Με αφορμή σχετικά ερωτήματα ως προς τον φόρο ασφαλίστρων κατά την ακύρωση ασφαλιστηρίων συμβολαίων και σε συνέχεια της ΠΟΛ 1028/2017 εγκυκλίου, παρέχονται οι ακόλουθες διευκρινίσεις: Με τις διατάξεις της παρ. 2 του αρ. 14 του α.ν.1524/1951, προβλέφθηκε η εφαρμογή του φόρου κύκλου εργασιών (Φ.Κ.Ε.) του α.ν. 660/1937 και στις ασφαλιστικές συμβάσεις, και συγκεκριμένα ορίστηκε ότι «φόρος κύκλου εργασιών επιβάλλεται στα απαιτητά ασφάλιστρα και πάσης φύσης δικαιώματα παρομαρτούντων την ασφαλιστική σύμβαση». Ο Φ.Κ.Ε. σύμφωνα με τις διατάξεις του αρχικού νόμου (α. ν. 660/1937), επιβαλλόταν στα ακαθάριστα έσοδα κάθε βιομηχανικής επιχείρησης, Τραπεζών και Τραπεζιτικών Εταιρειών καθώς και στα πάσης φύσεως εισαγόμενα εμπορεύματα και αντικείμενα. Για την επιβολή του φόρου κύκλου εργασιών (άρθρο 2 α.ν. 660/1937) λαμβανόταν υπόψη το τίμημα των οριστικώς πραγματοποιηθεισών πωλήσεων, αφαιρουμένων των εκπτώσεων που χορηγούνταν στον αγοραστή και περαιτέρω με τις ίδιες διατάξεις οριζόταν ότι σε περίπτωση μεταγενέστερης, ολικής ή μερικής, ακύρωσης τέτοιας πράξης, δεν οφείλεται φόρος επί των ακαθαρίστων εσόδων, ο τυχόν δε καταβληθείς φόρος συμψηφίζεται ή επιστρέφεται. Ο Φ.Κ.Ε. καταργήθηκε με τις διατάξεις του ν. 1642/1986 όταν τέθηκε σε ισχύ ο Φόρος Προστιθέμενης Αξίας, ενώ με τις ίδιες διατάξεις διατηρήθηκε ο Φ.Κ.Ε στα έσοδα των ασφαλιστικών εταιρειών. Στη συνέχεια, με τις διατάξεις του άρθρου 29 του ν.3492/2006, επιβλήθηκε φόρος ασφαλίστρων, στα απαιτητά ασφάλιστρα και τα πάσης φύσεως δικαιώματα που απορρέουν από την ασφαλιστική σύμβαση και παράλληλα με την παρ. 9 του άρθρου αυτού καταργήθηκαν οι διατάξεις της παρ. 2 του αρ. 14 του α.ν. 1524/1950 που επέβαλαν φόρο κύκλου εργασιών του α.ν. 660/1937 στα ασφάλιστρα καθώς και κάθε διάταξη που αντίκειτο ή ρύθμιζε διαφορετικά τα θέματα που ρυθμίζονταν με το νέο άρθρο.
Η προσαρμογή της νομοθεσίας σε ένα σύγχρονο νομοθέτημα ήταν απαραίτητη δεδομένου ότι ο Φ.Κ.Ε. είχε ήδη αντικατασταθεί από τον Φ.Π.Α για τις λοιπές επιχειρήσεις. Με την εγκύκλιο ΠΟΛ 1126/2006, με την οποία κοινοποιήθηκαν οι διατάξεις του «φόρου ασφαλίστρων» (αρ. 29 ν. 3492/06) και παρασχέθηκαν οι σχετικές οδηγίες, διευκρινίστηκε ότι «δεν πρόκειται για επιβολή νέας φορολογίας αλλά για την μετονομασία του Φ.Κ.Ε. σε φόρο ασφαλίστρων, με τις ίδιες προϋποθέσεις και για τις ίδιες συναλλαγές όπως ο Φ.Κ.Ε. Με την εγκύκλιο ΠΟΛ 1028/2017 παρασχέθηκαν διευκρινίσεις σχετικά με τις απαλλαγές από τον φόρο ασφαλίστρων και, ως προς την ακύρωση ασφαλιστηρίων συμβολαίων, ορίσθηκε ειδικότερα (ενότητα Βii) ότι «Κατά την περίπτωση ακύρωσης ασφαλιστηρίων συμβολαίων, δεν συντρέχουν λόγοι επιστροφής του φόρου ασφαλίστρων ως αχρεωστήτως καταβληθέντος, καθόσον το αχρεώστητο θα πρέπει να υπάρχει κατά το χρόνο απόδοσης του φόρου και δεν παρέχεται η δυνατότητα επιστροφής του φόρου αυτού, σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις.» Κατόπιν των ανωτέρω, διευκρινίζεται ότι η σχετική αναφορά σε ακυρώσεις συμβολαίων της εγκυκλίου ΠΟΛ 1028/2017 αφορά την περίπτωση της μη επιστροφής από το Δημόσιο του φόρου ασφαλίστρων στην περίπτωση που κατά το χρόνο της απόδοσης αυτού τα ασφάλιστρα ήταν απαιτητά, ανεξάρτητα εάν μεταγενέστερα της απόδοσης του φόρου το συμβόλαιο μπορεί να ακυρώθηκε, διότι δεν συντρέχουν λόγοι αχρεώστητης καταβολής, και δεν επηρεάζει αυτό τους συμψηφισμούς σύμφωνα με το άρθρο 2 του α.ν. 660/1937.
