Όταν πρόκειται για τεχνολογίες τεχνητής νοημοσύνης (ΑΙ), η μαζική άφιξη έξυπνων και αποτελεσματικών ρομπότ και η επίδρασή τους στην εργασία και στην παραγωγή, συζητιέται συχνά. Ενώ είναι πάντα δελεαστικό να προσπαθήσουμε να προβλέψουμε τα μελλοντικά πρότυπα στην αυτοματοποίηση των ευρωπαϊκών βιομηχανιών, είναι επίσης διορατικό να αξιολογήσουμε βασικές διαστάσεις της “ρομποτοποίησής” τους μέχρι στιγμής, ξεκινώντας από την προ ΑΙ εποχή. Αυτό το άρθρο παρουσιάζει στοιχεία για τη χρήση των βιομηχανικών ρομπότ από τους ευρωπαϊκούς κλάδους, από το 1993 και μετά.
Ένα βιομηχανικό ρομπότ ορίζεται ως “αυτόματα ελεγχόμενο, επαναπρογραμματιζόμενο, πολλαπλών χρήσεων προγραμματισμένο σε τρεις ή περισσότερους άξονες, το οποίο μπορεί να είναι είτε σταθερό είτε κινητό για χρήση σε εφαρμογές βιομηχανικού αυτοματισμού” (Διεθνής Ομοσπονδία Ρομποτικής, 2016). Μετά από αυτόν τον ορισμό, μια δοκιμή κατηγοριοποίησης θα απαιτούσε μια θετική απάντηση στα ακόλουθα τρία ερωτήματα:
1.Έχει πολλαπλές λειτουργίες;
2.Μπορεί να επαναπρογραμματιστεί για να εκτελέσει άλλη λειτουργία;
3.Μπορεί να εκτελέσει τα καθήκοντά του χωρίς να απαιτείται ανθρώπινος έλεγχος;
Ενώ ούτε η καφετιέρα μας ούτε ο ανελκυστήρας στην πολυκατοικία μας χρειάζονται ανθρώπινο χειριστή και μπορούν να προγραμματιστούν για να εκτελέσουν πολλές χειροκίνητες εργασίες -όπως συγκόλληση, βαφή, συναρμολόγηση- ταξινομούνται ως βιομηχανικά ρομπότ. Το ίδιο ισχύει για ένα ρομπότ που χρησιμοποιείται στην παραγωγή αυτοκινήτου που ικανοποιεί αυτά τα κριτήρια.
Ο αριθμός των βιομηχανικών ρομπότ που χρησιμοποιούνται στην παγκόσμια παραγωγή αυξάνεται με μια σημαντικά ανοδική τάση, όπως αποδεικνύεται από τα στατιστικά στοιχεία που συγκέντρωσε η Διεθνής Ομοσπονδία Ρομποτικής (IFR):
Περισσότερα από 1 εκατ. ρομπότ βρίσκονται στις ασιατικές αγορές (συμπεριλαμβανομένης και της Κίνας), με την Κίνα να έχει το 33,7% αυτών. Επιπλέον, ο ετήσιος ρυθμός αύξησης των βιομηχανικών ρομπότ είναι ιδιαίτερα υψηλός στην Κίνα, σε βαθμό που αναμένεται να ξεπεράσει εκείνον της ΕΕ στο τέλος του 2017. Η ρομποτοποίηση των κινεζικών βιομηχανιών έφτασε στο peak την προηγούμενη δεκαετία, με μια μαζική εμφάνιση ρομπότ στην παραγωγή. Αυτό δεν ισχύει για την ΕΕ, τις ΗΠΑ και την Ιαπωνία, όπου η ρομποτοποίηση ξεκίνησε αρκετά νωρίτερα και εξελίχθηκε με πολύ πιο ομαλό τρόπο.
Το 2017 η παρουσία ρομπότ εκτιμάται ότι θα αυξηθεί κατά 21% στην περιοχή Ασίας-Αυστραλίας. Τα ρομπότ στην Αμερική θα αυξηθούν κατά 16% και στην Ευρώπη κατά 8%.
Παρατηρώντας τον εργαζόμενο πληθυσμό σε κάθε περιοχή και χρησιμοποιώντας ως μέτρο μας την πυκνότητα των ρομπότ (δηλαδή τον αριθμό των βιομηχανικών ρομπότ ανά χίλιους εργαζόμενους), παρατηρούμε ότι η ΕΕ των 28 είναι πρώτη στη χρήση ρομπότ στη βιομηχανική παραγωγή, με 1,9 ρομπότ ανά χίλιους εργαζόμενους το 2016:
Ο μεγάλος αριθμός στην ΕΕ μπορεί να αποδοθεί στον ισχυρό κλάδο αυτοκινητοβιομηχανίας της περιοχής, όπου περισσότερα από 170.000 ρομπότ συμμετέχουν στη διαδικασία παραγωγής:
Παρόλα αυτά, όταν λαμβάνουμε υπόψη τις πρόσφατες τάσεις, παρατηρούμε ότι η ένταση της ρομποτικοποίησης έχει μετατοπιστεί εκτός αυτοκινήτου, σε κλάδους που είναι λιγότερο “ώριμοι” στο να είναι αυτοματοποιημένοι -όπως αυτός της εξόρυξης και των λατομείων, άλλων μεταποιητικών κλάδων και της παροχής ηλεκτρικής ενέργειας:
Κοιτώντας τη χρήση των βιομηχανικών ρομπότ ανά τις ευρωπαϊκές χώρες, κράτη με ισχυρή αυτοκινητοβιομηχανία -για παράδειγμα Γερμανία, Ιταλία και Σουηδία- είναι οι πρωταθλητές:
Αλλά είναι ενδιαφέρον ότι είναι η Ρουμανία, η Λιθουανία και η Σλοβακία μαζί με την Εσθονία και την Πορτογαλία που εμφάνισαν τη μεγαλύτερη ανάπτυξη το 2016 στη χρήση βιομηχανικών ρομπότ, υποδηλώνοντας την προθυμία τους να κινηθούν προς πιο αποδοτικές γραμμές παραγωγής ακόμη και εάν δεν έχουν μια σημαντική παρουσία στην παραγωγή αυτοκινήτου:
Κοιτάζοντας προς τα εμπρός, η πυκνότητα των ρομπότ αναμένεται να αυξηθεί. Η βιομηχανία 4.0 πρόκειται να διαδραματίσει ένα όλο και πιο πολύ σημαντικό ρόλο στην παγκόσμια παραγωγή. Με την άρση των εμποδίων όπως η πολυπλοκότητα του συστήματος και η ασυμβατότητα των δεδομένων, οι παραγωγοί θα μπορούσαν ενδεχομένως να ενσωματώσουν τα ρομπότ στα δίκτυά τους με τις μηχανές και τα συστήματα, επεκτείνοντας τη χρήση ρομπότ και την αντίστοιχη πυκνότητά τους. Επιπλέον, με μια ταχέως αναπτυσσόμενη αγορά για cloud ρομποτική, τα δεδομένα από ένα ρομπότ μπορούν να συγκριθούν με στοιχεία από άλλα ρομπότ στην ίδια ή σε διαφορετικές τοποθεσίες. Αυτό, σε συνδυασμό με την πρόοδο των τεχνικών εκμάθησης αλγοριθμικών συστημάτων και μηχανών ΑΙ, θα επιτρέψει την βελτιστοποίηση των παραμέτρων των λειτουργιών των ρομπότ, καθιστώντας τα πιο ικανά και αποδοτικά.
