Εάν οι πολίτες αγνοούν τις αποφάσεις που λαμβάνουν οι κυβερνήσεις τους είναι βέβαιο πως θα συντηρείται η αντίληψη πως «για όλα φταίνε οι Βρυξέλλες»
Κατόπιν ενδελεχούς έρευνας, η Ευρωπαία Διαμεσολαβήτρια, Emily O’Reilly, καταλήγει ότι το Συμβούλιο της ΕΕ – μέσω πρακτικών που παρεμποδίζουν τον έλεγχο της υπό επεξεργασία ενωσιακής νομοθεσίας – υπονομεύει το δικαίωμα των πολιτών να ελέγχουν τους εκλεγμένους αντιπροσώπους τους. Το γεγονός αυτό συνιστά περίπτωση κακοδιοίκησης.
Η Διαμεσολαβήτρια ασκεί κριτική ιδίως στη μη συστηματική καταγραφή από το Συμβούλιο των ονομάτων των κρατών μελών που εκφράζουν απόψεις κατά τη διάρκεια των συζητήσεων επί των υπό επεξεργασία νομοθετικών κειμένων, καθώς και στην ευρέως διαδεδομένη πρακτική τα έγγραφα να φέρουν σε δυσανάλογο βαθμό την ένδειξη «όχι προς κυκλοφορία» ή «εσωτερικής χρήσης» («LIMITE»).
Η εν λόγω τακτική απέχει αρκετά από την οφειλόμενη από το Συμβούλιο διαφάνεια κατά τη νομοθετική διαδικασία.
Η Διαμεσολαβήτρια ζητεί από το Συμβούλιο να καταγράφει στο εξής συστηματικά τις τοποθετήσεις των κρατών μελών στις ομάδες εργασίας του Συμβουλίου καθώς και στις συναντήσεις σε επίπεδο Μονίμων Αντιπροσώπων στα πλαίσια της Επιτροπής των Μονίμων Αντιπροσώπων (ΕΜΑ) και να καθίστανται, καταρχήν, τα σχετικά έγγραφα εγκαίρως διαθέσιμα στο ευρύ κοινό για λόγους πρόληψης.
Η κυρία O’Reilly προτείνει επίσης να θεσπιστούν σαφή κριτήρια στη χρήση της ένδειξης «εσωτερικής χρήσης» στα έγγραφα και να γίνεται επανεξέταση πριν την υιοθέτηση κάθε νομοθετήματος.
«Είναι σχεδόν αδύνατο για τους πολίτες να παρακολουθήσουν τις συζητήσεις κατά τη νομοθετική διαδικασία μεταξύ των αντιπροσώπων των εθνικών κυβερνήσεων. Αυτή η «κεκλεισμένων των θυρών» τακτική ενδέχεται να αποξενώσει τους πολίτες και να ενισχύσει αρνητικά συναισθήματα», δήλωσε η κυρία O’Reilly.
«Οι αντιπρόσωποι των εθνικών κυβερνήσεων που λαμβάνουν μέρος στη νομοθετική διαδικασία αποτελούν επί της ουσίας νομοθέτες της Ένωσης και θα πρέπει να ελέγχονται υπ’ αυτή την έννοια. Εάν οι πολίτες αγνοούν τις αποφάσεις που λαμβάνουν, ή έχουν ήδη λάβει, οι κυβερνήσεις τους κατά τη διαμόρφωση της ενωσιακής νομοθεσίας, είναι βέβαιο πως θα συντηρείται η αντίληψη πως «για όλα φταίνε οι Βρυξέλλες». Οι πολίτες της ΕΕ έχουν το δικαίωμα να συμμετέχουν στη διαδικασία θέσπισης των νόμων που επηρεάζουν τη ζωή τους, αλλά προκειμένου να καταστεί αυτό εφικτό, είναι απαραίτητη η πλήρης διαφάνεια από την πλευρά των κυβερνήσεων τους όταν βρίσκονται στις Βρυξέλλες.»
«Ο μεγαλύτερος έλεγχος της νομοθετικής διαδικασίας στην ΕΕ από τους πολίτες, μέσω περισσότερης διαφάνειας, θα έστελνε ένα ηχηρό μήνυμα ενόψει των ευρωεκλογών το 2019», δήλωσε η Διαμεσολαβήτρια.
Ιστορικό
Το Συμβούλιο της ΕΕ συν-νομοθετεί με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Πριν την υιοθέτηση επίσημης θέσης σε επίπεδο συναντήσεων του Συμβουλίου Υπουργών των κρατών μελών επί σχεδίων νομοθετικών κειμένων, λαμβάνουν χώρα προπαρασκευαστικές συζητήσεις σε επίπεδο συναντήσεων του Συμβουλίου Μονίμων Αντιπροσώπων των κρατών μελών, καθώς και σε πάνω από 150 ομάδες εργασίας του Συμβουλίου στις οποίες συμμετέχουν αξιωματούχοι των κρατών μελών.
Κατά τη διάρκεια της έρευνάς της, η Διαμεσολαβήτρια έθεσε 14 συγκεκριμένα ερωτήματα στο Συμβούλιο και το γραφείο της μελέτησε τα έγγραφα των αρχείων τριών Συμβουλίων προκειμένου να λάβουν γνώση της παραγωγής, κυκλοφορίας και δημοσίευσης των εγγράφων.
Το γραφείο της Διαμεσολαβήτριας επιπλέον διοργάνωσε μια δημόσια διαβούλευση, στην οποία υποβλήθηκαν 21 απαντήσεις από μέλη της κοινής γνώμης, των εθνικών κοινοβουλίων, της κοινωνίας των πολιτών και της ακαδημαϊκής κοινότητας.
Η έρευνα της Διαμεσολαβήτριας κατέδειξε ακόμα, για παράδειγμα, πως για να σχηματίσει κανείς πλήρη εικόνα των συνοδευτικών εγγράφων κάποιου νομοθετικού κειμένου, απαιτούνται τέσσερις διαφορετικές έρευνες στο μητρώο εγγράφων του Συμβουλίου όσον αφορά τις διαπραγματεύσεις σε επίπεδο προπαρασκευαστικών ομάδων και δύο έρευνες σε άλλα τμήματα της ιστοσελίδας όσον αφορά τις συζητήσεις σε επίπεδο Συμβουλίου.
Η Διαμεσολαβήτρια αναμένει την απάντηση του Συμβουλίου το αργότερο μέχρι τις 9 Μαΐου 2018.
Το πλήρες κείμενο της Πρότασης της Ευρωπαίας Διαμεσολαβήτριας συνοδευόμενο από μία λίστα προτεινόμενων αλλαγών είναι διαθέσιμο στην ιστοσελίδα ombudsman.europa.eu.
Γίνεται υπόμνηση ότι η Ευρωπαία Διαμεσολαβήτρια ερευνά καταγγελίες αναφορικά με φαινόμενα κακοδιοίκησης στους θεσμούς, τις αρχές και τα όργανα της ΕΕ. Κάθε πολίτης ή κάτοικος της Ένωσης, καθώς και κάθε επιχείρηση ή οργάνωση που εδρεύει στην ΕΕ, μπορεί να υποβάλλει καταγγελία ενώπιον της Διαμεσολαβήτριας. Μεταξύ των εξουσιών της Διαμεσολαβήτριας συγκαταλέγεται το δικαίωμα να ελέγχει ενωσιακά έγγραφα, να καλεί αξιωματούχους για να καταθέσουν ως μάρτυρες, καθώς και να εκκινεί στρατηγικές έρευνες με δική της πρωτοβουλία.
