Σε απάντηση επίκαιρης ερώτησης στη Bουλή η Αναπληρώτρια Υπουργός Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης κ. Ουρ. Αντωνοπούλου, περιγράφει το πλαίσιο που ισχύει για την παροχή ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης στους ανέργους, αλλά και τα προγράμματα που έχουν προκηρυχθεί για την επανένταξη των ανέργων στην αγορά εργασίας.
Αναλυτικά :
Α. Οι μακροχρόνια άνεργοι και οι άνεργοι μεγαλύτερης ηλικίας αποτελούν τον σκληρό πυρήνα της ανεργίας, καθώς, όσο αυξάνεται το διάστημα που μένουν εκτός εργασίας, οι πιθανότητες απασχόλησης μειώνονται, τόσο λόγω της απαξίωσης των δεξιοτήτων του, όσο και εξαιτίας του ότι οι επιχειρήσεις προτιμούν να προσλαμβάνουν άτομα που μικρότερης ηλικίας που δεν έχουν απουσιάσει για καιρό από τον εργασιακό βία. Καθώς σταδιακά οι ίδιοι οι άνεργοι αποθαρρύνονται από την αναζήτηση εργασίας και γίνονται πιο παθητικοί απέναντι στην κατάστασή τους, οι επιπτώσεις της μακροχρόνιας ανεργίας στη σωματική και ψυχική υγεία των ανέργων μπορεί να είναι πολύ σοβαρές.
Έχει αποδειχθεί ότι, ιδιαίτερα η μακροχρόνια ανεργία, μειώνει την αυτοπεποίθηση, δημιουργεί διάθεση για απομόνωση, απάθεια και εκνευρισμό, μπορεί δε να οδηγήσει ακόμα και σε κατάθλιψη ή έντονο άγχος, το οποίο έχει αντίκτυπο στη σωματική υγεία.
Σε χώρες όπου δεν υπάρχει κοινωνικό κράτος, τα συμπτώματα αυτά οδηγούν σε αύξηση του κινδύνου θνησιμότητας μεταξύ των ανέργων.
Στην Ελλάδα, η υγειονομική κάλυψη των ανέργων και των ανασφάλιστων έχει αποτρέψει την παρουσία τέτοιων φαινομένων.
Συγκεκριμένα, με τις διατάξεις του ν.4387/2016 συστάθηκε ο ΕΦΚΑ στον οποίο εντάχθηκαν όλοι οι φορείς ασφάλισης (Σχετικό άρθρο 53). Σύμφωνα με την παράγραφο 1 του άρθρου 32 του ίδιου νόμου, οι διατάξεις που αφορούν την υπαγωγή στην ασφάλιση για παροχές ασθένειας σε είδος και σε χρήμα, καθώς και το είδος, η έκταση, το ύψος, τα δικαιούχα πρόσωπα και η διαδικασία χορήγησης των παροχών σε χρήμα των εντασσόμενων στον ΕΦΚΑ. φορέων, τομέων, κλάδων και λογαριασμών εξακολουθούν να ισχύουν, ως ίσχυαν κατά την έναρξη ισχύος του ν.4387/2016, μέχρι την έκδοση του Κανονισμού Ασφάλισης και Παροχών του ΕΦΚΑ.
Επομένως, για την παροχή ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης σε είδος από τον Ε.Ο.Π.Υ.Υ. σε ανέργους εξακολουθούν να ισχύουν οι διατάξεις που έχουν θεσμοθετηθεί πριν την έναρξη εφαρμογής του ν.4387/2016. Ειδικότερα ισχύουν τα παρακάτω:
α) Οι άνεργοι που δικαιούνται επιδόματος ανεργίας από τον ΟΑΕΔ και για όσο διάστημα επιδοτούνται από αυτόν καλύπτονται από το τέως ΙΚΑ-ΕΤΑΜ για παροχές ασθένειας σε είδος από τον ΕΟΠΥΥ.
β) οι άνεργοι νέοι ηλικίας έως 29 ετών και τα μέλη οικογένειάς τους καλύπτονται από το τέως ΙΚΑ-ΕΤΑΜ για παροχές ασθένειας σε είδος από τον ΕΟΠΥΥ, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 18 του ν.2639/1998 (Α’205).
γ) οι άνεργοι ηλικίας άνω των 29 και έως 55 ετών και τα μέλη οικογένειάς τους καλύπτονται από τον ασφαλιστικό φορέα, στον οποίο ασφαλίζονταν πριν τη διακοπή της εργασίας τους, για τη χορήγηση παροχών ασθένειας σε είδος από τον ΕΟΠΥΥ για δύο (2) έτη από την ημερομηνία υποβολής της σχετικής αίτησης, σύμφωνα με τις διατάξεις της παραγράφου 4 του άρθρου 5 του ν.2768/1999 (Α’273), όπως έχουν τροποποιηθεί και ισχύουν.
Επειδή όμως, μεγάλος αριθμός εργαζομένων παραμένουν άνεργοι για διάστημα μεγαλύτερο της διετίας, με τις διατάξεις της παρ. 4 του άρθρου 95 του ν. ν.4461/2017 (Α’38), παρατάθηκε για ένα (1) επιπλέον έτος, έως την 28η Φεβρουαρίου 2018, η ασφαλιστική κάλυψη για παροχές ασθένειας σε είδος σε όσους ανέργους έχουν ήδη κάνει χρήση των εν λόγω διατάξεων.
δ) οι μακροχρόνια άνεργοι ηλικίας άνω των 55 ετών και τα μέλη οικογενείας τους, καλύπτονται από το τέως ΙΚΑ-ΕΤΑΜ για τη λήψη παροχών ασθένειας σε είδος από τον ΕΟΠΥΥ, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 10 του ν.2434/1996 (Α’188), όπως τροποποιήθηκε με την παρ. 5 του άρθρου 18 του ν.3144/2003 (Α’ 111).
ε) Κατ’ εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 69 του ν.3863/2010 και της παράγραφο 8 του άρθρου δεύτερου του ν.3845/2010 εκδόθηκε η αρ. Φ.40035/οικ.5136/413/1.6.2011 Υπουργική Απόφαση, με την οποία προβλέπεται ότι οι ασφαλισμένοι του τέως Ο.Α.Ε.Ε. ηλικίας άνω των 30 ετών και μέχρι 65, που διέκοψαν την άσκηση του επαγγέλματός τους, καλύπτονται για παροχές ασθένειας από τον Κλάδο Υγείας του Οργανισμού για δύο (2) χρόνια από τη διακοπή της ασφάλισης, υπό την προϋπόθεση ότι δεν υφίσταται οποιαδήποτε οφειλή προς τον τέως Ο.Α.Ε.Ε. ή εφόσον υπάρχει οφειλή, αυτή έχει ρυθμισθεί σε δόσεις, που καταβάλλονται κανονικά.
Η ασφαλιστική κάλυψη των ασφαλισμένων που έχουν κάνει χρήση των εν λόγω διατάξεων και παραμένουν άνεργοι και ανασφάλιστοι παρατείνεται, με τις διατάξεις της παρ. 3 του άρθρου 95 του ν.4461/2017 (Α’38), έως τις 28-2-2018.
στ) Τέλος, με το άρθρο 33 του ν.4368/2016 (ΦΕΚ 21 τ.Α’) και την υπ’ αρ. Α3(γ)/ΓΠ/οικ.25132 Κ.Υ.Α. (ΦΕΚ 908 Β’) «Ρυθμίσεις για τη διασφάλιση της πρόσβασης των ανασφάλιστων στο Δημόσιο Σύστημα Υγείας», προβλέφθηκε η δωρεάν ισότιμη πρόσβαση όλων των ανασφαλίστων πολιτών για ιατρική περίθαλψη στο Ε.Σ.Υ., καθώς και η πρόσβασή τους σε φαρμακευτική περίθαλψη με τους όρους που ισχύουν για τους ασφαλισμένους πολίτες.
Επιπλέον, προβλέπεται η δυνατότητα απαλλαγής από την επιβολή συμμετοχής στη φαρμακευτική δαπάνη για οικονομικά αδύναμους και άλλες ευάλωτες κατηγορίες ανασφαλίστων πολιτών.
Β. Δεδομένου ότι το Υπουργείο Εργασίας έχει επίγνωση τόσο των επιπτώσεων της μακροχρόνιας ανεργίας στην ψυχική και σωματική υγεία των πολιτών, όσο και της δυσκολίας επανόδου των μακροχρόνια ανέργων στην αγορά εργασίας, υλοποιεί μία σειρά προγραμμάτων, τα οποία απευθύνονται σε αυτόν τον σκληρό πυρήνα της ανεργίας. Συγκεκριμένα:
1.1. Προγράμματα Κοινωφελούς Εργασίας
Το 2016 τα προγράμματα κοινωφελούς εργασίας ανασχεδιάστηκαν και έχουν, πλέον, επίκεντρο τον άνεργο, καθώς συνδέουν τη θέση εργασίας με την αναβάθμιση των δεξιοτήτων του, ώστε να καταστεί δυνατή η βιώσιμη επανένταξή του στην αγορά εργασίας. Οι άνεργοι, οι οποίοι συμμετέχουν στο πρόγραμμα, προσφέρουν τις υπηρεσίες τους σε συγκεκριμένα, διακριτά και μετρήσιμα έργα και δεν υποκαθιστούν θέσεις που καλύπτουν πάγιες και διαρκείς ανάγκες των δήμων. Προβλέπεται πριμοδότηση μέσω επιπλέον μοριοδότησης για τους μακροχρόνια ανέργους και τους ανέργους μεγάλης ηλικίας.
Μέσα από τη νέα γενιά προγραμμάτων κοινωφελούς εργασίας στους δήμους επιδιώκεται η επανασύνδεση των μακροχρόνια ανέργων ή των ανέργων χαμηλού εισοδήματος, δηλαδή των πιο ευάλωτων ομάδων, με τον χώρο της εργασίας. Για πρώτη φορά, τα νέα προγράμματα παρέχουν στους ωφελουμένους 8μηνη απασχόληση, με πλήρη ασφαλιστικά και εργασιακά δικαιώματα όπως κατοχυρώθηκαν έπειτα από νομοθετική ρύθμιση του Υπουργείου Εργασίας, καθώς και τη δυνατότητα βελτίωσης του βιογραφικού τους μέσω επαγγελματικής εκπαίδευσης, η οποία συνοδεύεται από πιστοποίηση των προσόντων που αποκτώνται.
Με τα εν λόγω προγράμματα απασχολήθηκαν ή απασχολούνται περίπου 44.000 άνεργοι.
Επίσης, υλοποιήθηκε η α’ και συνεχίζεται η β’ φάση του Προγράμματος Κοινωφελούς Εργασίας στις Προσφυγικές Δομές με 4.000 περίπου ωφελούμενους. Οι συμμετέχοντες στο Πρόγραμμα εργάζονται σε δήμους και υπηρεσίες Α’ υποδοχής, ασύλου και διαχείρισης Προσφυγικών Ροών.
1.2. Ειδικό πρόγραμμα απασχόλησης 4.000 μακροχρόνια ανέργων στον δημόσιο τομέα της υγείας
Το πρόγραμμα έχει ως στόχο την άμεση αντιμετώπιση της μακροχρόνιας ανεργίας πληθυσμιακών ομάδων που πλήττονται εξαιτίας της οικονομικής κρίσης και της μακράς ύφεσης που υφίσταται η ελληνική οικονομία. Αντικείμενο του προγράμματος είναι η δημιουργία απασχόλησης μέσω της τοποθέτησης προσωπικού στο δημόσιο τομέα της υγείας. Και σε αυτό, το πρόγραμμα προβλέπεται πριμοδότηση μέσω επιπλέον μοριοδότησης για τους μακροχρόνια ανέργους και τους ανέργους μεγάλης ηλικίας.
1.3. Πρόγραμμα επιχορήγησης επιχειρήσεων, φορέων και οργανισμών του δημοσίου τομέα και επιχειρήσεων της Τοπικής Αυτοδιοίκησης Α’ και Β’ βαθμού για την απασχόληση 10.000 μακροχρόνια ανέργων ηλικίας 55-67 ετών
Το πρόγραμμα ξεκίνησε στις 5 Σεπτεμβρίου και αφορά τουλάχιστον 12μηνη απασχόληση σε επιχειρήσεις, φορείς και οργανισμούς του δημόσιου τομέα και οι επιχειρήσεις της τοπικής αυτοδιοίκησης πρώτου και δευτέρου βαθμού (Δήμων και Περιφερειών). Θα παραμείνει ανοιχτό μέχρι τη συμπλήρωση των θέσεων.
1.4. Προγράμματα Νέων Θέσεων Εργασίας – Εγγυημένης Απασχόλησης στον ιδιωτικό τομέα
Με στόχο την αύξηση της εγγυημένης απασχόλησης στον ιδιωτικό τομέα μέσω της δημιουργίας νέων θέσεων εργασίας, το Υπουργείο Εργασίας υλοποιεί μια σειρά προγραμμάτων ευρύτερης στόχευσης που απευθύνονται σε νέους, σε μακροχρόνια ανέργους, ανέργους μεγαλύτερης ηλικίας, ειδικές ομάδες ανέργων, ΑμεΑ.
Ειδικότερα, υλοποιούνται:
– Πρόγραμμα επιχορήγησης επιχειρήσεων με προσωπικό έως 20 θέσεων εργασίας πλήρους απασχόλησης, για την πρόσληψη 10.000 ανέργων ηλικίας άνω τω 50 ετών
Σκοπός του προγράμματος είναι η δημιουργία 10.000 νέων θέσεων εργασίας, πλήρους απασχόλησης, σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις με την πρόσληψη άνεργων άνω των 50 ετών. Το ποσό επιχορήγησης είναι το 50% του μηνιαίου μισθολογικού και μη μισθολογικού κόστους του ωφελούμενου με ανώτατο όριο τα 500 ευρώ μηνιαίως και η διάρκεια της επιχορήγησης για μακροχρόνια ανέργους ορίζεται στους δώδεκα (12) μήνες με δυνατότητα επέκτασης για άλλους εννέα (9) μήνες, η οποία εφόσον επιλεγεί επιφέρει δέσμευση για την επιχείρηση να διατηρήσει το προσωπικό της για τρεις (3) μήνες ακόμα.
– Πρόγραμμα επιχορήγησης επιχειρήσεων με προσωπικό άνω των 20 θέσεων πλήρους απασχόλησης για την απασχόληση 5.000 ανέργων που βρίσκονται σε ιδιαίτερα μειονεκτική θέση, ηλικίας άνω των 50 ετών.
Σκοπός του προγράμματος είναι η δημιουργία 5.000 νέων θέσεων εργασίας, πλήρους απασχόλησης, με την πρόσληψη άνεργων που βρίσκονται σε μειονεκτική και ιδιαίτερα μειονεκτική θέση, ηλικίας άνω των 50 ετών. Ως άτομα σε μειονεκτική θέση νοούνται οι άνεργοι- ηλικίας άνω των 50 ετών εγγεγραμμένοι στο μητρώο ανέργων του ΟΑΕΔ, για χρονικό διάστημα άνω των έξι (6) μηνών. Ως άτομα σε ιδιαίτερα μειονεκτική θέση νοούνται οι άνεργοι – ηλικίας άνω των 50 ετών -εγγεγραμμένοι στο μητρώο ανέργων του ΟΑΕΔ, για χρονικό διάστημα άνω των δώδεκα (12) μηνών. Τ
ο ποσό της επιχορήγησης ορίζεται στο 50% του μηνιαίου μισθολογικού και μη μισθολογικού κόστους του ωφελούμενου, με ανώτατο όριο τα 500 ευρώ μηνιαίως και η διάρκεια για τους μακροχρόνια ανέργους ορίζεται στους δώδεκα (12) μήνες με δυνατότητα επέκτασης για άλλους εννέα (9) μήνες. Σε περίπτωση που η επιχείρηση αιτηθεί την επέκταση της επιχορήγησης για άλλους εννέα (9) μήνες, η επιχείρηση δεσμεύεται να διατηρήσει το προσωπικό για τρεις (3) μήνες ακόμα χωρίς επιχορήγηση.
– Πρόγραμμα επιχορήγησης επιχειρήσεων για την απασχόληση 10.000 ανέργων, ηλικίας 30-49 ετών, καθώς και μακροχρόνια ανέργων, σε επιχειρήσεις του ιδιωτικού τομέα, συμπεριλαμβανομένων και των μικρομεσαίων επιχειρήσεων.
Οι επιχειρήσεις επιχορηγούνται για κάθε άτομο που υπάγεται στο πρόγραμμα από την ημερομηνία πρόσληψής του και για χρονικό διάστημα δώδεκα (12) μηνών.
Προβλέπεται αυξημένη ημερήσια επιχορήγηση για πρόσληψη μακροχρόνια ανέργων (€18 έναντι €15 για την πρόσληψη εγγεγραμμένων ανέργων που για χρονικό διάστημα τουλάχιστον τριών μηνών) Μετά τη λήξη της επιχορήγησης, οι επιχειρήσεις οι οποίες θα προσλάβουν μη μακροχρόνια ανέργους, δεσμεύονται να διατηρήσουν το προσωπικό (προϋπάρχον και επιχορηγούμενο) για τρεις (3) ακόμα μήνες (χωρίς επιχορήγηση). Οι επιχειρήσεις που θα απασχολήσουν μακροχρόνια ανέργους δεν δεσμεύονται από την ανωτέρω διάταξη.
– Κατάρτιση και πιστοποίηση και εγγυημένης απασχόλησης ανέργων σε κλάδους αιχμής
Υλοποιείται πρόγραμμα Κατάρτισης και πιστοποίησης 23.000 ανέργων 29-64 ετών σε κλάδους αιχμής (6μηνης διάρκειας) στους 10 πιο δυναμικούς κλάδους της οικονομίας και σε 60 ειδικότητες. Αντικείμενο της δράσης αποτελεί η παροχή σε 24.000 άνεργους, 29-64 ετών, υπηρεσιών συνεχιζόμενης επαγγελματικής κατάρτισης σε κλάδους που παρουσιάζουν προοπτικές ανάπτυξης, συμβουλευτικής υποστήριξης και πιστοποίησης των γνώσεων και δεξιοτήτων που θα αποκτηθούν στο πλαίσιο της δράσης. Στο πλαίσιο μελλοντικής/διακριτής δράσης, επιχειρήσεις που θα προβούν στην πρόσληψη ωφελούμενου/ων μετά τη λήξη της συμμετοχής τους στη δράση δύναται να επιχορηγηθούν.
– Πρόγραμμα επιχορήγησης επιχειρήσεων για την απασχόληση 10.000 δικαιούχων «επιταγής επανένταξης στην αγορά εργασίας» /μετατροπή του επιδόματος ανεργίας σε επιδότηση εργασίας
Επιχορηγούνται ιδιωτικές επιχειρήσεις και γενικά εργοδότες του ιδιωτικού τομέα που απασχολούν έως δέκα (10) θέσεις που αντιστοιχούν σε πλήρη απασχόληση και ενδιαφέρονται να προσλάβουν δικαιούχους της «επιταγής επανένταξης». Δικαιούχοι της επιταγής επανένταξης είναι οι άνεργοι τακτικής επιδότησης και οι δικαιούχοι επιδόματος μακροχρόνιων ανέργων, οι οποίοι μπορούν να συμμετέχουν στο πρόγραμμα εφόσον αποφασίσουν να μετατρέψουν το επίδομα ανεργίας τους σε «επιταγή επανένταξης στην αγορά εργασίας».
– Πρόγραμμα επιχορήγησης επιχειρήσεων για την απασχόληση 15.000 ανέργων ηλικίας 30-49 ετών
Σκοπός του προγράμματος είναι η δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, πλήρους απασχόλησης, με την πρόσληψη 15.000 ανέργων, ηλικίας 30-49 ετών, με έμφαση στους μακροχρόνια ανέργους. Από τις 15.000 θέσεις, οι 5.000 αφορούν αποκλειστικά σε εγγραμμένους ανέργους δικαιούχους του Κοινωνικού Εισοδήματος Αλληλεγγύης (ΚΕΑ). Ο προϋπολογισμός του προγράμματος είναι 81.000.000 ευρώ.
Οι επιχειρήσεις επιχορηγούνται για κάθε άτομο που υπάγεται στο πρόγραμμα από την ημερομηνία πρόσληψής του και για χρονικό διάστημα δώδεκα (12) μηνών και το ύψος της επιχορήγησης για κάθε ημέρα πλήρους απασχόλησης ανέρχεται :
I. στο ποσό των 15 € για την πρόσληψη εγγεγραμμένων ανέργων που διαθέτουν κάρτα ανεργίας σε ισχύ για χρονικό διάστημα τουλάχιστον τριών (3) μηνών.
II. στο ποσό των 18 € για την πρόσληψη μακροχρονίων ανέργων που διαθέτουν κάρτα ανεργίας σε ισχύ για χρονικό διάστημα τουλάχιστον δώδεκα (12) μηνών
III. Στο ποσό των 22 € για την πρόσληψη εγγεγραμμένων ανέργων δικαιούχων του Κοινωνικού Εισοδήματος Αλληλεγγύης (ΚΕΑ), χωρίς τα κατώτατα χρονικά όρια ανεργίας των δύο προηγούμενων περιπτώσεων
