Αντιμέτωπος με πλειστηριασμό θα βρεθεί προσεχώς ένας στους επτά δανειολήπτες, με «κόκκινα» ανοίγματα στο στεγαστικό και επιχειρηματικό χαρτοφυλάκιο.
Οπως προκύπτει από την Εκθεση Συμμόρφωσης του προγράμματος προσαρμογής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η οποία δόθηκε στη δημοσιότητα αργά το βράδυ της περασμένης Δευτέρας, η κυβέρνηση -με αντάλλαγμα τη δόση, ύψους 6,7 δισ. ευρώ- φέρεται να έδωσε το «πράσινο» φως για τη διενέργεια τουλάχιστον 130.000 πλειστηριασμών σε βάθος τετραετίας, βγάζοντας στη… σέντρα των πλειστηριασμών περίπου 900.000 «κόκκινους» δανειολήπτες (485.000 από το στεγαστικό και 400.000 από το επιχειρηματικό χαρτοφυλάκιο).
Πιο αναλυτικά, στο σχετικό κείμενο ορίζεται σαφώς πως οι τράπεζες -προκειμένου να μείνουν πιστές στις δεσμεύσεις για μείωση κατά 13,5 δισ. ευρώ των μη εξυπηρετούμενων δανείων από ρευστοποιήσεις, εκ των οποίων το 30%, δηλαδή τέσσερα δισ. ευρώ, θα προέλθει από τους πλειστηριασμούς- πρέπει να αυξήσουν τον αριθμό τους σε 1.000 κάθε μήνα από τον προσεχή Μάρτιο και σε 2.000 μηνιαίως το τελευταίο τρίμηνο του 2018. Ο ετήσιος στόχος δε, όπως αυτός συμφωνήθηκε μεταξύ κυβέρνησης και δανειστών, είναι οι πλειστηριασμοί να προσεγγίζουν τους 40.000 για τα επόμενα τρία χρόνια. «Παρά το γεγονός ότι το υπουργείο Οικονομικών έσπευσε -ανεπιτυχώς- να διασκεδάσει τις εντυπώσεις, διαψεύδοντας ότι υπήρξε κάποια συμφωνία γύρω από τον αριθμό των πλειστηριασμών, καθίσταται σαφές πως οι παραπάνω στόχοι δεν μπορούν να επιτευχθούν, βγάζοντας στο e-σφυρί μόνο τα ακίνητα των αποκαλούμενων μπαταχτσήδων», σημειώνουν στον Ελεύθερο Τύπο αρμόδιες πηγές, συμπεραίνοντας πως μοιραία το… κύμα των ηλεκτρονικών πλειστηριασμών θα συμπαρασύρει και δανειολήπτες οι οποίοι βρίσκονται σε πραγματική αδυναμία εκπλήρωσης των υποχρεώσεών τους.
Αξίζει να επισημανθεί πως στο ίδιο συμπέρασμα είχε καταλήξει προσφάτως και ο βουλευτής και τέως υπουργός Παιδείας, Νίκος Φίλης. «Οι στόχοι οδηγούν σε πάνω από 40.000 πλειστηριασμούς και ο καθένας κατανοεί ότι από ένα σημείο και μετά αυτοί δεν θα αφορούν μόνο σε στρατηγικούς κακοπληρωτές ή μπαταχτσήδες, αλλά σε φτωχό κόσμο και απλούς ανθρώπους της πρώην μεσαίας τάξης, που εξαφάνισε η κρίση», ανέφερε χαρακτηριστικά, ζητώντας από την κυβέρνηση να νομοθετήσει υπέρ μίας οριζόντιας προστασίας της πρώτης κατοικίας, προκρίνοντας την ανάγκη οι πλειστηριασμοί να διεξάγονται στην αντικειμενική και όχι στην αγοραία αξία. Ως απάντηση, το Μαξίμου, όχι μόνον δεν μερίμνησε για την παράταση της ισχύος του Νόμου Κατσέλη, η οποία λήγει στα τέλη του χρόνου και αποτελεί το μοναδικό «καταφύγιο» των δανειοληπτών, αλλά συναίνεσε στην αύξηση του αριθμού των πλειστηριασμών.
Ρύθμιση
Την προσέλευση αρκετών δανειοληπτών στα «γκισέ» των τραπεζών, προκειμένου να ρυθμίσουν τις οφειλές τους και, έτσι, να γλιτώσουν το ακίνητό τους από τον πλειστηριασμό, επισημαίνει στην Εκθεσή της η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Σύμφωνα με τραπεζικές πηγές, η εξέλιξη αυτή οφείλεται, αφενός, στην πρόθεση των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων να επαναφέρουν στο… πράσινο ένα σημαντικό ποσοστό «κόκκινων» δανείων, πριν αυτά «οχυρωθούν» πίσω από την προστασία του Νόμου Κατσέλη, και, αφετέρου, στη σπουδή μερίδας οφειλετών να κατεβάσουν το ακίνητό τους από την πλατφόρμα e-auction.
Στο πλαίσιο αυτό, τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα προτείνουν το τελευταίο διάστημα μία ρύθμιση με επιρροές από… Ιρλανδία. Πρόκειται για το «Split and Freeze», το οποίο προβλέπει το «σπάσιμο» του στεγαστικού δανείου στα δύο και το σταδιακό «κούρεμα» -από 3% έως 4%- στο «παγωμένο» τμήμα του κεφαλαίου για διάστημα που ξεκινά από τα πέντε χρόνια και φθάνει μέχρι τη 15ετία.
Προς επίρρωση, όπως προέκυπτε από επιστολή που αποκάλυψε ο «Ε.Τ.» της Κυριακής, ο δανειολήπτης είχε τη δυνατότητα ρύθμισης για χρονικό διάστημα 293 μηνών, με τον διαχωρισμό της οφειλής σε δύο τμήματα: ένα έντοκο, ποσού 52.164 ευρώ, για σχεδόν 24 χρόνια και ένα δεύτερο, ποσού 52.239 ευρώ, το οποίο παρέμενε «παγωμένο», άτοκα και χωρίς καμία απαίτηση για τα πρώτα 15 έτη. Εφόσον οι δόσεις του πρώτου τμήματος καταβάλλονταν κανονικά, τότε η οφειλή του δεύτερου τμήματος θα μειωνόταν κατά 4% ετησίως για 15 έτη (συνολική απομείωση 60%). Σημειώνεται ότι, σύμφωνα με την ΤτΕ, οι μακροπρόθεσμες ρυθμίσεις έχουν αυξηθεί κατά 28% από τον Σεπτέμβριο του 2016 (+89% στο στεγαστικό χαρτοφυλάκιο).
Στο μεταξύ, στο… ρυθμό των λύσεων οριστικής διευθέτησης (amicable solutions) φέρεται να κινούνται τελευταία και όσες από τις τράπεζες επέλεγαν έναν πιο… βραχυχρόνιο τρόπο για να ρυθμίσουν το κόκκινο χαρτοφυλάκιό τους. Οπως, άλλωστε, τόνισε η διοίκηση της Πειραιώς -η μία εκ των συστημικών Ομίλων που δεν εφάρμοσε τη συγκεκριμένη λογική- στο πλαίσιο της ενημέρωσης προς τους επενδυτές κατά την παρουσίαση των αποτελεσμάτων γ’ τριμήνου 2017, οι ρυθμίσεις δανείων θα γίνουν προσεχώς πολύ πιο έντονες και, συγκεκριμένα, οι μακροπρόθεσμες θα γίνουν 10 φορές πιο βαθιές στα επιχειρηματικά δάνεια και 4 φορές πιο βαθιές στα δάνεια λιανικής.
Η… τρίτη γενιά ρυθμίσεων, όπως αποκαλείται, περιλαμβάνει: α) την εθελοντική παράδοση του ακινήτου, όπου ο δανειολήπτης μπορεί να παραδώσει τα κλειδιά του ακινήτου του, πετυχαίνοντας διευθέτησή του υπολοίπου της οφειλής ή και διαγραφή της, β) τη μετατροπή σε ενοικίαση/χρηματοδοτική μίσθωση, μεταβιβάζοντας την κυριότητα του σπιτιού και υπογράφοντας αντίστοιχη σύμβαση, που εξασφαλίζει τη δυνατότητα μίσθωσης του ακινήτου για ορισμένη ελάχιστη χρονική περίοδο και γ) την εθελοντική εκποίηση του ενυπόθηκου σπιτιού. Στην περίπτωση αυτή ο δανειολήπτης προβαίνει οικειοθελώς σε πώληση του υπέγγυου ακινήτου σε τρίτο με τη σύμφωνη γνώμη του ιδρύματος, ενώ, εάν το τίμημα της πώλησης υπολείπεται του συνόλου της οφειλής, το ίδρυμα προβαίνει σε διαγραφή της εναπομένουσας οφειλής.
Η… ακτινογραφία των «κόκκινων» δανείων
Σύμφωνα με την Επισκόπηση του Ελληνικού Χρηματοπιστωτικού Συστήματος της Τράπεζας της Ελλάδος (ΤτΕ), τα ποσοστά των μη εξυπηρετούμενων δανείων διαμορφώνονται σε 43,3% για τα στεγαστικά και σε 43,5% για τα επιχειρηματικά. «Πρόκειται, ουσιαστικά, για περίπου 485.000 δανειολήπτες από το στεγαστικό και 400.000 από το επιχειρηματικό χαρτοφυλάκιο», τονίζουν στον «Ε.Τ.» τραπεζικές πηγές.
Το 69,9% του συνόλου των Μη Εξυπηρετούμενων Ανοιγμάτων, που εμπίπτουν στην κατηγορία καθυστέρησης μεγαλύτερης των 90 ημερών (χωρίς να συμπεριλαμβάνονται οι καταγγελμένες απαιτήσεις), έχουν καθυστέρηση μεγαλύτερη του ενός έτους, με το αντίστοιχο ποσοστό για τα στεγαστικά και τα επιχειρηματικά να διαμορφώνεται σε 76,1% και 67,8% αντίστοιχα. Στο ίδιο πλαίσιο, το 51,6% των «κόκκινων» ανοιγμάτων έχουν καθυστέρηση μεγαλύτερη των 720 ημερών, με τον επίμαχο δείκτη να είναι υψηλότερος στο χαρτοφυλάκιο των στεγαστικών δανείων (62,6%). Oσον αφορά στο επιχειρηματικό χαρτοφυλάκιο, πολύ υψηλά ποσοστά μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων παρατηρούνται στους κλάδους της εστίασης (77,9%), των αγροτικών δραστηριοτήτων (56,4%), των τηλεπικοινωνιών, πληροφορικής και ενημέρωσης (69%), της μεταποίησης (46,5%) και των κατασκευών (52,2%), ενώ τα χαμηλότερα ποσοστά καταγράφονται στους κλάδους της ενέργειας (4,9%), της δημόσιας διοίκησης (0,7%) και των χρηματοπιστωτικών επιχειρήσεων (20,1%).
Αύξηση των αιτήσεων για υπαγωγή στον νόμο Κατσέλη
Την υπαγωγή τους στον νόμο Κατσέλη διεκδικούν πλέον… μαζικά οι δανειολήπτες, με τον αριθμό των σχετικών αιτήσεων να εμφανίζουν το τελευταίο διάστημα αυξητική πορεία.
Σύμφωνα με νομικούς κύκλους, η αυστηροποίηση, που επίκειται στον νόμο, σε συνδυασμό με τη λήξη της ισχύος του στα τέλη του χρόνου, αναγκάζει τους οφειλέτες να «τρέξουν» τις σχετικές διαδικασίες, δυσχεραίνοντας έτσι τη δουλειά των αρμόδιων τμημάτων των τραπεζών, που έχουν αναλάβει τις ρυθμίσεις. «Ακόμη και εάν δεν δικαιούνται να υπαχθούν στο συγκεκριμένο νομικό καθεστώς, ο χρόνος, που κερδίζουν μέχρι την εκδίκαση της υπόθεσης, φέρεται να λειτουργεί υπέρ τους, αφού μπλοκάρει τις όποιες κινήσεις των ιδρυμάτων και δη τους πλειστηριασμούς», εξηγούν οι παραπάνω κύκλοι, προσθέτοντας πως με τις αλλαγές, που προβλέπονται, όπως, για παράδειγμα, η άρση του τραπεζικού απορρήτου, το… ξεσκαρτάρισμα θα γίνεται από την αρχή. Επισημαίνεται ότι, σύμφωνα με στοιχεία της ΤτΕ, το 66,1% των στεγαστικών δανείων έχει σήμερα υπαχθεί σε καθεστώς νομικής προστασίας.
