Αλέξανδρου Δρίβα*
Το ζήτημα της αγοράς των S-400 από τη Ρωσία, δεν αφορά μόνο την στρατιωτική ενίσχυση της Τουρκίας. Αφορά τη συνοχή του ΝΑΤΟ αλλά και την ελληνική εξωτερική πολιτική και πολιτική άμυνας. Η πολύκροτη αγοραπωλησία έχει εξελιχθεί σε σήριαλ. Ο δυτικός κόσμος ξεκίνησε να ερμηνεύει τις σχέσεις μεταξύ Ρωσίας και Τουρκίας ως ένα bluffing game που σε τακτικό επίπεδο, συμφέρει και τις δύο χώρες. Ωστόσο οι εξελίξεις στη Συρία δείχνουν να έχουν μέλλον και η τακτική συνεργασία μεταξύ Τουρκίας και Ρωσίας αποκτά στρατηγικά χαρακτηριστικά.
Η απομόνωση της Τουρκίας ως ειδικός συντελεστής στις ρωσοτουρκικές σχέσεις
Οι σχέσεις της Τουρκίας με την Ε.Ε, τις ΗΠΑ και το Ισραήλ συνεχίζουν να διέρχονται από ιστορικά χαμηλά. Η βούληση των ΗΠΑ για αναγνώριση της Ιερουσαλήμ ως πρωτεύουσας του Ισραήλ, αναγκάζει την Τουρκία να είναι συνεπής ως προς τον στόχο της πολιτικής του ΑΚΡ. Την προστασία όλων των μουσουλμάνων. Αυτή η πολιτική έχει ιδιαίτερο κόστος για την Άγκυρα η οποία είναι μέλος του ΝΑΤΟ και το κόστος αυξάνεται ειδικά σε αυτήν την περίσταση. Γιατί; Γιατί η Τουρκία είναι σύμμαχος του Ιράν και της Ρωσίας. Το Ισραήλ βλέπει το Ιράν να προελαύνει προς τη Μεσόγειο Θάλασσα με τις ευλογίες της Τουρκίας.
Όπως γίνεται αντιληπτό, η Τουρκία δεν έχει την ισχύ να στηρίξει τέτοιες κοσμοϊστορικές εξελίξεις. Είναι κοσμοϊστορική εξέλιξη η έξοδος του Ιράν στη Μεσόγειο μέσα από τη Συρία και τη Χεζμπολάχ στο Λίβανο. Η ανάγκη της Τουρκίας για μια ισχυρή συμμαχία που θα της δώσει τον απαραίτητο χρόνο και τις επιλογές να διαμορφώσει τη Μέση Ανατολή κατά τις γεωστρατηγικές της επιδιώξεις, την οδηγεί στη Ρωσία.
Η πώληση των S-400 θα φέρει το ΝΑΤΟ σε αμηχανία και τη Ρωσία εντός Τουρκίας
Το οτι η Τουρκία θα έχει στη φαρέτρα της ένα αμυντικό σύστημα το οποίο δεν υπάρχει σε καμία χώρα του ΝΑΤΟ συνιστά έναν σοβαρό προβληματισμό για τη νατοϊκή συμμαχία. Δεν είναι όμως μόνο αυτό. Τα περισσότερα κράτη-μέλη του ΝΑΤΟ είναι ευρωπαϊκά κράτη. Μπορεί οι σχέσεις μεταξύ Τουρκίας και Ε.Ε να βρίσκονται σε πολύ άσχημη περίοδο, ωστόσο το προσφυγικό ζήτημα αναγκάζει την Ε.Ε να μην έχει ακραίες θέσεις σχετικά με την Τουρκία.
Αν η αγοραπωλησία προχωρήσει θα ήταν φυσιολογική η επιβολή κάποιων κυρώσεων στην Τουρκία από την πλευρά του ΝΑΤΟ. Το ερώτημα είναι: Τι θα έκαναν τα ευρωπαϊκά κράτη του Βορειοατλαντικού Συμφώνου αναφορικά με την Τουρκία; Η Ε.Ε ήδη μετρά απώλειες στο ζήτημα της ίσης κατανομής των προσφύγων. Η Τουρκία αντιλαμβάνεται την αδυναμία της Ε.Ε να αντιμετωπίσει το πρόβλημα και μπορεί να επενδύει πως μια ενδεχόμενη έξαρση του προσφυγικού θα έφερνε την Ε.Ε σε δεινή θέση. Το πιο σημαντικό γεγονός αφορά τα γεωστρατηγική κέρδη της Ρωσίας από μια πιθανή αγορά των S-400 από την Τουρκία. Η Ρωσία θα συνυπάρχει (;) με το ΝΑΤΟ (βάση του Ιντσιρλίκ) στην Τουρκία.
Ήταν το ΝΑΤΟ σε θέση να φανταστεί στην αυγή του 21ου αιώνα ότι η Ρωσία θα ήλεγχε σε μεγάλο βαθμό τη Συρία, την Τουρκία και το Ιράν; Ταυτόχρονα η κυβέρνηση του Ιράκ ελέγχεται από το Ιράν. Η Αίγυπτος και η σταθερότητά της κρέμονται από μια κλωστή λόγω της Μουσουλμανικής Αδελφότητας και των απειλών που λαμβάνουν χώρα στη Λιβύη από το ISIS. Ο Λίβανος είναι σε αστάθεια με την Χεζμπολάχ. Την επικίνδυνα ασταθή εικόνα της περιοχής (ακόμη και για τα δεδομένα της Μέσης Ανατολής) συμπληρώνει το αίσθημα της περικύκλωσης που διακατέχει Ριάντ και Τελ Αβίβ. Η ολοκλήρωση της αγοραπωλησίας των S-400 ανάμεσα σε Τουρκία και Ρωσία σε συνδυασμό με την κατασκευή του αγωγού Turkish Stream καθιστούν την Τουρκία κράτος “κλειδί” για τα όσα αναμένεται να λάβουν χώρα στη Μέση Ανατολή.
*Ο κ. Αλέξανδρος Δρίβας είναι Διεθνολόγος, συντονιστής του Παρατηρητηρίου Ανατολικής Μεσογείου στο ΙΔΙΣ, μέλος AHEPA.
