔΜ. Ο προβληματισμός που υπάρχει στην ελληνική κυβέρνηση, ωστόσο, αφορά τη στάση που θα τηρήσει ο κυβερνητικός εταίρος, οι Ανεξάρτητοι Ελληνες σε μια ενδεχόμενη αποδοχή των Σκοπίων μιας πρότασης σύνθετης ονομασίας. Πάντως, σύμφωνα με πληροφορίες, ο κ. Μητσοτάκης έχει ήδη διαμηνύσει στην Ευρώπη ότι η Ν.Δ. δεν προτίθεται να συναινέσει σε λύση εάν ο συγκυβερνήτης Καμμένος απορρίψει και καταψηφίσει μια πρόταση σύνθετης ονομασίας.
Στην περίπτωση της ΠΓΔΜ, ο “πονοκέφαλος” του μεσολαβητή είναι το εθνικιστικό κόμμα της αντιπολίτευσης, VMRO. Η απομάκρυνση του Νίκολα Γκρουέφσκι γεννά ελπίδες, ωστόσο πολλά θα κριθούν από το ποιος θα τον αντικαταστήσει στην ηγεσία του κόμματος. Η πρόσφατη δήλωση του πρωθυπουργού Ζόραν Ζάεφ ότι στις επαφές που είχε με την αντιπολίτευση έλαβε θετικά μηνύματα για τη στάση που θα τηρήσει στο θέμα, γεννά κάποιες ελπίδες, αν και είναι φυσικά πολύ νωρίς ακόμη.
“Μονόδρομος η ένταξη στην Ε.Ε.”
“Η ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ενωση είναι τα πάντα για εμάς”, είχε τονίσει σε συνέντευξή του στην “Κ” ο κ. Μπουγιάρ Οσμάνι, αναπληρωτής πρωθυπουργός και μέλος της σημαντικής αλβανικής μειονότητας της ΠΓΔΜ, λίγες ημέρες πριν από την πρώτη επίσημη επίσκεψή του στην Αθήνα, τον Νοέμβριο. Για τη νέα σκοπιανή κυβέρνηση που έχει αναλάβει το τιμόνι της χώρας από το περασμένο καλοκαίρι, η πορεία προς την Ε.Ε. και τη Δύση δεν είναι επιλογή αλλά μονόδρομος. “Αν δεν ενταχθούμε στο ΝΑΤΟ άμεσα και δεν ξεκινήσει η διαδικασία ένταξής μας στην Ε.Ε., θα υπάρξουν τραγικές συνέπειες για τη χώρα και την περιοχή. Βρισκόμαστε στον 21ο αιώνα, που οι παραχωρήσεις και η συναίνεση είναι απαραίτητες, άλλωστε αν θέλουμε να γίνουμε μέλος της Ε.Ε. πρέπει να μάθουμε να τις κάνουμε”, είχε επισημάνει ο κ. Οσμάνι, χαρακτηρίζοντας μάλιστα το 2018 ως τη “χρυσή χρονιά” για την επίλυση του ζητήματος της ονομασίας της ΠΓΔΜ.
