Την ικανοποίησή του για τη δυνατότητα μεταβολής της φορολογικής κατοικίας ενός εκ των συζύγων ή μερών συμφώνου συμβίωσης που κατοικεί στο εξωτερικό εκφράζει ο Συνήγορος του Πολίτη, μετά από την έκδοση εγκυκλίου (ΠΟΛ 1201/2017) από την Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ) με την οποία καθορίζεται η διαδικασία και παρέχονται σχετικές οδηγίες προς τις αρμόδιες Δ.Ο.Υ. Η εξέλιξη αυτή εναρμονίζει την πρακτική της διοίκησης με σχετική απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ) και υλοποιεί πρόταση του Συνηγόρου προς το υπουργείο Οικονομικών και την ΑΑΔΕ την οποία η Ανεξάρτητη Αρχή έχει διατυπώσει από το 2011.
Με την απόφαση 1445/2016 το ΣτΕ αποφάνθηκε ότι, ενόψει των γενικότερων κοινωνικών και ηθικών αντιλήψεων της εποχής και ανάλογα µε τα κοινωνικοοικονοµικά δεδοµένα των συζύγων, είναι νοητή η χωριστή κατοικία αυτών.
Από το 2011 η Ανεξάρτητη Αρχή είχε τονίσει στο Υπουργείο Οικονοµικών1
ότι η φορολογική διοίκηση δεν πρέπει να αγνοεί σύγχρονες συνθήκες που καθιστούν
κάποιες φορές απαραίτητη την χωριστή κατοικία των συζύγων, µε εργασία και
εγκατάσταση ενός από τους δύο στο εξωτερικό. Στο πλαίσιο µάλιστα της
εναρµόνισης της φορολογικής νοµοθεσίας µε τη συνταγµατική έννοµη τάξη και την
ευρωπαϊκή νοµοθεσία, ζήτησε η κατοικία των συζύγων να προσδιορίζεται µε βάση
το πραγµατικό κέντρο των βιοτικών σχέσεων και ζωτικών συµφερόντων κάθε
φυσικού προσώπου χωριστά και να καταργηθεί το αµάχητο τεκµήριο σύµφωνα µε το
οποίο η φορολογική τους κατοικία ήταν κοινή, και µάλιστα αυτή του άρρενος
συζύγου. Στην ειδικότερη περίπτωση δε που ο ένας από τους δύο συζύγους ήταν
δηµόσιος υπάλληλος, θεωρούνταν κατά τεκµήριο και οι δύο ως φορολογικοί κάτοικοι
Ελλάδος, ακόµα και αν αποδεδειγµένα ζούσαν και εργάζονταν στο εξωτερικό.
Τον Μάρτιο του 2017 η πρόταση της Ανεξάρτητης Αρχής, να δοθεί η δυνατότητα
στους συζύγους να υποβάλλουν χωριστή φορολογική δήλωση, τουλάχιστον στις
περιπτώσεις που ο ένας από τους δύο κατοικεί στο εξωτερικό, έγινε δεκτή από τον
∆ιοικητική της ΑΑ∆Ε, σε συνάντηση που είχε στα γραφεία της Ανεξάρτητης Αρχής µε
το Συνήγορο του Πολίτη. Ωστόσο µέχρι πρόσφατα δεν είχαν δοθεί οδηγίες στις
∆.Ο.Υ. ώστε να εναρµονίσουν την πρακτική τους µε τα παραπάνω, κάτι που έγινε µε
την ΠΟΛ.1201/2017
