ΣτΕ Δ΄ Τμ. 3166/2017
Ελεύθερη ανάπτυξη προσωπικότητας (άρ. 5 παρ. 1 Σ.) – Όνομα – Μεταβολή επωνύμου – Επίκληση ψυχολογικών λόγων αναγόμενων στη σχέση της αιτούσας με τον πατέρα της
(Α) Από το άρθρο μόνο του ν.δ. 2573/1953, όπως αντικαταστάθηκε με την παρ. 9 του άρθρου 9 του ν. 2307/1995 και την εκδοθείσα κατ’ εξουσιοδότηση της ως άνω διατάξεως υπ’ αριθ. Φ. 42301/12167/28.6.1995 αποφάσεως του Υφυπουργού Εσωτερικών προκύπτει ότι το επώνυμο αποτελεί μεν στοιχείο της προσωπικότητας του ατόμου, πλην η πρόσκτηση ή η αλλαγή του δεν απόκειται στην ιδιωτική βούληση, αλλά ενδιαφέρει τη δημόσια τάξη, ως θέμα συναπτόμενο με την ασφάλεια των συναλλαγών και των εννόμων εν γένει σχέσεων δημοσίου ή ιδιωτικού δικαίου του ατόμου, χωρεί δε κατ’ αρχήν διά της διοικητικής οδού.
Το αρμόδιο διοικητικό όργανο (ο Δήμαρχος, σύμφωνα με την περ. 26 της παρ. ΙΙ του άρθρου 75 του κυρωθέντος με το άρθρο πρώτο του ν. 3463/2006 Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων, όπως η περίπτωση αυτή προσετέθη με την παρ. 6 του άρθρου 94 του ν. 3852/2010) οφείλει σε κάθε περίπτωση, προπαντός, να εκτιμά τους λόγους που επικαλείται ο αιτών τη μεταβολή του επωνύμου του και να αποφαίνεται εν όψει της σοβαρότητας των λόγων αυτών, εάν ενδείκνυται ή όχι να εγκριθεί η ζητούμενη μεταβολή, αιτιολογώντας ειδικά, από την άποψη αυτή, την απόφασή του.
Εξ άλλου, ο κατά τις διατάξεις του άρθρου 1505 ΑΚ προσδιορισμός του επωνύμου του τέκνου, είτε δια κοινής δηλώσεως των γονέων είτε εκ του νόμου, λόγω παραλείψεως δηλώσεως των γονέων, δεν αποκλείει τη μεταβολή του επωνύμου του τέκνου, με την αντικατάσταση του αρχικού επωνύμου με το επώνυμο του άλλου γονέα ή με την προσθήκη του επωνύμου και του άλλου γονέα, κατόπιν αιτήσεως του ιδίου του τέκνου ή, εφ’ όσον είναι ανήλικο, των γονέων του ως ασκούντων τη γονική μέριμνα και εκπροσωπούντων αυτό, σύμφωνα με τη διαδικασία και υπό τις προϋποθέσεις της ως άνω διατάξεως του άρθρου μόνου του ν.δ. 2573/1953, εφ’ όσον, δηλαδή, συντρέχουν σοβαροί λόγοι, οι οποίοι δικαιολογούν, κατά την αιτιολογημένη κρίση του αρμοδίου οργάνου, την αιτουμένη μεταβολή – Η ερμηνεία αυτή επιβάλλεται εν όψει της κατοχυρώσεως, με το άρθρο 5 παρ. 1 Σ., του δικαιώματος της ελεύθερης αναπτύξεως της προσωπικότητας.
(Β) Εν προκειμένω, υποβλήθηκε αίτηση αντικατάστασης του επωνύμου με το επώνυμο του άλλου γονέα.
Οι ψυχολογικοί λόγοι, τους οποίους επικαλέσθηκε η αιτούσα για τη μεταβολή του επωνύμου της, στηριζόμενοι στην πλήρη ανυπαρξία προσωπικής και συναισθηματικής επαφής με τον πατέρα της, η οποία οφείλετο στην εγκατάλειψη της οικογενειακής στέγης και στην μη επίδειξη ενδιαφέροντος εκ μέρους του τελευταίου για την ανάπτυξη σχέσεων με την αιτούσα, συνιστούν, κατ’ αρχήν, λόγους ικανούς να δικαιολογήσουν τη ζητηθείσα μεταβολή, λαμβανομένου υπ’ όψιν ότι οι διατάξεις του άρθρου μόνου του ν.δ. 2573/1953 δεν προβλέπουν συγκεκριμένους λόγους που δικαιολογούν την εν λόγω μεταβολή.
