Η τέταρτη και τελευταία γενιά κτηματογράφησης είναι πλέον γεγονός. Μέσα στις γιορτές η «Εθνικό Κτηματολόγιο και Χαρτογράφηση» (ΕΚΧΑ) προχώρησε υπό άκρα μυστικότητα στην υπογραφή των 27 από τις 32 συμβάσεις του έργου, με στόχο όχι μόνο να εκπληρωθεί η υποχρέωση που είχε αναληφθεί έναντι των θεσμών, αλλά και να γίνει εντός του 2017 η εκταμίευση των προκαταβολών από το ΕΣΠΑ, συνολικά 9,2 εκατ. ευρώ. Η υπογραφή των συμβάσεων συνεπάγεται ότι σε οκτώ μήνες θα ξεκινήσει στο μεγαλύτερο μέρος της χώρας η συλλογή δηλώσεων ιδιοκτησίας από τους πολίτες.
Η επιχείρηση «κτηματολόγιο» πραγματοποιήθηκε στις 20-21 Δεκεμβρίου, με τους 15 αναδόχους (συμπράξεις γραφείων μελετών) να υπογράφουν τις 27 συμβάσεις κτηματογράφησης που ανέλαβαν. Εκτός έμειναν πέντε συμβάσεις, οι οποίες έχουν οδηγηθεί στο Συμβούλιο της Επικρατείας λόγω προσφυγών των εταιρειών που τις διεκδίκησαν: πρόκειται για τις συμβάσεις που αφορούν την κτηματογράφηση του υπολοίπου των περιοχών Θεσπρωτίας-Κέρκυρας, Κυκλάδων (περιφερειακές ενότητες Ανδρου, Τήνου, Μυκόνου, Πάρου, Νάξου, Θήρας, Μήλου, Κέας και Κύθνου), Ρεθύμνου, Χανίων και η μία από τις δύο συμβάσεις της περιφερειακής ενότητας Ηρακλείου (περιοχές Ηρακλείου, Μαλεβιζίου και Χερσονήσου).
Η έλλειψη χρόνου –λόγω και των αργιών της εορταστικής περιόδου– δεν ήταν η μόνη δυσκολία που έπρεπε να ξεπεραστεί, καθώς (πιθανότατα λόγω κακής εκτίμησης από πλευράς υπουργείου Περιβάλλοντος) η κατάθεση του σχεδίου νόμου για τη νέα δομή του κτηματολογίου είχε ως αποτέλεσμα να κηρύξουν απεργία όλοι οι συνεργαζόμενοι με την ΕΚΧΑ δικηγόροι.
Την υπογραφή των συμβάσεων ακολούθησε ο νομικός έλεγχος από τις διαχειριστικές αρχές (καθώς το έργο χρηματοδοτείται από το ΕΣΠΑ) και στις 27-28 Δεκεμβρίου έγινε η εκταμίευση όλων των προκαταβολών (αντιστοιχούν περίπου στο 20% του κόστους της πρώτης φάσης του έργου).
Τι συνεπάγεται η υπογραφή των συμβάσεων; Η τέταρτη γενιά κτηματογράφησης αφορά την καταγραφή (και αντιστοίχιση με ψηφιακά υπόβαθρα) 16 εκατ. ιδιοκτησιακών δικαιωμάτων, που καλύπτουν το 65% της έκτασης της χώρας. Η κτηματογράφηση πρέπει να ολοκληρωθεί σε ελάχιστο (για τα μέχρι σήμερα δεδομένα του έργου) χρόνο, καθώς το κτηματολόγιο πρέπει να έχει ολοκληρωθεί έως το 2020. Η συλλογή των δηλώσεων από τους πολίτες θα ξεκινήσει σε οκτώ μήνες, δηλαδή γύρω στην περίοδο Αυγούστου-Σεπτεμβρίου, και θα διαρκέσει τρεις μήνες (συν τρεις για τους κατοίκους εξωτερικού). Θα ακολουθήσουν ο νομικός έλεγχος των τίτλων και η ανάρτηση των στοιχείων του κτηματολογικού πίνακα. Παράγοντες της αγοράς και πηγές της ΕΚΧΑ, πάντως, εκτιμούν ότι η επιλογή του υπουργείου Περιβάλλοντος να αφήσει «εκτός» από τον νέο φορέα τους 63 δικηγόρους που συνεργάζονται με το κτηματολόγιο (προβλέποντας μόλις 12 θέσεις και αυτές για την εκπροσώπηση στα δικαστήρια) θα δημιουργήσει σοβαρά προβλήματα στην κτηματογράφηση σε λιγότερο από ένα έτος (μόλις αρχίσουν να κατατίθενται από τους μελετητές στην ΕΚΧΑ τα πρώτα παραδοτέα προς νομικό και τεχνικό έλεγχο).
Αξίζει, πάντως, να σημειωθεί ότι, παρά τη σημαντική πρόοδο που έχει συντελεστεί το τελευταίο έτος στο έργο, υπάρχει ολιγόμηνη καθυστέρηση σε σχέση με τον οδικό χάρτη που κατέθεσε πέρυσι το ΚΥΣΟΙΠ στους θεσμούς. Για παράδειγμα, ο νέος φορέας για το κτηματολόγιο (το σχετικό σχέδιο νόμου βρίσκεται σήμερα στη Βουλή) έπρεπε να είναι έτοιμος από τον Σεπτέμβριο και να έχει ήδη διοριστεί η νέα διοίκησή του. Τον Σεπτέμβριο θα έπρεπε να είχαν υπογραφεί και οι πρώτες μελέτες της τέταρτης γενιάς κτηματογράφησης, τον Νοέμβριο να είχε γίνει η διασύνδεση των κτηματολογικών βάσεων με το Ε9 του TAXIS και τον Δεκέμβριο, η κύρωση της γραμμής αιγιαλού στο σύνολο της χώρας. Μέχρι τον Φεβρουάριο θα πρέπει να έχει εγκριθεί το επιχειρησιακό σχέδιο του νέου φορέα (θα ονομάζεται «Ελληνικό Κτηματολόγιο») και μέχρι τον Μάρτιο να καταρτιστεί στρατηγική για την ψηφιοποίηση του αρχείου των υποθηκοφυλακείων. Το μόνο που έχει εγκαίρως συμβεί είναι η προκήρυξη του διαγωνισμού για την κατάρτιση των δασικών χαρτών στο υπόλοιπο της χώρας (δασικοί χάρτες και κτηματολόγιο είναι αλληλοσυνδεόμενα έργα).
